587) OSMANLI DÖNEMİNDE AMERİKA’YA İŞÇİ GÖÇÜ VARDI!
Yayin Tarihi 9 Kasım, 2011
Kategori TÜRK DÜNYASI
Osmanlı döneminde Amerika’ya
işçi göçü vardı!
18. yüzyılın ikinci yarısından itibaren tarih sahnesine çıkan Amerika, bulunduğu konum ve sahip olduğu zengin kaynaklar sayesinde kısa bir zaman zarfında refah seviyesini yükseltmiş ve doğal olarak, rahat bir hayat yaşamak isteyen insanların “cazibe merkezlerinden biri haline gelmişti”. Bu yüzden, dünyanın çeşitli memleketlerine mensup insanlar, zengin olmak ve daha rahat bir yaşam sürmek için akın akın Amerika’ya göç etmişlerdi. Dünyanın çeşitli memleketlerinden Amerika’ya yapılan bu göçler ise, çok geçmeden Osmanlı vatandaşlarına da sirayet etmişti.
Amerika’nın refah seviyesi bakımından yükselişte olduğu bu dönemlerde, Osmanlı Devleti pek de iyi bir durumda değildi. Özellikle; “savaşlardan, yoksulluktan ve hastalıklardan yorgun düşmüş olan, çoğunu gayri Müslim halkın oluşturduğu pek çok Osmanlı vatandaşı daha iyi bir yaşam umuduyla bu göç kervanına katılmıştı”. Osmanlı coğrafyasından Amerika’ya ilk göçün tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, genel olarak 1860 tarihi üzerinde durulmaktadır. Nitekim, bu tarihlerde Amerika’da kölelik tamamen kaldırılmış ve işçi hakları üzerinde çeşitli düzenlemeler yapılmıştı. Böylece, bu düzenlemelerle birlikte buraya göçen Türkler de kayıtlarda yer almışlardı. “Osmanlı topraklarından gerçekleşen bu göçler, incelenirken Rumeli toprakları, Anadolu ve Suriye’den gidenler şeklinde üç coğrafî alana ayrılmıştır, ilk dönemlerde gidenlerin etnik kimliğini tespit etmek bir hayli zordur. Bununla beraber Osmanlı coğrafyasından Amerika’ya göç edenlerin umumiyetle Ermeni, Rum, Yahudi, Suriyeli ve Türklerden oluştuğu bilinmektedir”.
Amerika’ya gitmek isteyenler ilk olarak, “pasaport veya mürur tezkereleriyle(geçiş belgesi) Çanakkale ve İzmir’e kadar geliyorlar, buradan da, Alman, İtalyan, Fransız, Yunan veya Mısır vapur kumpanyalarına ait gemilerle önce Pire’ye gidiyorlar oradan da Marsilya yoluyla Amerika’ya ulaşıyorlardı”. Osmanlı hükümetinin bu göçler konusunda ciddi bir yaptırımı olmadığı için bu göçler olağan şekilde devam etmişti.
Ancak, bir süre sonra göçlerin gittikçe artması üzerine Amerika, bir takım tedbirler almış ve belli başlı kısıtlamalara gitmişti. Amerika’nın aldığı tedbir ve kısıtlamalar ise, “Amerika’ya kaçak göç” hadiselerini de beraberinde getirmişti. Ne yazık ki, bu kaçak göç hadiseleri her zaman aynı neticeyi vermemiş ve Amerika’ya türlü yollarından gitmek isteyen göçmenler, pek çok olumsuz olaylara da maruz kalmışlardı. Nitekim “bazı sahtekâr gemi acenteleri, Amerika’ya götürmek vaadi ile insanları kandırıp paralarını almışlar ve sonra da onları yarı yolda bırakıp kaderlerine terk etmişlerdi”. Bu mealde pek çok hadise yaşanmış ve bu hadiseler Osmanlı arşiv belgelerinde de yer almışlardı. Osmanlı hükümeti, bilhassa insanları mağdur eden seyahat acenteleri hakkında çeşitli tahkikatlar başlatmış ama bu tahkikatlardan istenilen neticeler elde edilememişti. Amerika’ya gidip zengin olmak isteyen çoğu Osmanlı vatandaşının sonu büyük bir hüsran ile sona ermişti.
Necdet Sevil
Kaynaklar:
Kemal H. Karpat, “Amerika’ya Göç Eden Osmanlılar, 1860-1914”, Osmanlı Nüfusu (1830-1914), Çev: Bahar Tırnakçı, Tarih Vakfı Yay., İstanbul 2003
Yrd. Doç. Dr. Veysi Akın “Amerika’da İlk Türk Lobisi: Türk Teavün Cemiyeti (Turkish Welfare Association)”ATATÜRK ARAŞTIRMA MERKEZİ DERGİSİ, Sayı 59, Cilt: XX, Temmuz 2004.
Vahdettin Engin, Kurtlar Sofrasındaki Osmanlı, İstanbul 2009.
“Amerika’daki Türklerin Tarihi” published in “Turkler”, Editors: Hasan Celal Güzel, Prof. Dr. Kemal Çiçek, and Prof. Dr. Salim Koca, Ankara: Yeni Türkiye, 2002.
NTVMSNBC 10 Kasım 2003 www.ntvmsnbc.com/news/243163.asp?cp1=1
Yorumlar
“587) OSMANLI DÖNEMİNDE AMERİKA’YA İŞÇİ GÖÇÜ VARDI!” yazisina 1 Yorum yapilmis
Yorum yap
Merhabalar; Amerika’ya 1914 yılında ikinci partiyle göç eden Hatay lı Corç Saadi adlı anneannemin dayısı bulunmaktadır.Kendisi Amerika kıtasında venezuellaya göçmüş.Bulmak istiyoruz.o zamanlar göçmenlik için başvuru yapanlar listesine nasıl ulaşabiliriz? yardımcı olursanız çok sevinirim tesekkurler..