216) ATLANTİK’TE TÜRK DENİZCİLERİ
Yayin Tarihi 12 Mayıs, 2008
Kategori TÜRK DÜNYASI
ATLANTİK’TE TÜRK DENİZCİLERİ
Küçük Murat Reis 1627 senesinde Cezayir Limanı’ndan 15 pare gemi ile yelken açıp, Cebelitarık’tan çıkmış ve kuzeye soğuk ve sisli denizlere yönelmişti. Aslında Türk korsanlarının daha önceki yıllarda da Atlas Okyanusu’na açılıp özellikle Kanarya adalarına seferler düzenledikleri bilinmektedir. Örneğin Koca Murat Reis emrindeki 2-3 parçalık küçük bir filo ile 1585 senesinde Cebelitarık boğazından çıkıp Kanarya takım adalarından bazılarını talan etmiş, Lanzarotto adası valisini ve yakınlarını esir almıştı. Daha sonra, o günlerin adeti olarak, aracılar sayesinde bu esirlerden bazıları fidye alınarak serbest bırakılmıştır.
Fakat Küçük Murat Reis ‘in filosu bu sefer daha uzak ve zorlu sulara yönelmişti; kuzeye. Bu filo önce İspanya, Portekiz ve Fransa kıyılarını izleyip kuzeye çıktı ve daha sonra İngiltere Adası’nın Bristol Körfezinde bulunan Lundy adasını işgal edip kendilerine üs edindiler ve etrafa dehşet saçtılar. Lundy adası yaklaşık 5 yıl boyunca ana üs olan Cezayir ile daha kuzey sular arasında bir ara deniz üssü olarak hizmet gördü. Buradan denizlere açılan Türk korsanları daha sonra İrlanda, İskoçya, Hollanda, Danimarka, Norveç ve İzlanda’ya seferler düzenledi.
Türk Denizcilerinin Kuzey Denizinde ki muhtemel rotaları.
Türk Korsan filoları’nın Atlas Okyanusu’ndaki bilinen avlanma sahaları (16. 17. ve 18. yüzyıl) haritada gösterilmiştir. Mavi çizgiler başlıca av bölgelerini ve kırmızı çizgiler ise izlenen rotaları gösterir. Bu harekatların tamamı Cezayir’deki Garp Ocakları tarafından idare ediliyordu. Soru işaretiyle gösterilen sahalar da mantık çerçevesinde muhtemel hedefler arasında bulunmakla birlikte henüz bu konuda bir bilgi elde edilememiştir. Diğer taraftan bir İngilizce kaynakta rastladığımız bilgiye göre; bugünkü Kanada’nın hemen doğu kıyısında bulunan Newfoundland adasının etrafında da 16.yüzyılın ikinci yarısından itibaren Türk korsanlarının mevcudiyetinden bahsedilmektedir
Küçük Murat Reis ‘in söz konusu seferleriyle ilgili olarak 1628 yılında Danimarkaca olarak yazılmış bir kitapta (altta kapağı görülen kitap) şöyle diyor:
“Zalim Türk Korsanları Hakkında Malûmat: 1627 senesinde İZLANDA’ya geldiklerinde 300 kişiyi esir edip pek çoğunu da öldürdüler. Bu kitabın yazarı OLUF EİGİLSSON’u VESTMANNAEYJAR Adası’nda tutsak edip CEZAYİR’e götürdüler… Daha sonra 1628 yılında diğer bazı esirler de fidye verildikten sonra hürriyetlerine kavuştular ve İzlanda Adası’na avdet ettiler.”
Danimarkaca yazılmış Oluf Eigilsson un kitabı.
Bugünkü bilgilerimiz ışığında söyleyebiliyoruz ki;
İngiltere’nin güneybatısındaki Bristol Körfezi ağzında bulunan Lundy Adası‘nda üstlenen Murat Reis’in 15 parelik ufak donanmasının bir filosu zaman zaman İskandinav kıyılarına uzanmadan evvel İrlanda Adası’nın İrlanda Denizi’ne bakan meskûn limanlarının tamamını, Faröe Adaları, İzlanda ve Grönland sahillerindeki fiyordlar içinde gizli meskûn liman şehirlerini, dönüşte Viking sularındaki Shetland adalarında ikmal yaparak Norveç limanlarını, İsveç ve Danimarka sahil şehirlerinden bazılarını oradan Manş Denizi’ne sahili olan İngiliz prens ve kontluklarına ait limanları, kaleleri topa tutarak bastıklarını, pek çok gemi batırıp, 800 esirle payitaht İstanbul’a avdet ettiklerini biliyoruz.*
İşte bu denizcilerin Amerika kıtasına ilk ayak basan Türkler olduğunu da rahatlıkla söyleyebiliriz. Örneğin, bir İngilizce kaynakta rastladığımız bilgiye göre Avrupalılar tarafından 1497 senesinde bulunan Newfoundland adasının etrafındaki sularda 1500′lü yılların ikinci yarısından itibaren yoğun Türk Korsan hareketleri görüldüğünden bahsediliyor ki bu ada Kanada’nın hemen doğu kıyısında bulunmaktadır.
Ayrıca haritası ancak 1941 yılında hazırlanabilen Antartika kıtasının kıyılarının Piri Reis ‘in ünlü Dünya Haritasında yüzlerce yıl öncesinden doğru olarak çizilmiş olduğunu düşünürsek henüz deniz tarihimiz hakkında çok fazla bilinmeyen olduğunu rahatlıkla tahmin edebiliriz sanırım.
1625-1630 yılları arasında İngiltere’nin güneybatısındaki Bristol körfezinin ağzında bulunan Lundy Adası da Türk Korsanları tarafından işgal edilerek, özellikle kuzeye yapılan harekâtları daha iyi destekleyebilmek amacıyla üs olarak kullanılmıştır.
Korsanların özellikle kuzeye yapılan bu uzun ve zorlu seferler sonunda külliyetli miktarda işlenmiş altın, mücevherat ve kıymetli gümüş parçalarla, nadir kumaşlar, zahire ve silahlarla bilhassa beyaz tenli, sarı lepiska saçlı bakireleri esir pazarlarında sattıklarını, çok müstesna cazip tipteki kadınları Saraya cariye olarak hediye ettiklerini* biliyoruz.
Bazı kaynaklara göre kuzeyin bu güzel kızlarının en seçkinlerinden sadece bir tanesinin satışından elde edilen parayla 3 adet yeni korsan gemisi yaptırmanın mümkün olduğu belirtilmektedir.
KAYNAK:
“Osmanlı Bahriyesi’nin Yelken Devri ve Türk Korsanları”,
Altıer Selim Sırrı, Boğaziçi Yayınları
Yorumlar
“216) ATLANTİK’TE TÜRK DENİZCİLERİ” yazisina 1 Yorum yapilmis
Yorum yap
Süper olmuşşş…