877) Türklerin Genetik Tarihi
Yayin Tarihi 12 Ağustos, 2015
Kategori TÜRK DÜNYASI
Türklerin Genetik Tarihi
Genetik araştırma verileri, Türklerin tek bir haplogruptan değil, en az 14 haplogruptan müteşekkil olduğunu göstermektedir. Aşağıda listesini verdiğimiz bu haplogrouplardan yaklaşık 12 tanesi (G, H, I, J, K, L, N, O, P, Q, R, T), 45.000 yıl önceki F haplogrubundan (ortak atadan) türemiştir. F haplogrubu ise 45.000 ilâ 30.000 sene zarfında mutasyona uğrayarak alt kollara ayrılmıştır.
Haplo Grup Ağacı
Alt haplogrupları Orta Asya’da Türklerde görülen F ile en fazla Moğol veTunguzlarda görülen C haplogrubu, 65.000 sene önceki CF haplogrubundan türemiştir.
Bununla birlikte E ve C haplogruplarının bazı alt dalları da Türkler arasında yer alan haplogruplardandır.
Türklerin atayurdu olarak bilinen Orta Asya’da G, I, J, K, L, N, O, P, Q, R haplogruplarını ve alt kollarını görmek mümkündür. Bu haplogrupların babası diyebileceğimiz F haplogrubunun dağılma noktası Asya’dır. F haplogrubunun Kazaklarda, Sarı Uygurlarda, Özbeklerde, Tibet, Çin ve Himalayalarda görülmesi, bu ata haplogrubunun Orta Asya’dan dağılmış olduğunu ortaya koymaktadır. Bu bağlamda “Türkler, binlerce yıl içerisinde farklı haplogruplara bölünerek oluşmuş kültürel, tarihi ve lisani bir soy birliğidir” diyebiliriz.
İnsanlık kültürünün ilk yaşam tarzlarının izlerini taşıyan Ön Türk olarak tabir edebileceğimiz Türklerin ataları, savaşçı ve yarı göçebe olmaları nedeniyle binlerce yıl içinde çok geniş bir coğrafyaya dağılmış, bu göç dalgalarıyla hem çok sayıda haplogrup dünyaya dağılmış hem de F’nin mutasyona uğramasıyla Türklüğün oluşum sürecinde farklı haplogruplar ortaya çıkmaya başlamıştır.
Türklerin geniş bir Y-DNA yelpazesine sahip olması, yarı göçebe yaşam tarzı ve ilk insanlık kültürünün yaşayış biçimine sahip olması ile yorumlanabilir. Nitekim, zamanla daha uzaklara göç eden ve birbirinden uzak kalan akraba toplulukların genetik mutasyonu ile Y-DNA haplogrupları ve alt dalları oluşmuştur.
Diğer taraftan otozomal genlerin mutasyona uğramasıyla farklı gen bileşenleri oluşmuş ve insanların fiziksel görünümünde bazı değişiklikler olmuştur. Otozomal bileşenler mukayese edildiğinde Türki halkların ortak genlere sahip olduğu görülmektedir. Ancak ortak otozomal genler her bir Türki toplulukta farklı oranlarda görülebilmektedir. Bu da fiziksel görünümde bir takım değişiklikleri ortaya çıkarmıştır. Bu arada Y-DNA haplogruplarının otozomal gen olmadığını belirtmekte fayda var. Bu konuyla ilgili bilahare farklı bir yazı kaleme alınacaktır.
Aşağıdaki listede Türk ırkını oluşturan Y-DNA haplogrupları ve alt dallarının (17 adet), yurtdışı Türki topluluklardaki oranlarına yer verilmiştir:
C haplogrubu: Kazaklar %36 [1], Karakalpaklar %22.7 [3], Kırgızlar %8.9 [2], Hakaslar %5.7 [4], Uygurlar %4.3 [5]
C haplogrubu, Kazaklar, Moğollar ve Tunguzlarda yüksek oranlarda görülmesi nedeniyle Kuzey Doğu Asya özelliği olarak adlandırılmaktadır. C haplogrubunun Batı/Güney/Kuzey Türklerinde çok az görülmesi, bu haplogrubun Moğol istilası ile Türkler arasında yayıldığına işaret edebilir. Ancak C haplogrubunun bazı alt grupları çok daha eski zamanlarda Ön Türkler arasında yer almıştır.
E haplogrubu: Çuvaşlar %14 [6], Kazan Tatarları %5.7 [6], Kazaklar %2[1], Özbekler %1.5[1]
Özellikle Afrika, Orta Doğu ve Yunanistan’ın güney kesimlerinde görülen E haplogrubu, Ural-Volga bölgesinde yaşayan Türki halklarda da yaklaşık %14’e varan oranlarda görülmektedir. Aslında bu oran azımsanamayacak kadar fazladır. Türklerde E haplogrubunun hangi varyasyonunun görüldüğü henüz belirlenemese de bu haplogrubun çok eski zamanlarda Ön Türkler arasında yer aldığı Ural-Volga örneklerinden açıkça anlaşılmaktadır.
F haplogrubu: Özbekler, Türkmenler [Balaresque et al 2015], Kazaklar %4.8 [2], Sarı Uygurlar %6.2 [2]
45.000 yaşındaki F haplogrubu, G, I, J, K, L, M, N, O, P, Q, R, S, T temel haplogruplarının atasıdır. F haplogrubunun bir kaç alt grubu fazla mutasyona uğramadığı için temel haplogrup F altında F*, F1, F2, F3 şeklinde sınıflandırılmaktadır. Orta Asya’da Kazaklarda ve Kuzey Çin’de Sarı Uygurlarda F* haplogrubunun ortalama %5 civarında görülmesi dikkate değer bir durumdur. Bu haplogrup Balaresque et al’in 2015 çalışmasına göre Özbekistan ve Türkmenistan’da da görülmektedir.
Ayrıca F1, F2 ve F3 şeklinde sınıflandırılan F haplogrubu örneklerinin özellikleHindistan, Tibet, Nepal, Çin, Sibirya gibi bölgelerde görülmesi, ilgili haplogrupların İç Asya’dan dünyaya dağılmış olma ihtimalini güçlendirmektedir.[25]
G haplogrubu: Kazaklar %10 [1], Kazan Tatarları %7.6 [6], Özbekler %3.9 [9]
G haplogrubu temelde G1 ve G2 şeklinde ikiye ayrılmaktadır. Kazaklar (özellikle Orta Cüz kabilelerinden Argunlar)’da en fazla G1 görülürken, Kafkasya halklarında G2a’nın alt dalları daha yaygın görülmektedir. Kazakistan’da Tatarlar ve Nogaylarda G2a daha yüksek oranlarda görülmektedir. Avrupalı Macarlarda ve Kazakistan’nın yerlisi Madjar boyunda G1 haplogrubu aynı 12 STR değerlerine sahiptir.
H Haplogrubu: Türkmenler %6 [3], Özbekler %3.1[9]
Güney Asya’da daha yoğun bulunan H haplogrubu, belirli oranlarda Orta Asya Türklerinde de bulunmaktadır.
I1 haplogrubu: Kazan Tatarları %11.3 [6], Tuymaznsky Tatarları %8 [6], Çuvaşlar %7 [6], Gagauzlar %4 [7]
I1 haplogrubu, Kuzey Avrupa’da en çok %37 ile İsveç, %31.6 ile Norveç, %29 ile İzlanda, %28 ile Finlandiya’da görülüyor. Bu haplogrup, Kuzeye yakın Türklerde görülmektedir.
I2 haplogrubu: Gagauzlar %20 [7], %4.7 Çuvaşlar [6], %1.9 Kazan Tatarları [6], %4 Tuymaznsky Tatarları [6]
I2 haplogrubu, %55.5 ile en fazla Bosna Hersek’te, %26 oranında Romanya’da görülmekte ve Balkanlarda ağırlıkta olan bir haplogruptur. Gagauzlarda ve Balkan Türklerinde yaygın bir haplogruptur.
J1 haplogrubu: Azerbaycan Türkleri %15.2 [8], Özbekler %2,3 [9], Çuvaşlar %2.3 [6], Tuymaznsky Tatarları %2 [6], Kazaklar %2 [1], Gagauzlar %2 [7]
30.000 yaşında olan J1 haplogrubu, her ne kadar Orta Doğu’da daha fazla görülen bir haplogrup olsa da Orta Asya’da ve Türkçe konuşan topluluklarda mevcuttur. J1 haplogrubunun alt dalları konusunda henüz çalışmalar yeterli değildir. J1 haplogrubu geniş bir alana yayılmış olmakla birlikte yurtdışı akraba Türklerde belirli oranlarda görülmektedir. J1, özellikle Oğuz grubu Türklerde, Tatarlarda ve Kafkasyalı Türklerde görülmektedir. Türklerde ve Kafkasyalılarda görülen J1 alt dalları, Semitik topluluklarda görülen J1 alt dallarından genel olarak farklıdır.
J2 haplogrubu: Uygurlar %34[2], Özbekler %30.4[2, Doğu Türkistan], Azerbaycan Türkleri %30.6[20], Karay Türkleri %30[19], Hazaralar %26.6[22], Kumuklar %25[21], Balkarlar %24[10], Güney Azerbaycan Türkleri %22.4 [Grugni et al 2012], Litvanya Tatarları %18.9[23], Türkmenler %17[11], Özbekler %16[9], Kazan Tatarları %15.1[6], Çuvaşlar %14[6], Nogaylar %10.4[21], Kazaklar %7[1]
J2 haplogrubu, yaklaşık 30.000 yıl önce Asya’da ortaya çıkmıştır. Kesin olmamakla birlikte nerede çıktığına yönelik bazı tahminler yürütülmektedir. Doğu Türkistan’dan Batı Avrupa’ya; Litvanya’dan Mısır’a kadar geniş bir alanda farklı oranlarda seyretmektedir. Genel olarak Kafkasya, Batı Asya, Orta Asya, Güney Asya, Doğu Avrupa, Avrupa geneli, Balkanlarda ve hatta Amerika’da görülmektedir. J2, temel olarak J2a ve J2b şeklinde iki kola ayrılır. Türkler çoğunlukla J2a içerisinde yer almaktadır. En fazla Urumçi Uygurlarında %34 oranında görülen J2, Azerbaycan Türkleri, Türkiye Türkleri, Karaçay-Balkar Türkleri, Türkmenler, Özbekler, Tatarlar ve Hazaralarda önemli oranlarda görülür. Bununla birlikte J2b’ye de Ural-Volga Tatarlarında ve Özbeklerde rastlanmaktadır. Geniş bir coğrafyada Türki halkların hemen hepsinde farklı oranlarda görülen J2’nin alt dallarına Türkî topluluklarda rastlanmaktadır. J2, Oğuz grubu Türklerde ve Uygurlarda en fazla görülen haplogruptur.
L haplogrubu: Afşarlar %57 [12], Özbekler %9,5 [9], Tuymaznsky Tatarları %4 [6]
L haplogrubu, Güney Asya’ya özgü bir haplogrup olarak değerlendirilmekle birlikte Türkçe konuşan halklarda ve Orta Asya’da belirli oranlarda görülmektedir. Ömer Gökçümen’in Avşarlar üzerinde yaptığı çalışmada %57 oranında L haplogrubu çıkması Türklerin Orta Asya’dan gelirken bu haplogrubu da Küçük Asya’ya taşıdıklarına işaret etmektedir.
N haplogrubu: Kazan Tatarları %28.3 [6], Çuvaşlar %27.9 [6], Kuzey Altaylılar %10 [13], Kazaklar %8 [1], Özbekler %3,9 [9]
N haplogrubunun özelliği Kuzey Avrupa ve Kuzey Asya’da yoğun görülmesidir. Tipik olarak Kuzey Avrasya özelliği taşıyan N haplogrubu, özellikle Kuzey Sibiryalı ve İskandinavyalı halklarda görülmektedir. Ural kökenli Nenetlerde %97.3, Hantilerde %76.6, Finlandiyalılarda %61.5, Litvanyalılarda %42, Eskimo kökenli Yupiklerde %50.6 oranlarında görülmektedir. Kuzey kutbuna yaklaştıkça yoğunlaşan N haplogrubu, özellikle kuzeyli Türklerde önemli oranlarda görülmektedir. Orta Asyalı Türklerde N haplogrubu %1 ila %5 arasında seyretmektedir. Bu haplogruba Türkiye’de de az miktarda rastlanmaktadır.
O haplogrubu: Uygurlar %10.5 [14], Güney Altaylılar %10 [13], Kazaklar %5 [1]
O haplogrubu genel olarak Güney Doğu Asya özelliği taşımaktadır. Nitekim en fazla Çin, Japonya, Kore, Filipinler, Tayland gibi ülkelerde görülmektedir. Ancak önemli miktarda Kazaklarda da bulunmaktadır. O haplogrubu Orta Asya’da bulunan bir haplogruptur.
Q haplogrubu: Özbekler %9,5 [9], Uygurlar %3 [16], Kırgızlar %2.2, Kazaklar %2 [1]
Q haplogrubu, Kuzey ve Güney Amerika yerlilerinde %100’e varan oranlarda görülmektedir. Avrupa ülkelerinde ise %0.5 ila %2.5 oranlarında görülmektedir. Orta Asya Türklerinde Q haplogrubu %1 ila %5 arasında görülmektedir. Tunguzlarda %4.2 oranında, Ural grubu Selkuplarda %66.4 [15] oranında görülürken, Sibirya’da yaşayan Dene-Yenisey dil ailesine bağlı Ketlerde %93.7 [15] oranında görülmektedir. Ancak N haplogrubu gibi bu haplogrup da Kuzeyli Türklerde belirli oranlarda görülmektedir.
R1a haplogrubu: Kırgızlar %63.5 [11], Özbekler %27 [9], Kazan Tatarları %20 [6], Gagavuzlar %19 [7], Kazaklar %15 [1], Türkmenler %7 [11]
R1a’nın özelliği Avrasya genelinde görülen bir haplogrup olmasıdır. R1a haplogrubu da J2 haplogrubu gibi Asya’dan Avrupa’ya geniş bir alanda uzanmakta ve özelliği J2’ye paralel bir şekilde kuzeyde daha yoğun görülmesidir. R1a haplogrubu Slavlar ve Almanlar gibi Avrupalı topluluklarda ortalama %50 civarında seyretse de Türki toplulukların hemen hepsinde makul oranlarda görülen bir haplogruptur. R1a, özellikle Kırgızlarda yüksek oranlarda görülen bir haplogruptur.
R1b haplogrubu: Başkurtlar %43 [6], Tuymaznsky Tatarları %16 [6], Gagavuzlar %12.5, Özbekler %11,1 [9], Kazaklar %7 [1]
R1b haplogrubu Avrasya genelinde görülmesinin yanısıra, Tuymaznsky Tatarlarında ve Başkurtlarda yaygın bir haplogroup olup, Batı Avrupa’da da yoğun görülmektedir. R1b haplogrubu da Türki toplulukların hemen hepsinde dikkate değer oranlarda görülen bir haplogruptur.
R2 haplogrubu: Özbekler %3,1 [9]
Güney Asya’da daha yüksek oranda görülse de Orta Asya Türk halklarında da görülmektedir.
T haplogrubu: Güney Azerbaycan Türkleri %7.9 [Grugni et al 2012], Özbekler %1,5 [9]
T haplogrubu Asya, Avrupa ve Afrika’da düşük oranlarda görülen bir haplogrup olmakla birlikte Türklerde de düşük oranda görülen bir haplogruptur.
A, B, D, M, S haplogruplarına Orta Asya’da henüz rastlanmış değildir. A ve B haplogrupları Afrika’da çok yoğun görülür. D haplogrubu mevcut çalışmalarda henüz Orta Asya’da görülmemiştir; D daha çok Çin ve Japonya’da görülür. M ve S haplogrupları ise Güneydoğu Asya ülkelerinde yaygındır. Afrika, Orta Doğu ve Güney Avrupa’da yaygın görülen E haplogrubuna ise yine Orta Asya ve Ural-Volga bölgesinde rastlanmaktadır.
Y-DNA haplogrup dağılımlarına zamanla yenileri eklenecektir. Mevcut çalışmalardan elde edilen bazı grafikler:
Özbeklerde Y-DNA Haplo Grup Dağılımı
Çuvaş Y-DNA Haplo Grup Dağılımı
Tuymazinsky Tatarları Y-DNA Haplo Grup Dağılımı
Kazan Tatarları Y-DNA Haplo Grup Dağılımı
Kazaklar Y-DNA Haplo Grup Dağılımı
İran Türkleri Y-DNA Haplo Grup Dağılımı
Litvanya Tatarları Y-DNA Haplo Grup Dağılımı
Hazaralar Y-DNA Haplo Grup Dağılımı
Özbek Y-DNA Haplo Grup Dağılımı
Uygur Y-DNA Haplo Grup Dağılımı
İlhan Cengiz
KAYNAKLAR:
[1] KZ DNA Project, FTDNA
[2] Shou et al. 2010, Y-Chromosome distributions among populations in Northwest China identyfiy significant contribution from Central Asian pastoralists and lesser influence of western Eurasians. (List). Samplings.
[3] Wells, Spencer et al 2001, The Eurasian Heartland: A continental perspective on Y-chromosome diversity
[4] Miroslava Derenko et al 2005, Contrasting patterns of Y-chromosome variation in South Siberian populations from Baikal and Altai-Sayan regions
[5] Xue, Yali et al 2006 Male demography in East Asia: a north-south contrast in human population expansion times
[6] Trofimov, the variability of mitochondrial DNA and Y-DNA in populations of Volga-Ural region, 03.02.07, P.111, Institute of Biochemistry & Genetics, Russia
[7] Eupedia, Distribution of European Y-chromosome DNA (Y-DNA) haplogroups by country in percentage
[8] Di Giacomo, F.; Luca, F.; Popa, L. O.; Akar, N.; Anagnou, N.; Banyko, J.; Brdicka, R.; Barbujani, G. et al. (2004). “Y chromosomal haplogroup J as a signature of the post-neolithic colonization of Europe”. Human Genetics 115 (5): 357–371. PMID 15322918
[9] Julie Di Cristifaro, Afghan Hindu Kush: Where Eurasian Sub-Continent Gene Flows Converge, See Table S5.
[10] Battaglia, Vincenza; Fornarino, Simona; Al-Zahery, Nadia; Olivieri, Anna; Pala, Maria; Myres, Natalie M; King, Roy J; Rootsi, Siiri et al. (2008). “Y-chromosomal evidence of the cultural diffusion of agriculture in southeast Europe”.European Journal of Human Genetics 17 (6): 820–30.
[11] Wells RS, Yuldasheva N, Ruzibakiev R, Underhill PA, Evseeva I, et al. (2001) The Eurasian heartland: a continental perspective on Y-chromosome diversity. Proc Natl Acad Sci U S A 98: 10244-10249.
[12] Omer Gokcumen, “Ethnohistorical and genetic survey of four Central Anatolian settlements” (January 1, 2008)
[13] Khar’kov, VN; Stepanov, VA; Medvedeva, OF; Spiridonova, MG; Voevoda, MI; Tadinova, VN; Puzyrev, VP (2007). “Gene pool differences between Northern and Southern Altaians inferred from the data on Y-chromosomal haplogroups”. Genetika 43(5): 675–87.
[14] Michael F Hammer et al 2005, Dual origins of the Japanese: common ground for hunter-gatherer and farmer Y chromosomes Journal of Human Genetics (2006) 51, 47–58; doi:10.1007/s10038-005-0322-0
[15] Tambets, Kristiina et al 2004, The Western and Eastern Roots of the Saami—the Story of Genetic “Outliers” Told by Mitochondrial DNA and Y Chromosomes
[16] Michael F Hammer et al 2005, Dual origins of the Japanese: common ground for hunter-gatherer and farmer Y chromosomes Journal of Human Genetics (2006) 51, 47–58; doi:10.1007/s10038-005-0322-0
[17] Y-DNA Haplogroup F and Its Subclades, 2015
[18] Cinnioğlu C, King R, Kivisild T, Kalfoğlu E, Atasoy S, Cavalleri GL et al. (January 2004). “Excavating Y-chromosome haplotype strata in Anatolia”. Proc Natl Acad Sci U S A. 114 (2): 127–48. doi:10.1007/s00439-003-1031-4. PMID 14586639.
[19] Brook, Kevin A. (2014), The Genetics of Crimean Karaites, Karadeniz Araştırmaları, N: 42, p.69-84
[20] Nasidze et al., (2004)Mitochondrial DNA and Y-Chromosome Variation in the Caucasus
[21] Yunusbayev, Bayazit et al 2006, Genetic Structure of Dagestan Populations: A Study of 11 Alu Insertion Polymorphisms
[22] PLoS One. 2012; 7(3): e34288. Published online Mar 28, 2012. doi:10.1371/journal.pone.0034288 Afghanistan’s Ethnic Groups Share a Y-Chromosomal Heritage Structured by Historical Events, Note:J2a=16.6%, and J2a5=10%. The total J2 is 26.6%. See Table.
[23] Lithuanian Tatars Nobility Project, FTDNA, 37 samples in groups have been retrieved for the pie chart, 12.01.2015.
[24] Dulik, Matthew C. et al 2011, Y-Chromosome Variation in Altaian Kazakhs Reveals a Common Paternal Gene Pool for Kazakhs and the Influence of Mongolian Expansions
[25] Zhong et al, (2011) Extended Y Chromosome Investigation Suggests Postglacial Migrations of Modern Humans into East Asia via the Northern Route, Mol Biol Evol January 1, 2011 vol. 28 no. 1 717-727, See Tables.
http://www.bilinmeyenturktarihi.com/turklerin-genetik-tarihi.html
http://www.genelturktarihi.net/
Yorumlar
“877) Türklerin Genetik Tarihi” yazisina 3 Yorum yapilmis
Yorum yap
Eski Türk uygarlıklarına (dil, kültür, ad yoluyla bağ kurabildiğimiz İskitler örneğin) baktığınızda genetikte ki (dil ve kültürde de) değişimi görebilirsiniz.
yahudi kontrolünde ki ABD/Batının Türklerle, genleriyle saplantılı olmalarının bir nedeni olmalı. Baksanıza yahudiler ortadoğu’da ki yahudi(hebrew) artıklarına adımıza yakın bir ad seçip, dillerini de Ön-Türkçe üzerine kurgulamışlar. Ülkemizde kürd adıyla yaşayanların yahudi olduğunu, dillerinin Ön-Türkçe üzerinde kurulduğunu (yahudi ve amerikalılarca) düşünürseniz tüm bu operasyonların bir amacı, nedeni olmalı. İstedikleri yalnız toprak değil gibi görünüyor. Einstein denen hırsızın yaptığı yağma alışkanlığını sürdürmelerinin yanında (nobelleri nasıl kazanıyorlar sanıyorsunuz?) bunu bir adım öteye taşıyıp bir ırkı katledip, katlettirip tüm varlığını çalma peşindeler.
https://yahuditehlikesi.wordpress.com/2015/09/13/turkler-uzerinde-biyolojik-saldiri-ve-genetik-soykirim/
genetik soykırım olası mıdır, olasıysa soykırım ağlaklığı yapıp bir yandan bu pislikleri gerçekleştiren yahudilere ve onların salak kölelerine bunun yanıtı nasıl verilir?
unutmadan bu osmanlıcı davudunoğullarının osmanlı gerekçesiyle Türkçeyi bıraktırma, Türk adından vazgeçirme, Türklere saldırmalarının sinsi bir nedeni olduğu bilinmeli
Türk toplumlarından Türki diye söz etmekte doğru değil bu arada. Boylar olarak yaşamasaydık sanırım böyle sinsi tuzaklarda kurulamazdı.
Rahmetli Aytunç Altindalin dedigi gibi AKP kendne verilen programi uyguluyor ve uygulamak zorundadir. bu çok dogru. Onlar Osmanliciligin arkasina bukularak türklüge saldiriyorlar..