544) IRAK’TA TÜRKMEN VARLIĞI (RAPOR)
Yayin Tarihi 18 Mart, 2011
Kategori KATEGORİLENMEMİŞ
IRAK’TA TÜRKMEN VARLIĞI
Bin yılı aşkın bir süredir Irak’ta yasayan Türkler, yaklaşık 900 yıl boyunca yönetici konumunda olmuş, birçok devlet ve beylik kurmuş, bu konum İngilizlerin Irak’ı işgal etmesiyle sona ermiştir.
Irak’ın kurucu unsurlarından biri olarak ifade edilen Türkmenler, dağınık bir coğrafya içerisinde Irak’ın en güneyindeki Basra’dan en kuzeyindeki Duhok’a kadar hemen her vilayette yasamaktadır. Türkmenler yoğun olarak, Irak’ın kuzeyi batısından güney doğusuna kadar yaklaşık 50 km’lik genişlikteki bir şeritte yaşamlarını sürdürmektedir.
1926’dan sonra Irak ile Türkiye arasındaki sınırların çizilmesiyle birlikte, Türk toplumu, Irak’taki yönetimlerce baskı görmüş ve bir tehdit olarak algılanmıştır. 1950’lilerin sonunda ilk dönemlerde kullanılan “Türk” adının yerine, Türkiye ile bağların koparılması amacıyla “Türkmen” adının kullanıldığı ifade edilmektedir.
Türkmenler, Türkiye’ye güven neticesinde ortaya çıkan rehavet hali ve Baas Rejiminin baskıcı politikaları nedeniyle de bölgede hakim anlayış olan silahlı mücadeleyi tercih etmemiş, siyasal hareketlerden uzak durarak, kültürel yapıları ve milli kimliklerini korumaya odaklanmıştır.
Türkmenlerin dağınık olarak çeşitli vilayetlerde yasamaları, Irak’ta Türkmenlere yönelik yürütülen sistemli asimilasyon politikaları neticesinde Irak dışına ciddi anlamda beyin göçü vermiş olmaları gibi nedenler de organize bir bütünlük oluşturarak, siyaseten ortaya çıkmalarını engellemiştir.
Irak’ta Türkmenlerin örgütlenmesine ilişkin bir yapılanmaya 1960’a kadar rastlamak mümkün değildir.
1991’den sonra Irak’ın kuzeyinde uçuşa yasak bölge oluşturularak, güvenli bölgenin ortaya çıkmasıyla Irak muhalefeti bir yasam alanı elde etmiş ve Türkmenler de bu yasam alanını kullanmıştır.
Siyasi geçmişi çok derin olmayan Türkmenler, bu süreçte farklı unsurların etkisinde kalmıştır. Öte yandan tarihsel travmalar, toplumsal dinamikler, Irak iç siyasetinin etkisi ve Türkiye ile diğer bölge ülkelerinin etkisi, Türkmen örgütlenmelerinin niteliğini belirlemiştir.
2003’ten sonra oluşan yeni Irak’ta etkin bir şekilde yer alamasa da yaşanan sıkıntılara rağmen Irak’taki Türkmen siyasi hareketi bugün için asama kaydetmiş ve Irak siyasetine dahil olmaya başlamıştır.
Irak’ta bugün 20’ye yakın Türkmen siyasi partisi mevcuttur. Ancak Türkmenleri temsil oranına bakıldığında Irak Türkmen Cephesi(ITC), diğer partiler arasından belirgin bir şekilde sıyrılmaktadır. Türkmenler 2003’ten sonra sivil toplum örgütlerine de ağırlık vermiştir. Bu kapsamda Türkmen sivil toplumunun da geliştiği söylenebilir.
Irak’ta Türkmenlerin gelişmiş bir medya ağına sahip olduğunu söylemek güçtür. Türkmenler tarafından çıkarılan dergi ve gazetelerin hemen hepsi ya bir siyasi kuruluşa ya da bir sivil toplum örgütüne bağlıdır. Ayrıca Türkmenlerin biri yerel ve biri de uydu olmak üzere iki televizyonu vardır.
Metnin tamamı:
2011316_orsamirakturkmenvarligi2011.pdf
http://www.orsam.org.tr/tr/raporgoster.aspx?ID=1609
Yorumlar
Yorum yap