395) Kırşehir İlinin İlçe Yapılması (30 Mayıs 1954)
Yayin Tarihi 30 Mayıs, 2015
Kategori SİYASİ
Kırşehir İlinin İlçe Yapılması (30 Mayıs 1954)
Türkiye tarihinde ilk kez bir il, 1954 yılındaki seçimlerde iktidar partisinin istemediği bir milletvekilini seçtiği için cezalandırıldı. Osman Bölükbaşı, Menderes’in olduğu kadar Demokrat Partililerin de korkulu rüyasıydı. Özellikle 1950-1954 yılları arasında gerek Meclis içinde, gerek Meclis dışında yaptığı konuşmalarda Menderes’i ve DP’yi ağır ve iğneleyici bir dille eleştiriyordu. Milletvekilleri onunla herhangi bir tartışmaya girmekten çekinirdi. Menderes, bu baş edilmesi zor muhaliften kurtulmak istiyordu. 1954’teki seçimler öncesinde onun milletvekili seçilmemesi için gayret gösterdi.
Bölükbaşı liderliğindeki Cumhuriyetçi Millet Partisi, 2 Mayıs 1954’teki seçimlere 45 ilde katıldı. Ancak yalnızca bir ilden, Kırşehir’den beş milletvekili çıkarabildi. Bunlardan biri Bölükbaşı’ydı. Bölükbaşı’nın yeniden milletvekili seçilmesinin Menderes’i çileden çıkardığı söylenir. Menderes hırsını Kırşehir’den almış ve bu ili ağır bir şekilde cezalandırmıştı. Gerçekten de Kırşehir’in muhalefete, hele de Bölükbaşı’nın partisine oy vermesine sinirlenen Adnan Menderes, Kırşehirlileri cezalandırmak için ili ‘ilçe’ haline getirdi.
Kanun tasarısını inceleyen komisyonun başkanı DP’li Muhlis Tümay, tasarının hiçbir adalet düşüncesi ile bağdaşmadığını belirtmiş ve bu tasarının kanunlaşması vebalini yüklenmemek için başkanlıktan istifa etmişti. Yerine Nevşehir Milletvekili Hasan Hayati Ülkü başkan olarak seçilmişti. Bunun üzerine Bölükbaşı, “Neyse, ipimizi bir Nevşehirlinin çekmesi uygundur” diye espri yapmıştı.
Bölükbaşı, Kırşehir konusundaki düzenlemeyi de ‘Kırşehir faciası’ olarak nitelemişti. Menderes ise işi pişkinliğe vuruyordu. Bölükbaşı’nın eleştirisine yanıt olarak, “Kırşehir faciası diyorlar. Eğer memlekette ilçe kalmak facia ise, hemen söyleyelim ki, memleketimizde halen 500 ilçe vardır. Onlar da bu hale göre facia içindeler” demişti.
DP’nin ve Menderes’in hışmına uğrayan yalnızca Kırşehir değildi. Aynı seçimde CHP’ye oy veren Malatya da ikiye bölünerek Adıyaman ili oluşturuldu. 20 Temmuz’da ise ‘Kırşehir vilayetinin kaldırılmasına ve Nevşehir kazasında (Nevşehir) adıyla yeniden bir vilayet kurulmasına dair kanun’ ile Nevşehir ilçesi de il yapıldı.
Menderes’in bu siyasi hıncı DP içinde de zaten var olan rahatsızlığı artırmıştı. DP içinde ’19’lar olayı’ denen muhalif bir hareket başlamıştı…
1957’de erken seçim gündeme gelince, DP siyasal bir manevra yaparak 12 Haziran 1957’de Kırşehir’i tekrar il haline getirdi. Bölükbaşı, aynı yılın ekim ayındaki seçimlerde yine Kırşehir Milletvekili seçilerek Meclis’e girdi.
Bir anı:
Dönemin DP Kayseri Milletvekili Servet Hacıpaşaoğlu, anılarında Kırşehir’le ilgili kanun konusunda şunları yazar:
“…DP siyasi hayatının en büyük yanlışını yapıyordu. Kırşehir ilini ilçe yapacaktı. Bunu, ilk duyduğumuzda inanamamıştık; günün şakası sanmıştık. Sonradan öğrendik ki, gerçekten Kırşehir’i ilçe yapmak için gerekli çalışmalar yapılmaktadır. Şaşılacak şeydi. Devleti, vatandaşın ayağına getirmek için, bazı nahiyeleri ilçe, bazı ilçeleri de il yapmak isteyen
bir iktidarın, 40 yıllık Kırşehir ilini ilçe yapmak istemesi anlaşılır şey değildi.
Bu kanunun gerekçesi ne olacaktı? Kırşehir’in Millet Partisi’ne oy vermesi. Bu, Türk toplumuna demokrasiyi getirmek isteyenlere karşı işlenmiş bir suç olabilir miydi? 490’lık DP grubunun, 495 olması ya da olmaması neyi değiştirirdi? Buna karşılık, küçük bir siyasi partinin, 5 milletvekili çıkarması Türkiye’deki demokratik mozaiki tamamlayıcı olamaz mıydı?.. Evet, DP iktidarı, görünürde Nevşehir’i il yapmak gerekçesiyle, aslında ise, Kırşehir’i cezalandırmak için son derece ilkel bir tutum içine girmişti.” [Servet Hacıpaşaoğlu; Politika (İstanbul: Ceylan Matbaası, 1997) s.45-46]
Mehmet Ö. ALKAN – Radikal
Yorumlar
Yorum yap