16) ATATÜRK’ÜN ALDIĞI NİŞAN, MADALYA VE MADALYONLAR

ALTIN LİYAKAT MADALYASI

Çap. : 2.5 cm.
Env. No. : 848/734

Atatürk’e 17 Ocak 1916’da padişah V. Mehmet Reşat tarafından verilen Altın Liyakat Madalyasının ön yüzünde; padişahın tuğrasıyla saltanat arması, arka yüzünde Osmanlıca olarak “Liyakat Madalyası sadakat ve şecaat ibraz edenlere mahsustur” yazısı ve 1308 (1891) tarihi vardır. Madalyanın 2 cm. genişliğindeki etrafı yeşil zırhlı kırmızı kevkez şeriti üzerinde çift kılıç ve 1332 (1916) tarihli bir plaka bulunmaktadır.

ALİYÜLALA NİŞANI

Çap. : 10 cm. (Nişan)
Çap. : 5 cm. (hamaildeki küçük parçalar)
Env. No. : 839/681

Afgan Kralı Amanullah han tarafından 27 mart 1923 tarihinde Atatürk’e verilmiştir. Yuvarlak biçimli gümüş nişanın kenarları şua biçiminde sivri yapılmıştir. Altın kaplama olan orta kısımda bir bina motifi yer alır.Binanın her iki yanında bayrak, alt kısmında çift kılıç kabartması işlenmiştir. Hamaili şemsesinde de nişanla aynımodelde çift zincirle tutturulmuş sekiz parça vardır. Bu parçaları birleştiren meşe dalları arasındaki üst yüzü bombeli plakanın üzerinde güneş kursu motifi yer alır. Bu plakayla aynı modelde yapılmış, halkalı bir parça daha bulunmaktadır. Alüyülala Nişanıdır.


BROŞ

Uz. : 5.3 cm.
Env. No. : 1245/11

Üzeri 137 adet pırlanta taşla süslenmiş platin broşun orta kısmında bir uçak modeli vardır. Uçağın ucunda pervane kısmında, bir sentetik taş yer almaktadır. Atatürk’ün emri ile nişan Sabiha Gökçen’e bir görevden döndükten sonra verilmiştir.

DEMİR SALİP NİŞANI

Çap. : 4.5 cm.
Env. No. : 960/1535

İkinci rütbeden Demir Salip Nişanı, Atatürk’e 9 Eylül 1917 yılında Alman Hükümeti tarafından verilmiştir. Üzerinde taç kabartması, ortada “W” harfi ve harfin altında 1914 tarihi yazılıdır

GÜMÜŞ İMTİYAZ MADALYASI

Çap. : 3.7 cm.
Env. No. : 841/732

Atatürk’e 30 Nisan 1915’te padişah V. Mehmet Reşat tarafından 19 ncu Tümen Komutanıyken verilen Gümüş İmtiyaz Madalyasıdır. Ön yüzünde Padişah II. Abdülhamit’in saltanat arması, arka tarafında ise “Devlet-i Aliyye-i Osmaniye uğrunda fevkalade sadakat ve secaat ibraz edenlere mahsus madalyadır” yazısı ve 1300 tarihi vardır. Yeşil kırmızı renkli şeritinde çapraz kılıç üstünde plaka yer almaktadır. Şerit üzerindeki plakada 1332 (1916) yılı eski yazı ile yazılıdır.


HARP MADALYASI

Çap. : 7 cm.
Env. No. : 966/1517

1914 yılında I. Dünya Savaşı için özel olarak padişah V. MehmetReşat tarafından çıkarılmış, Harp Madalyası gümüşfakfondan (nikel, bakır, çinko alaşım) yapılmıştır. Beş köşeli yıldız şeklinde olup, uçları topuzludur. Bordo mineli, orta kısmındaki ayın içinde Sultan Reşat’ın El Gazilik Tuğrası ve 1333 (1917) tarihi bulunmaktadır. Arkasında “Sr. Exc. M.K.P.” (Mustafa Kemal Paşa) ve Almanca ithaf ile “J.H. Werner Berlin” yazıları vardır. Bu madalya Atatürk’e 11 mayıs 1918 de Padişah VI. Mehmet (Vahdettin) tarafından verilmiştir.


KILIÇLI MECİDİ NİŞANI

Çap. : 6.5 cm. (Nişan)
Çap. : 10 cm. (Şemse)
Env. No. : 841/732

Gümüşten birinci Rütbe’den Kılıçlı Mecidi Nişanıdır. Atatürk’ün üstün başarıları nedeniyle 16 Aralık 1917 tarihinde verilmiştir. Ç,ift kılıçlı nişan, beşer şualı yedi şubeden (köşe) ibarettir. Ortasında padişahın tuğrası yer almakta, etrafında kırmızı mineli fon üzerinde altın ile yazılmış éGayret, hamiyet, Sadakat” sözleri bulunmaktadır. Alt kısmında 1268 (1851) tarihi yazılıdır. Şua aralarında ay yıldız motifi ve nişanın asılma yerinde ona bağlı kırmızı mineli ay yıldız vardır. Şemsesi aynı modelde çift kılıçlıdır. Şua üzerlerinde ay yıldız motifleri bulunmaktadır.


MECİDİ NİŞANI

Çap. : 5.5 cm.
Env. No. : 854/738

Atatürk’e 25 Aralık 1906 tarihinde II. Abdülhamit tarafından Kurmay Yüzbaşı iken Şam’daki üstün hizmetlerinden dolayı verilmiş gümüş beşinci Rütbe’den Mecidi Nişanıdır. Ortasındaki dairesel alanda tuğra, bu kısmın etrafında kırmızı mineli fon üzerinde “Gayret, Hamiyet, Sadakat” sözleri bulunmaktadır. Alt kısmında 1268 (1851) tarihi, nişanın asılma yerinde ona bağlı kırmızı mineli ay yıldız vardır. Şua ve şua aralarında ay yıldız motifleri yer almaktadır


OSMANLI NİŞANI

Çap. : 6.5 cm. (Nişan)
Çap. : 9 cm. (Cemse)
Env. No. : 840/739

Gümüşten ikinci Rütbe’den Osmanlı Nişanı, Atatürk’e Kafkas Cephesi Muharebelerinde gösterdiği üstün başarılarından dolayı 1 Şubat 1916 tarihinde V. Mehmet Reşat tarafından verilmiştir. Çiftkılıçlı yeşil mineli ve yedi köşeli yıldız şeklindedir. Ortadaki kırmızı mine üzerinde altından “El müstenit bitevfikat el-rabbaniye Abdülaziz Han Melik-ül Devlet-ül Osmaniye” yazısı bulunmaktadır. Yazının altında hilal motifi vardır. Yedi köşeli yıldızın uçları topuzludur. Kılıçlı şemsenin göbeği aynı işlemeli olup, yedi şualı sekiz şubeden (köşe) yapılmıştır.


İSTİKLAL MADALYASI

Çap. : 3.5×4 cm.
Env. No. : 682/798

İstiklal Madalyası oval biçimli olup kırmızı, yeşil renkli kurdelesi vardır. Pirinçten olan madalya T.B.M.M. tarafından 21 Kasım 1923 tarihinde Atatürk’e verilmiştir. Ön yüzünde üstte Ankara şehrinin, ortada T.B.M.M. binasının silüeti bulunmakta bunun arkasında zafer ve barışa işaret eden güneş ışınları görünmektedir. Meclis’in sağında 23 Nisan, solunda ise 1336 (1920) tarihi yazılıdır. Meclis’in altında bulunan dünya haritası bilgiyi, orak ve tırpanlar tarıma önem verileceğini, iki taraftaki meşe dalları da barışı anlatır. En altta kağnısıyla köylü kadını tasviri yer almaktadır. Arka yüzünde ayyıldızla çevrilmiş olarak Misakı Milli sınırlarını gösteren Türkiye haritası ve en altta madalyanın yapılış yılı olan 1 Teşrinisani (Ekim) 1338 (1922) tarihi yazılıdır.

Sıra No

Nişan ve Madalyanın Adı

Veren

Veriliş Nedeni

Madeni

Çapı (mm)

Verildiği Tarih

1

5. Rütbeden Mecidi Nişanı

Padişah 2. Abdülhamid

Kurmay Yüzbaşı’yken görev aldığı Şam‘daki üstün hizmetlerinden dolayı verilmiştir.

Gümüş

55

25.12.1906

2

4. Rütbeden Osmani Nişanı

Padişah 2. Abdülhamid

Gönüllü olarak katıldığı Bingazi savaşlarında gösterdiği başarıları nedeniyle verilmiştir.

Gümüş

06.11.1912

3

Legion d’honneur Nişanı

Fransa Hükümeti

Akdeniz Mürettep Kuvvetler Kumandanlığı Kurmaylığı Harekat Şb. Müdürlüğünde yarbay rütbesindeyken gösterdiği başarılarından ötürü şövalye rütbesiyle onurlandırılmıştır.

11.03.1914

4

3. Rütbeden Osmani Nişanı

5. Mehmed Reşad

Tekirdağ‘da kuruluş durumundaki 19’uncu Tümen komutanlığına gönüllü atanmasi neticesinde gösterdiği tümen kurma ve hazirlamadaki başarıları nedeniyle verilmiştir.

Gümüş

–

01.02.1915

5

San Aleksandr Nişanı, Komandör Rütbesi

Bulgaristan Kralı I. Ferdinand

Gelibolu Savaşlarındaki kahramanlıkları nedeniyle verilmistir.

23.03.1915

6

Imtiyaz Madalyası

5. Mehmed Reşad

19’ncu Tümen Komutanı’yken gösterdiği üstün başarıları nedeniyle verilmiştir.

Gümüş

37

30.04.1915

7

Liyakat Madalyası

5. Mehmed Reşad

Gelibolu Savaşlarındaki üstün başarıları nedeniyle verilmiştir.

Gümüş

25

01.09.1915

8

Demir Salip (Haç) Nişanı

Alman Imparatoru II. Wilhelm

Gelibolu Savaşlarındaki üstün başarıları nedeniyle verilmiştir.

Demir

45

28.12.1915

9

Liyakat Madalyası

5. Mehmed Reşad

Anafartalar Grup Komutanı’yken gösterdiği olağanüstü başarıları nedeniyle verilmiştir.

Altın

25

17.01.1916

10

2. Rütbeden Osmani Nişanı

5. Mehmed Reşad

Kafkas Cephesi Savaşları’nda gösterdiği üstün başarılarından dolayı verilmiştir.

Gümüş

65×90

01.02.1916

11

Savaş Liyakat Madalyası

Avusturya-Macaristan Hükümeti

Birinci Dünya Savaşı’ndaki üstün başarıları nedeniyle verilmiştir.

Mine

30

27.07.1916

12

3. Rütbeden Kruva ve Merit Nişanı

Avusturya-Macaristan Hükümeti

Birinci Dünya Savaşı’ndaki üstün başarıları nedeniyle verilmiştir.

27.07.1916

13

2. Rütbeden Mecidi Nişanı

5. Mehmed Reşad

16’ıncı Kolordu Komutanı’yken gösterdiği olağanüstü başarıları nedeniyle verilmiştir.

Ortasi Altın

65×85

12.12.1916

14

1. Rütbeden Demir Salip (Haç) Nişanı

Alman Hükümeti

Birinci Dünya Savaşı’ndaki üstün başarıları nedeniyle verilmiştir.

Demir

45

09.09.1917

15

2. Rütbeden Demir Salip (Haç) Nişanı

Alman Hükümeti

Birinci Dünya Savaşı’ndaki üstün başarıları nedeniyle verilmiştir.

Demir

45

09.09.1917

16

2. Rütbeden Liyakat Madalyası

Avusturya-Macaristan Hükümeti

Birinci Dünya Savaşı’ndaki üstün başarıları nedeniyle verilmiştir.

09.09.1917

17

Altın Çift Kılıçlı Imtiyaz Madalyası

5. Mehmed Reşad

Birinci Dünya Savaşı’nda 16. Tümen komutanı iken, birliğinin Muş, Bitlis ve Tatvan‘ı Ruslardan geri alması nedeniyle verilmiştir.

Altın

40

23.09.1917

18

1. Rütbeden Kılıçlı Mecidi Nişanı

5. Mehmed Reşad

Birinci Dünya Savaşı’ndaki üstün başarıları nedeniyle verilmiştir.

Ortası Altın

65×100

16.12.1917

19

1. Rütbeden Krone der Preussen (Kılıçlı Prusya Kordonu) Nişanı

Alman Imparatoru

Birinci Dünya Savaşı’ndaki üstün başarıları nedeniyle verilmiştir.

19.02.1918

20

Harp Madalyası

6. Mehmet (Vahidettin)

1. Dünya Savaşı için özel olarak Padişah 5. Mehmed Reşad tarafından çıkarılmış gazilik madalyası

Gümüş Fakfon

70

11.05.1918

21

Aliyülala Nişanı

Afgan Kralı Amanullah Han

Ortası Altın

100

27.03.1923

22

İstiklal Madalyası – Kırmızı şeritli (cephe hizmeti) ve yeşil şeritli (cephe gerisi hizmeti)

TBMM

Kurtuluş Savaşı zaferindeki başkumandanlığı sebebiyle verilmiştir.

Prinç

35×40

21.11.1923

23

Murassa Nişan

Türk Hava Kurumu (Eski adıyla Tayyare Cemiyeti)

Türk Hava Kurumunu kurması sebebiyle verilmiştir.

Platin

50

20.05.1925

24

Sadakat Gümüş Hizmet Salibi (Haçı)

Gümüş

12.11.1931

Sıra No

Adı ve Veriliş Nedeni

Verildiği Tarih

1

Abide-i zafer hatırası

1927

2

Müttefik ajanslar 4. Kongresi

1929

3

İran Şahı’nın Türkiye’yi ziyaretleri hatırası

1934

4

[1. Ordu] manevra hatırası

20.08.1937

5

2. Ordu manevra hatırası

13.10.1937

6

Ankara‘ya gelişinin 18.yıl hatırası

27.12.1937

7

TBMM Rozeti