198) DUMLUPINAR’I VE ŞEHİTLİĞİNİ BİLİYOR MUYUZ?

Yayin Tarihi 25 Nisan, 2012 
Kategori KÜLTÜREL, TÜRK DÜNYASI

DUMLUPINAR’I VE ŞEHİTLİĞİNİ

BİLİYOR MUYUZ?

Japonya’dan İngiltere’ye, Rusya’dan Afrika çöllerine kadar “Vatan-Millet-Din” uğruna, Türklerden başka şehit veren bir millet var mı?

35 ülkede 79 Türk Şehitliği bulunmaktadır. Bu şehitliklerin hepsi Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti dönemlerine aittir. Ülkemizde de binlerce şehitlik vardır. Ancak bunlardan ikisi savaşların önemi ile şehitlerin çokluğundan dolayı abideleşmiştir.

Çanakkale ve Dumlupınar…

Şükürler olsun, Çanakkale ve Gelibolu’daki şehitliklerimiz her yıl yüzbinlerce vatandaşımız tarafından ziyaret edilmektedir. Çanakkale Savaşı bir devrin bittiği yerdir…

Dumlupınar, nedir ve nerededir? Orada ne var?

Çanakkale coğrafi konumundan dolayı dünyaca tanınan ve harita üzerinde kolayca gösterilen bir yerdir. Ancak Dumlupınar’ı harita üzerinde bulmak hiçte kolay değildir! Nerede, hangi illerin sınırları içinde olduğunu bilenlerimiz bile azdır. Dumlupınar, Kütahya ilimizin küçük bir ilçesidir. Selçuklular döneminde Türkmenler bu topraklara, “soğuk sular” anlamını çağrıştıran “Dumlupınar” adını vermişler, yurt edinmişlerdir. Bir zamanlar önemli ticaret merkezi olup tarımcılık ve hayvancılık ile bölgenin kalkınmasına katkıda bulunmuştur. Bugün ise, Kurtuluş Savaşımızın abideleşmiş zafer anıtına ad olan bu ilçemiz, ne yazık ki ilgisizlikten nüfus yönünden boşaltılmış ekonomik alanda unutulmuş bir hale dönüştürülmüştür! Vatanına ve Devletine sadakatle bağlı bu yörenin insanının desteklenmesi gerekmez mi? Dumlupınar ilçesinde sadece bir un fabrikası var! 1990 yılında 6840 olan nüfus, 2010 yılında 3106 ya düşmüştür. Maden yönünden zengin olan bu topraklarda neden işletmeler açılmıyor? El sanatlarımız halı ve kilim dokumacılığı neden desteklenmiyor? Yoksa bu halkın suçu, öz be öz Türk olmaları mı?

Dumlupınar Şehitliğini görmeden bilenler, Şehitliğe ad vermiş bir ilçenin varlığını biliyor mu? Gençlerimiz ne durumda, bari Şehitliği biliyor mu? Dumlupınar bir devrin başladığı yerdir…

Tüm Şehitlerimizi rahmet ve saygı ile anıyoruz.

YILMAZ KARAHAN

DUMLUPINAR ŞEHİTLİĞİ

image00133.jpg

Dumlupınar Şehitliği girişi

Kütahya-Afyon karayolundan, Afyon’a 60 km. kala Âbideler sapağına girildikten 41 km. sonra Şehitlik ve âbide karşımıza çıkar. Kütahya ili Dumlupınar ilçesi sınırları içerisindeki Cafer Gazi Tepesindeki bu anıt ve şehitlik, cephede ve cephe gerisinde verilen 137 000 şehidimizin anısına, 26.08.1992’de Büyük Taarruzun 70 inci yıldönümünde, Kültür Bakanlığınca yaptırılıp ziyaret açılmıştır. Bu kompleks girişten itibaren şadırvan, namazgah, Atatürk, İsmet İnönü ve Fevzi Çakmak’ın üçlü anıtı, Milis Anıtı, 500 kişilik şehit mezarları ve kitabeleri, baba-oğul anıtı ile tepenin üzerindeki Mehmetçik anıtından meydana gelmiştir.

image00210.jpg

Atatürk, İsmet İnönü ve Fevzi Çakmak’ın  üçlü anıtı

Şehitliğin kapısından girince mermer bir platform üzerinde Atatürk ortada, sağında Fevzi Çakmak solunda ise İsmet İnönü’den meydana gelen bronzdan yapılmış olan üçlü heykel grubu gelmektedir. Atatürk’ün boynunda dürbün sol elinde ise bir baston vardır. Sağ elini ileriye doğru uzatmış bir şekilde durmaktadır. Her üçü de Kurtuluş Savaşında giydikleri tarzda asker üniformalı olup başlarında kalpak vardır.

image0037.jpg

Milisler Anıtı

Kurtuluş Savaşında savaşan Türk halkını temsil eden bu “Milis Anıtı” mermer bir kaide üzerinde bronzdan yapılmış üçlü bir heykel grubudur. Önde ortada diğerlerine göre biraz daha ileriye çıkmış olan genç bir milis omzunda fişeklik ve sağ elinde tuttuğu bir tüfek ile canlandırılmıştır. Sağında biraz arkasında kucağında çocuğu ile genç bir kadın kurtuluş savaşındaki çocuğunu arkasına bağlayıp cepheye mermi taşıyan cefakar Türk kadınını sembolize eder. Sol tarafta ise yine biraz geride yaşlı, sakallı başı kalpaklı, yarı asker giyimli bir erkek sol kolunu ileriye doğru uzatarak parmağı ile ileriyi işaret etmekte olup Kurtuluş Savaşının genç-yaşlı demeden topyekün bir mücadele olduğunu gösterir.

Kaidenin altındaki mermer kitabede Mehmet Akif’in şu dizeleri yazılıdır: 

Ben ezelden beridir hür yaşadım hür yaşarım 
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış şaşarım 
Kükremiş sel gibiyim bendimi çiğner aşarım 
Yırtarım dağları enginlere sığmam taşarım

image0042.jpg

Şehit Baba-Oğul Anıtı

Tepedeki Mehmetçik Anıtına giden merdiven basamaklarının sağında ise bir trajediyi canlandıran “Şehit Baba-Oğul Anıtı” vardır. 1912 yılında oğlu Mehmet 8 yaşında iken askere giden Çetmili Kara Ali Çavuş’un hikayesini anlatır. Balkan Savaşına giden Ali Çavuş sırasıyla Galiçya, Hicaz, Yemen ve Kafkasya’da cepheden cepheye koşarak 11 yıl köyünden ve ailesinden uzak kalmıştır. Milli Mücadele başlayınca da doğu cephesinden Kurtuluş Savaşına koşmuştur. Dumlupınar’da Başkomutanlık Meydan Savaşında 19 yaşındaki Alay Sancaktarı Mehmet Onbaşı ile karşılaşır. Mehmet Onbaşı onun 11 yıl önce köyünde bıraktığı oğludur. Baba- oğul’un sevinci çok kısa sürer,31 Ağustos günü Kara Ali Çavuş oğlunun kolları arasında şehit olur. Oğlu Mehmet ise 9 Eylül’de İzmir’e giren birliğin başında şehit düşer. Bronzdan yapılmış bu ikili heykel de genç oğul şehit babasını kucağında taşımaktadır. Anıtın altındaki mermer kitabede ise bu hikaye anlatıldıktan sonra “Yüce kahramanları minnet ve şükranla anıyoruz” denilmektedir.

image0052.jpg

Mehmetçik Anıtı

Şehitliğin kapısından girince tam karşıdaki mermer merdivenlerle çıkılan tepeciğin üzerinde mermer bir kaide üzerinde bronzdan yapılmış, elinde süngüsü ile bu savaşta şehit olan isimleri bilinmeyen askerlerimizi temsil eden “Mehmetçik Anıtı” bulunmaktadır.

Şehitliğin giriş kapısı ile Mehmetçik Anıtına çıkan merdivenlerin arasındaki geniş çimenlik sahada isimleri tespit edilebilen şehitlerimizin mermerden yapılmış sembolik mezarları bulunmaktadır.

image0061.jpg

Şehitlikteki sembolik mezar kitabeleri

Şehitlikteki kitabelerden en önemlisi de Atatürk’ün sözlerini ihtiva edenidir. Mermer üzerine yazılı olan bu kitabe şu sözler yazılıdır:

26 Ağustos 1922 Afyonkarahisar Dumlupınar Meydan Muharebesi ve onun son devresi olan 30 Ağustos Muharebesi Türk tarihinin en önemli bir dönüm noktasını teşkil eder. Hiç şüphe etmemelidir ki yeni Türk Devletinin ve genç Türk Cumhuriyetinin temeli burada sağlamlaştırıldı. Ebedi hayatı burada taçlandırıldı. Bu sahada akan Türk kanları bu semada uçan Şehit ruhları Devlet ve Cumhuriyetimizin ebedi koruyucularıdır. Bu büyük Meydan Savaşında Şehit düşen evlatlarımızı rahmetle minnet ve şükranla anıyorum.” (Gazi Mustafa Kemal Atatürk)

image0071.jpg

ŞEHİT SANCAKTAR MEHMETÇİK ANITI
1964’te söküldü, depoya kondu 1979’da yeniden gün ışığına çıktı.
Türkiye’deki en güzel, en özgün ve en anlamlı harp anıtı. Atatürk, 31 Ağustos 1922’de muharebe sahasını gezerken, şehitler arasında düşman topçu mermisinin açtığı çukura gömülmüş bir sancaktar görür. Şehit asker, toprağın üstünde katılaşmış kolu ile sancağı dimdik tutmaktadır. Manzaradan duygulanan Başkomutan, savaş sonrasında yapılacak meçhul asker anıtı için bunun sembol alınmasını emreder. Zafer Tepe üzerinde, savaştan iki yıl sonra bizzat Mustafa Kemal’in katıldığı bir törenle temeli atılan anıt, 1927’de tamamlandı. Mimar Hikmet Bey ve Taşçı Kadir Usta’nın eseri olan anıt, büyük bir saygısızlık örneği olarak 1964’de sökülüp depoya kaldırıldı. Bu sırada mermer parçaları zedelendi. Unutulmaya terk edilen anıt 1979’da Tümgeneral Ali Özveren tarafından Berberçam Tepesi’ne yerleştirildi. Birinci Ulusal Türk Mimarisi tarzında inşa edilen anıtın bronz heykel kısmı, orijinal halinin aksine sonradan boyanmıştır.

Kaynak:

1.   Şehitlik ile ilgili bilgiler “Kenthaber Kültür Kurulu” sayfasından alınmıştır.

2.   “Şehit Sancaktar Mehmetçik Anıtı” hakkındaki bilgi Facebook’ta “Güneşin Gözyaşlarından” alınmıştır.

Paylaş:

Yorumlar

“198) DUMLUPINAR’I VE ŞEHİTLİĞİNİ BİLİYOR MUYUZ?” yazisina 5 Yorum yapilmis

  1. Özgür Özkılıç yorum tarihi 25 Nisan, 2012 22:33

    Çok Teşekkürler Hocam Çok Güzel Bir Çalışma Olmuş

  2. simay begm kahraman yorum tarihi 28 Nisan, 2012 14:22

    çok güzel olmuş ama benim aradığım dumlupınar yöresinin kurtuluş savaşındaki yeri ve önemi

  3. turan altun yorum tarihi 8 Mayıs, 2012 23:34

    Allah razi olsun

  4. Adnan Koç yorum tarihi 8 Nisan, 2014 19:54

    Evet Biliyorum Ailecek Gittim. Şimdide facebook ta bunu paylaştım. Allah onlardan bütün şehit ve gazilerimizden razı olsun. yoksa biz burada nasıl bu kadar rahat oturacaktık. kimbilir hangi soysuza köle olurduk. Şehit ve gazilerimiz nur içinde yatsınlar. Mekanları Cennet olsun. Adnan Koç

  5. Zühal Asma yorum tarihi 30 Ağustos, 2022 00:43

    BU SUSKUN ÜRKEK..TÜRKIYEDEN SONRA TAMDA ZAMANINDA💎🙋🏼‍♀️🙏🏼👏🙌🏼👐OVÜNÜLUCEK HEYKEL FOTOGRAFLAR VE ESASLI BİLGİLER ICIN MINNETTARIZ SN.K.HAN OLDUKÇA IYI GELDİ🇹🇷🇹🇷🇹🇷

Yorum yap