44) TÜRK MİLLETİ’NİN KULLANDIĞI ALFABELER
Yayin Tarihi 9 Aralık, 2007
Kategori TÜRK DÜNYASI, TÜRKÇE
TÜRK MİLLETİ’NİN
Kullandığı Alfabeler
———————————————————————————–
Türkler, çeşitli yerlerde ve yerleştikleri sahalarda başka başka alfabeler kullandılar. Sesin ifadesi olan harf denen işaretler itibaridir, iğretidir, takmadır. Aynı ses ayrı alfabelerde, değişik harfler/şekiller ile yazılır. Alfabeye, İslam dininin kabulüyle Osmanlı terbiyesinde yetişen yaşlıların hala kullandıkları şekliyle, Elifba, Ebced de denilmiştir. Kültür tarihimize bakıldığında daha ilk yazılı abidelerimizde Türkçe yazma endişesi kendisini göstermektedir. Buna paralel olarak, edebiyatımızın menşeine doğru gidersek, saraylarda ve halk arasında Türkçe söylemek; kamlar da, bahşılar da ve ozanlar da milletin dertlerine deva olmak gerçeği vardır. Bütün bunlar, bir millete dili ile seslenmek, anlatmak, millet fertlerini en iyi şekilde yetiştirmek ve birleştirmek içindir.
Göktürk (Orhun) alfabesi:
Göktürk Alfabesi (Orhun alfabesi)
Metinleri Orta Asya’daki Orhun Nehri kıyısında bulunduğu için Göktürk veya Orhun ismi ile anılır. Orhun’da yerleşen Türkler tarafından kullanıldığı için de Türük, Türk Alfabesi denir. Türklere mahsustur ve Esik Kurgan yazısına benzer. Hunlar, Göktürkler ve sathi olarak da Asya ve Avrupa’ya yayılan Türk kavimleri, kullanmıştır. Bu alfabede resmin göze hitap ettiği ve ses haline geldiği açıkça görülür. Göktürk alfabesi otuz sekiz harften meydana gelir. Dördü sesli olup, sekiz sesi karşılar, gerisi sessizdir. Ayrıca ok, ko, uk, ku, ük, kü, nç, nd, gibi heceler ayrı harflerle gösterilmiştir. Sesli harfleri, sessizler okutur. Sağdan sola doğru yazılır. Tonyukuk, Kültigin ve Bilge Kağan hatırasına yazılıp, dikilen Orhun Abideleri bu alfabenin şaheser numunesidir. Bunlar ayrıca Türkçe’nin bilinen ilk yazılı metinleridir.
Uygur alfabesi:
Uygur alfabesi (Soğd kaynaklıdır)
Göktürklerden sonra Türkistan’da devlet kuran Uygurlardan adını alır. Uygurlar ve Türkistan’daki Türkler kullandı. On sekiz işaretten meydana gelir. Dördü sesli, gerisi sessizdir. Harfler umumiyetle birbirine bitişiktir, çok defa başta, ortada ve sonda olmak üzere üç şekli vardır. Sağdan, sola doğru yazılır. Sekizinci asırdan, on ikinci asra kadar yaygın, on beşinci asra kadar mevzii bir şekilde görülür. Bu yazının kâtiplerine, bakşı, bakşıgeri veya serbahşı adları da verilmiştir.
Arap-İslam alfabesi:
Arap alfabesi
Türklerin topluca İslamiyet’i kabulünden, yani 10. asırdan sonra geniş bir sahada bütün Türk-İslam devletleri tarafından kullanıldı. Arap Alfabesi yirmi sekiz harf olmasına rağmen Türklerin kullandığı İslam harfleri otuz bir ile otuz altı harften meydana gelir. Sağdan sola doğru yazılan bu alfabe, bütün Türklüğü kucaklamış ve Türkçe’nin çeşitli lehçelerinde, pekçok kitap, kitabe yazılmıştır. Muazzam ve kesintisiz abidevi eserler bu alfabe ile verildi. Türkiye, İslam alemi ve dünyanın her yerindeki kütüphane ve kitapseverlerin kitaplıklarında İslam harfleriyle yazılmış milyonlarca Türkçe eser mevcuttur. Dünyanın en büyük ve muazzam arşivi, Türk – İslam alfabesiyle yazılan Türkçe evraklarla doludur.
Kiril alfabesi:
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği hudutları içinde yaşayan Türkler tarafından kullanılmaktadır. Kiril Alfabesi, ihtiyari olmayıp, Rus ve komünist emperyalizmin zoraki tatbikidir. Komünist idare, Türklere tek bir alfabe kullandırmayıp, milli birliği bozmak için on sekiz Türk boyuna değişik işaretli alfabe kullandırmıştır. Sunî bir Slav alfabesidir. Otuz sekiz harftir. On biri sesli, gerisi sessizdir. Soldan sağa doğru yazılır. Kullanma alanı, Rusya’daki Türkler içindir.
Türk alfabesi:
Bu alfabe, 1925 yılında ilk defa Azeri Türklüğü tarafından kullanılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasından sonra; 1 Kasım 1928’den itibaren Türkiye’de kullanılmaya başlandı. Günümüzde, Türkiye ve Avrupa Türkleri kullanır. Yirmi dokuz harften meydana gelir. Sekizi sesli, gerisi sessizdir. Türk alfabesi; Orta Asya Türklüğünün kullandığı ‘Runik’ yazıdan türemiştir. Bundan dolayı bu alfabeye “Türk Abece”si de denilmektedir.
HAZIRLAYAN: YILMAZ KARAHAN
Yorumlar
“44) TÜRK MİLLETİ’NİN KULLANDIĞI ALFABELER” yazisina 7 Yorum yapilmis
Yorum yap
Yılmaz Bey,azimli çalışmalarını takdir ediyorum.Türk kültürüne hizmet ancak böyle olur.Devamını gençler için diliyorum.Türk geci,geçmişini Türk alfabesi ve Türk diliyle tanıyacaktır.Sevgilerimle.Acaroğlu
benim bir performans ödevim var alfabeler hakkında bana yardım edermisiniz
BENCE GÜZEL BİR SİTE ÇÜNKÜ BU SİTE SAYESİNDE TÜRKÇE PERFORMANSTAN 100 ALDIM.HERKEZ BU SİTEDEN YAPSIN BENCE ÖDEVİNİ
alfabeleri arıyorum
wallla
süperrrrrrrrrrrr
işime
çok
yaradı
kesin
100 alcam
saolun Teşekkürler
🙂
çok çok teşekkür ediyom çokkkk işime yaradı bu siteye 10 üzerinden 10 veriyom TEBRİKLERR 🙂 🙂
çççooookkkkkk iişşşiiimmeeee yyyaaarrraaadddııı 🙂 😀