317) MAHKEME KARARI, DIŞ BASINDA…
Yayin Tarihi 31 Temmuz, 2008
Kategori BASIN-YAYIN
Dünya basını Anayasa Mahkemesi’nin kapatılma kararını okuyucularına böyle duyurdu
Dünya basınında tam bir Türkiye fırtınası var. Times, Guardian, Financial Times gazeteleri konuyu başyazılarına taşıdı. Tüm gazetelerde AKP’nin kapatılmamasıyla ilgili uzun analizler yer alıyor.
TELEGRAPH: ARA ÇÖZÜM BULUNDU… TÜRKİYE BÜYÜYEN İSLAMİ HAREKETİYLE HESAPLAŞMAKTAN SON ANDA GERİ ADIM ATTI
Türkiye büyüyen İslami hareketiyle hesaplaşmaktan son anda geri adım attı. Karar stratejik açıdan hayati olan ülkede gerginlikleri gidermeye büyük yarar sağlayacak. Şşimdilik bir ara çözüm bulundu. İslami uygulamalara getirilen sınırlamaları gevşetmek isteyen AKP’ye iktidarda kalabileceği söylendi, ancak tutumumu yumuşatması konusunda ciddi bir ihtar verildi. Mahkeme kapatma kararı almamış olsa da AKP’ye ‘çizgiyi geçmemesi için’ sinyal verdi. Erdoğan pratik siyasi gerekçelerle yerleşik düzeni öfkelendirecek başka girişimlerden uzak duracaktır. Erdoğan siyasetten dışlansaydı anayasanın savunucuları bir dizi sorunla karşı karşıya kalacaklardı: “Ülke nasıl görünecekti? Kim yönetecekti? Yasak toplumsal çekişmeleri yeniden alevlendirir miydi?”
Geleneksel partilerin, kötü yönetildiği ve fikirlerden yoksun oldukları görüşü yaygın. (Yeni bir) seçim, muhtemelen bağımsız olarak yarışa giren AKP mensuplarının dönüşüyle sonuçlanırdı. O durumda da devlet, AKP’nin en güçlü isimleriyle doğrudan yüzleşmek yerine onlarla gölgelerden uğraşabilirdi.
–GUARDIAN VE TIMES BAŞYAZI BAŞLIĞI AYNI: KIL PAYI…
GUARDIAN (BAŞYAZI): TÜRKİYE TOPYEKÜN BİR SİYASİ KRİZ OLASILIĞINI BERTARAF ETTİ. AKP HAKİMLERİN YAPTIĞI UYARIYA KULAK VERMELİ
Türkiye topyekün bir siyasi kriz olasılığını bertaraf etti. Anayasa Mahkemesi AKP’nin kapatılması için gerekli uzlaşmaya sadece bir oy farkla varmadı. Bu sonuç Türkiye’nin savaşan laik ve İslam yanlısı hizipleri arasında bir mütarekeye gidilmesinin önünü açtı. Laiklerin AKP’nin Türkiye’yi İslamileştirme yolunda gizli bir gündemi olduğuna dair tüm şüphelerine rağmen, Erdoğan’ın liderlik sicili iyi. Ancak AKP hakimlerin yaptığı uyarıya kulak vermeli. Eğer AKP merkezde bir partiyse, öyle hareket etmeli ve daha geniş bir siyasi çıkarlar koalisyonu oluşturmalı. Bu yaşananlardan laik milliyetçiler de ders almalı. Güçlerini davalar ve karanlık generallere değil siyasi programlara ve serbest seçimlere dayandırmalılar.
GUARDIAN (ANALİZ-SIMON TISDALL): TÜRKİYE HEM KENDİSİNİN HEM DOSTLARININ ÖDÜNÜ KOPARDIKTAN SONRA UÇURUMUN KIYISINDAN DÖNDÜ. SONUÇ BERABERE…
Türkiye hem kendisinin hem dostlarının ödünü kopardıktan sonra uçurumun kıyısından döndü” Karar, demokrasi için bir zafer sonuç laik ve dini güçlerin mücadelede berabere kaldığını gösteriyor. Siyasi ve anayasal bir kriz, ülkenin istikrarını sarsar, ekonomiyi baltalar, (Pazar günü İstanbul’a saldıranlar gibi) düşmanlarını cesaretlendirir ve uzun bir belirsizlik dönemine yol açardı. Özetle bölgenin hakikaten demokratik olan az sayıdaki sistemlerinden biri felç olur ve belki de kalıcı şekilde zedelendirdi. Laiklik ve İslam’ın ciddi bazı sıkıntılara rağmen yan yana yaşadığı bir toplum yapay şekilde altüst olup kendi kendine saldırabilirdi. Bu da kutuplaşmalar ortamında, aydın liderlerin başarmak istediği varsayılan şeyin tam aksi olurdu…
– TIMES (BAŞYAZI): HEM DEMOKRASİ HEM DE SAĞDUYU AÇISINDAN KARAR BİR ZAFER… MÜSLÜMAN DÜNYASI İÇİN HAYATİ BİR MESAJ…
Karar bölgeye laiklik ve İslam’ın bir arada yaşayabileceği sinyalidir. Hem demokrasi hem de sağduyu açısından bir zafer. Türk demokrasisi son 48 yılda dört kez darbeye uğradı. Dün bu kez anayasa mahkemesinin elinden bir beşincisine çok yaklaştı. Hâkimler partiyi kapatıp liderlerine siyaset yasağı getirmekten bir oy farkla geri durdular. Bu popüler ve becerikli bir hükümet için bir zafer olduğu kadar, çağdaş laik bir devlette İslam’ın rolü açısından önemli bir hüküm ve Türk demokrasisi için bir başarı. Sonuç hummalı siyaset atmosferini dindirmek, dış yatırımcıları temin etmek ve Türkiye’deki demokratik ilkelerin altını çizmek açısından son derece önemli. Etkileri ise daha da geniş. Bu başka ülkelerdeki ılımlı İslamcılara da İslam’ın demokrasiyle uyumlu olduğunu ve onların da amaçları için laik bir hukuki çerçeve içinde faaliyette bulunabileceklerini gösterecek. Bu Müslüman dünyası için hayati ve çok yararlı bir mesaj…
* TIMES ANALİZ: TÜRKİYE’Yİ İSLAM VE HUKUK ARASINDA HESAPLAŞMADAN TEK BİR OY KORUDU
Türkiye’yi İslam ve hukuk arasında hesaplaşmadan tek bir oy korudu. Hazine yardımının yarı yarıya kesilmesi şeklindeki ceza, bir öğrencinin eline cetvelle vurmaya eşdeğer.
* TIMES ANALİZ: İYİMSERLER BUNUN KİBİRLE SUÇLANAN PARTİNİN TOPLUMUN TÜM KESİMLERİNE ERİŞMEYE ÇABA GÖSTERMESİNİ SAĞLAMASINI UMUYORLAR.
Başbakan Erdoğan Türkiye’nin AB sürecine bağlılığını teyit ederken, AKPnin kararı dikkatle inceleyip siyasi bölünmeleri gidermeye çalışacağını söyledi. İyimserler bunun kibirle suçlanan partinin toplumun tüm kesimlerine erişmeye çaba göstermesini sağlamasını umuyorlar. Hükümetin şimdi 1980’de bir darbe sonrası hazırlanan Anayasa’da reform yaparken daha geniş kapsamda istişarelerde bulunması bekleniyor. Ayrıca yasaların AB ile uyumlulaştırılması için çabalara da hız verilebilir. Mahkemenin ikazı ise sadece AKPye değil, partinin 2002’de seçimleri kazanmasından bu yana Türkiye’yi sarsan siyasi felç ortamına tıkanan tüm partilere… Yorumcular Türkiye’nin laik eski tüfeklerle Erdoğan’ın gelenekçileri arasındaki mücadele yüzünden kilitlendiğini söylüyorlar.
– FINANCIAL TIMES: BU CEZA AKP’NİN ZENGİN DESTEKÇİLERİ TARAFINDAN KOLAYLIKLA TAZMİN EDİLEBİLECEK BİR ŞEY… KARAR ÜLKEYE BİR MOLA SAĞLADI, KALICI ÇÖZÜM DEĞİL.
Türk liderler makamlarında kalıyor parti mahkeme mücadelesinden sağ çıktı. Gözlemciler kararın Türkiye’nin sekteye uğramış durumdaki yapısal reform gündemine güvenip alım yapan yatırımcılar için en iyi sonuç olduğunu söylüyor. Karar Erdoğan için, kendisini eleştirenler, yargı, ordu, cumhuriyetçi muhalefet, medyanın büyük bir bölümü ve seçmenlerin önemli bir kesimi içinde kendilerini Türkiye’nin laik anayasal sisteminin muhafızları olarak gören muhalifleri karşısında bir zafer oldu. Ancak bir anlığına kendisini bu tatmin duygusuna bıraksa bile Erdoğan, son bir kaç ayki deneyimleri ile uslanmış olsa gerek. Laikliğe aykırı fillerle suçlanmak bile O ve partisine zarar vermiş olabilir. Bu konuyu devleti baltalayan en ciddi mesele olarak gören Türkler gözünde, gelecekteki seçim desteğini yitirebilir. Ankara ve İstanbul’daki beklenti partinin kapatılacağı yönündeydi. Tek başına bu bile kararın ne kadar önemli bir olduğunu ve Türkiye’nin genellikle birbirleriyle mücadele halindeki kurumları arasındaki çalışma ilişkilerini yeniden düzenleyebileceğini gösteriyor. Gözlemci ve diplomatlar Erdoğan’ın zaferinin, sadece muhalefete açılırsa, siyasetlerinde daha az mezhep farkı güderse ve Avrupa Birliği’ne katılmak için sarsılan gayretlere yeniden güç verirse Türkiye’ye bir faydası olacağını söylüyorlar. Ankara’daki Avrupalı diplomatlar da Erdoğan’a aylardır daha az bölünme yaratacak ve daha kucaklayıcı şekilde davranma telkini yaptıklarını söylüyorlar. Karar ülkeye bir mola sağladı, kalıcı çözüm değil.
– INDEPENDENT: BİR MUHAREBE BİTTİ AMA SAVAŞ SÜRECEK. ŞİMDİ HER ŞEY AKP’NİN NASIL BİR TEPKİ GÖSTERECEĞİNE BAĞLI.
Bu, Türkiye’nin ordu, bürokrasi ve yargı içinde kaleleri bulunan, eski yerleşik düzeniyle AKP’yi destekleyen İslamcı koalisyon arasındaki mücadelenin sadece son raunduydu…. Her iki taraf da net bir zafer kazanacak güçte değil ve mücadeleleri ülkeyi istikrarsızlaştırmaya devam edecek… Laik muhalefet partileri AKP yerine iktidara gelmek için fazlasıyla dermansız ve sadece kendi çıkarlarına hizmet eder haldeler. Ancak iktidar partisi de Türkiye devletini kontrol etmekten çok uzak. Anayasa mahkemesi kararıyla ülke uçurumun kenarından kurtardı. AKP başörtüsü tartışması dışında da hatalar yaptı. Sağlam ekonomi yönetimi için partiye oy veren merkezdeki pek çok seçmen Erdoğan’ın gitgide otoriterleşen söylemleri karşısında partiden soğudu. İnsan hakları izleme örgütünün Türkiye uzmanı Emma Sinclair-Webb’e göre, hükümet son iki yılda kayadeğer tek bir reform yapmadı. Sinclair-Webb “İlk adımı uzun süredir durmuş olan insan hakları gündemini canlandırmak olmalı” diyor. Şimdi her şey AKP’nin nasıl bir tepki göstereceğine bağlı. Erdoğan yakın zamanda hatalar yaptıklarını kabul etmişti…
– WASHINGTON POST: “TÜRKİYE’Yİ YÖNETENLER, LAİKÇİLERİN MEYDAN OKUMASINI ATLATTI”
İslami kökleri olan parti hayatta kalmayı sürdürecek, ancak karar ciddi bir uyarı niteliği taşıyor. Karar, hükümetin laik karakterinin korunması niyetini taşıyan Türkler’i üzdü. Parti’nin destekçileri davayı, yargı darbesi girişimi olarak niteliyor ve laik liderleri, sandıkta kazanamadıkları siyasi gücüyargı manevralarıyla ele geçirmekle suçluyordu. Karar, Avrupa Birliği yolunda giden ve terörizme karşı savaşan Türkiye’nin yolunu değiştirmesini engelledi.
– LE FIGARO: “AKP KIL PAYI KURTULDU. HUKUK DARBESİ GERÇEKLEŞMEDİ”
Sonuçta hukuki darbe gerçekleşmedi. Dün Anayasa Mahkemesi iktidardaki AKP hakkında açılan davada kararını verdi. AKP bir oyla kapatılmaktan kurtuldu. Bu kararla hakimler devlet kurumlarının işleyişini istikrarsızlaştırmamayı tercih etti ve Türkiye’yi derin bir siyasi krize atmaktan kaçındı. Kapatılmaktan kurtulan AKP, bir uyarıyla ucuz kurtuldu. Çok sayıda gözlemciye göre dava laiklik ilkesine dönülmesi konusunda bir hatırlatma niteliği taşıyor.
– İNGİLTERE DIŞİŞLERİ BAKANI MILIBAND: “TÜRKİYE DAHA DEMOKRATİK VE DAHA AVRUPALI BİR YOL İZLEYEBİLECEĞİNİ GÖSTERDİ”
İngiltere Dışişleri Bakanı David Miliband,Anayasa Mahkemesi’nin, AKP’nin kapatılmaması yönündeki kararıyla, “Türkiye’nin daha demokratik ve daha Avrupalı bir yol izleyebileceğini gösterdiğini” belirtti. Miliband yayınladığı bildiride, “Türk dostlarımız, bugün Anayasa Mahkemesi’nin verdiği karara sevinmekte haklılar. Anayasa Mahkemesi’nin, AKP’yi kapatmamayı seçmesi, Türkiye’nin daha demokratik ve daha Avrupalı bir yol izleyebileceğini gösteriyor” dedi. Miliband açıklamasında, “bu davanın, Türkiye’yi AB üyesi olması için ihtiyaç duyduğu siyasi, ekonomik ve anayasal reformlardan uzaklaştırdığını” ifade ederek, “şimdi tüm dikkatlerin bu reformlara verilmesine öncelik tanınması gerektiğini” kaydetti.
İtalyan basını: Erdoğan’ın suçu bağışlandı
İTALYA basını Anayasa Mahkemesi’nin AKP’nin kapatılmaması kararına geniş yer ayırdı. Gazetelerde tam sayfa yer bulan haberde, AKP’nin kıl payı kurtulduğu belirtilirken, `Erdoğan’ın suçu bağışlandı’ yorumu ön plana çıktı.
Corriere della Sera Gazetesi’nde birinci sayfada `Kriz ve sağduyu. Erdoğan’ın suçu bağışlandı. Türkler İslami partiyi yasa dışı bırakmamayı tercih etti’ başlığıyla yapılan anons ardından, habere içerde tam sayfa ayırıldı. Gazetenin 6’ncı sayfasında yayınlanan haberde, “Türkiye’de mahkeme İslami partiyi korudu” başlığı altında, “AKP yasa dışı bırakılmadı. Sadece devlet yardımı kesildi” denildi.
La Repubblica gazetesi de tam sayfa ayırdığı kararla ilgili, “Türkiye Başbakanın partisini korudu. İslamik Erdoğan için sadece mali ceza. AB rahatladı” başlığı kullanıldı. Haberin devamında, CHP Genel Başkan Yardımcısı Onur Öymen’in, “Bu laiklerin galibiyetidir. Mahkeme hükümetin yaptıklarında mutlu olamayacağımızı açıkça ortaya koydu. Sadece bir oyla parti kapatılmadı” dediği aktarıldı.
Il Giornale Gazetesi de habere tam sayfa ayırdı. `Türkiye’de yargıçlar Başbakan Erdoğan’ı korudu’ başlığı altında Prof.Dr. İlter Turan’ın, “İslami hareketlere uyarı geldi. Şimdi pozisyonlarını değiştirip, fanatikleri pasifize etmeleri gerekecek” yorumuna yer verildi.
Libero Gazetesi de haberi, “İstanbul’daki bomba etkisi, İslami partiye eski konumunu kazandırdı” başlığıyla verdi.
VATAN
Yorumlar
Yorum yap