47) Başkurt Mitolojisinde Humay Kuğu Kızı

Yayin Tarihi 27 Nisan, 2018 
Kategori TÜRK VE DÜNYA DESTANLARI

Başkurt mitolojisinde Humay kuğu kızı

Başkurt folklorunda güzeller güzeli, ışık saçan Humay isimli kuğu kızının özel bir yeri vardır. Humay Kuşu’nun Başkurtların anası olduğu ile ilgili inanç totem niteliğini taşıyan kuğuları öldürme yasağında yansıtıldı.

Başkurt mitolojisinde Doğu Türk geleneğinden farklı olarak Humay anneler ile çocukların koruyucusu değil. Ayrıca Başkurtlarda bu karakterin şaman mitolojisi ve törenleriyle ilgisi yok. Başkurt folklorunda Humay genellikle kuğu veya ördek, daha seyrek sihirli dev bir kuş olarak tasvir ediliyor. Bu karakterin kökleri Ural Batır Destanına uzanıyor. Bu destanda Humay’ın hem Güneşin kızı olduğu, hem de tüm dünyayı güzel sarı saçlarıyla aydınlattığı için güneşin ta kendisi olduğu anlatılıyor.

Humay mutlu Samrau Kuş Ülkesinin sahibi. Bu ülkedeki tüm insanlar, kuşlar ve hayvanlar barış, huzur ve bereket içinde yaşıyorlar. Ölümsüz Humay kuğuya dönüşebilir, gökyüzünde yaşayan kanatlı beyaz at Akbuzat’ın sahibidir o. Destanda Humay gökyüzü dünyasının sahibi, onun anası ve koruyucusu olarak tasvir ediliyor. O iyilik tanrısı Ural Batır’ın karısı, bu yüzden yaşam, bereket, mutluluk tanrıçası olarak algılanır. Bu algılamanın temelinde Başkurtlarda yaygın olan insan ruhunun ördek veya kuğu ile ilgili olduğu inancı yatıyor. Bundan ayrıca ideal kadın güzelliği tasviri da kaynaklanıyordur.

Başkurt mitolojisinde Humay Kuşunun Güneş ile alakası bu karakterin çok eski mitolojik köklerine işaret ediyor. Bu arada Ural Batır destanında yeryüzü ve yaşam yaratan iki kuğu efsanesi yer alıyor. Bu iki kuğudan biri Humay, diğeri ise Ay Güzeli Ayhılu. Humay ve Ayhılu Güneş ve Ay simgeler.

Humay ve Ayhılu karakterleri dünya yapısı ile ilgili arkaik görüşleri yansıtan iki yüze sahip olan Tanrıça Umay ile alakalıdır.

Ayrıca Başkurt mitolojik destanları ve efsanelerinde kahramanın güneş kızı yüzünden su altı dünyasının sahibiyle savaşması hikayesi önemli yer tutar. Bu hikayenin çok eski olduğunu ve mitolojik geleneklerin derinden birbiriyle yakın olduğunu bu hikayenin Hint Veda mitolojisinde yer alması gösteriyor. Orta Asya halklarının manevi kültüründe de kuş kızı karakterine rastlanır. Bütün bunlar Başkurt halkının manevi kültüründe korunan başta Güney Ural bölgesi olmak üzere Avrasya halklarının mitolojik geleneğinde Umay-Humay Tanrıçası karakterinin arkaik, çok eski zamanlara uzandığını gösteriyor.

image001
https://tr.sputniknews.com/turkish.ruvr.ru/2013_08_15/Baskurt-mitolojisinde-Humay-kugu-kizi/

 

 

Paylaş:

Yorumlar

Yorum yap