123) ABD-ÇİN SAVAŞI, GANA’DA BAŞLAYACAK!

Yayin Tarihi 13 Haziran, 2009 
Kategori SİYASİ

Neden Nijerya yerine Gana?

image00128.jpg

Obama’nın ziyaret edeceğini iki kez açıklamasına rağmen Nijerya’ya gitmemesi, kafalarda soru işaretleri oluşturdu.

Cumartesi, 13 Haziran 2009 17:34

ABD Başkanı Barack Obama’nın ilk Afrika gezisinde değişiklik yaparak önce Mısır’ı ziyaret etmesi ve 11-12 Temmuz’da da Gana’ya gideceğini açıklaması, Nijerya yetkililerinin şaşkınlığına neden oldu. Çünkü Mart ayının başlarında Beyaz Saray Sözcüsü, Afrika’ya yapılacak ilk gezinin Nijerya’ya gerçekleşeceğini söylemiş olmasına rağmen Gana’nın tercih edilmesi bu gezinin stratejik ortaklık yerine, ekonomik ve siyasi işbirliği odaklı olduğunu göstermektedir.

ABD Başkanı, Afrika’ya yönelik ilk gezisini neden Nijerya’ya değil de, Gana’ya yapıyor?

Afrika’nın en büyük nüfusa sahip ülkesi Nijerya’da; Müslümanlar, Hıristiyanlar ve yerel dinlere inanlar bir arada yüzlerce yıldır yaşıyorlar. Afrika’nın en büyük petrol üretiminin gerçekleştirildiği ülke olmasına rağmen ekonomik kalkınma halka bir türlü yansıtılamadı. Etnik ve dini çatışmalardan dolayı her yıl binlerce insan ölüyor. Fakirlik, yolsuzluk, siyasi istikrarsızlık Nijerya’yı bir türlü bırakmıyor. Hak ve özgürlükler açısından ilerleme kaydedilemiyor. Nijerya devlet Başkanı Umar Musa, iki yıl önce seçim vaadinde bulunduğu anayasal değişiklikleri hala gerçekleştiremedi. Muhalefet ve iktidar arasındaki gerginlik giderek büyüyor. Petrol bölgesi Nijer Delta’sındaki insan kaçırma ve terör olayları önlenemiyor. Nijerya, son beş yılda Afrika ülkeleri arasındaki saygınlığını kaybetmeye başladı ve geleceğe yönelik bir model ülke olma vasfını da şimdiden Gana’ya kaptırdı.

Daha önce Gana’yı ziyaret eden eski devlet başkanlarından Carter, Clinton’un yanı sıra üçüncü kez Gana halkı bir ABD başkanını görecek. Bush’un görevde kaldığı sekiz yıl boyunca Afrika’ya yalnız iki ziyarette bulunmasına rağmen Obama’nın göreve geldikten dört ay sonra Afrika’ya özellikle de Gana’yı ziyaret etmesi, Afrika’nın gelecekte ABD’nin dış politikasında belirleyici olacağını göstermektedir.

Gana, emperyalist batılı devletlere karşı özgürlük ve bağımsızlık savaşının verildiği ilk Afrika ülkesidir. Bağımsızlık sonrası yaşadığı askeri çalkantılardan sıyrılarak, 2000’li yılların başlarından itibaren önce siyasi istikrarı sağladı sonra da ekonomik kalkınmada önemli başarılar elde etti. Beyazlara karşı direnişin önemli ismi Kwame Nkrumah’ın Ganalı olması ziyarete sembolik bir değer katıyor. WASP ülkesi ABD’nin siyah kökenli bir devlet başkanının, siyah öfkenin ilk çıktığı Afrika ülkesine gelmesi bir anlamda özür niteliği de taşıyor. Fakat Ganalılar, Obama’nın Harlem’den değil, Brodway’dan geldiğini unutmamalılar.

Obama’nın Afrika’ya yönelik ilk gezisinde Nijerya yerine Gana’yı tercih etmesinin en önemli nedeni, Gana’nın işletilmeyi bekleyen zengin petrol rezervine sahip olması ve ABD’nin bu pazar payını ele geçirmek istemesidir. 2007’de petrolün bulunması ile Gana ekonomisinde ciddi bir sıçrama görüldü. Petrolden elde edilen gelirler sağlık, ulaşım ve eğitime yatırıldı. Ülkede sanayileşme ve turizm canlandı. Bush döneminde Gana ile ekonomik ilişkilerde önemli bir azalma olduğu için ABD Gana petrolünden yararlanamadı. Çin petrolünün yüzde 21’ini Gana’dan karşılarken, ABD yalnız yüzde 3’nü bu ülkeden karşılamakta. Aynı zamanda Gana’da çıkarılan petrol, Arap ülkelerinde çıkan petrole göre hem daha ucuz hem daha kaliteli.
Gelecek on yılda, Gine Körfezi ülkelerinde petrol üretiminin yıllık 800 milyon varili bulacağı tahmin ediliyor ve bu bölgedeki petrole ulaşmanın yolu da Gana’dan geçiyor. Gine Körfezi ülkeleri; Ekvator Ginesi, Gine Cumhuriyeti, Gine Bissau ve Fildişi Sahili gibi devletlerin dünyaya açılan kapısı Gana’dır. Gana, hem yıllık yüzde 7.5 oranında büyüyen ekonomisi ile bu ülkelere model oluyor, hem de son yıllarda liberal politikalar sayesinde Batı Afrika ülkelerinin siyasi dönüşümler yaşamasında aracı rol oynuyor.

Gana’nın son yıllarda yakaladığı siyasi istikrarı, çok partili sistemi başarı ile uygulaması ve hak ve özgürlükler lehine anayasal değişiklikler yapması, Gana yıldızının Afrika halkları arasında yeniden parlamasına yol açtı. Devlet Başkanı John Mills’in göreve geldikten sonra uyuşturucu ve savaş baronları ile tavizsiz bir mücadeleye girişmesi, Gana yönetiminin uluslar arası düzeyde meşruiyetini pekiştiriyor.

Obama’nın Gana’yı tercih etmesi, ABD’nin Afrika’ya yönelik politikasının değişeceğini de göstermektedir. Kriz odaklı stratejik ortaklık yerine, model ortaklı karşılıklı işbirliğinin esas alınacağı görülmekte. Gana’yla kurulacak siyasi ve ekonomik ilişkiler başta Batı Afrika ülkeleri için bir örneklik oluşturacak. Gana deneyimi, diğer ülkelere de transfer edilerek yeni ABD politikalarına uyumun nasıl olacağı test edilecek.

Peki, bu ziyaretten Gana karlı çıkacak mı?

Bu ziyaretten en kazançlı çıkacak ülke kısa vade de Gana gözükmesine rağmen, sonraki zamanlarda Gana’nın lehine olumlu sonuçlar vermeyebilir. Çünkü Çin, Gana’da iki miyar doların üzerinde yatırım gerçekleştirdi. ABD ile Çin arasında ekonomik rekabetin en fazla hissedileceği ülke Afrika kıtasında Gana olacak. Gana, bu rekabeti uzun dönemde kendi lehine dönüştürebilecek potansiyele sahip değil. Ekonomik rekabet, siyasi ve askeri rekabeti de getirecek olduğu için ülkenin siyasi istikrarında kırılmalar yaşanabilir. Tayvan, Güney Kore, Malezya’nın yaşadıkları Gana’nın da başına gelebilir. Eğer bu ziyaretin doğuracağı sonuçları iyi etüt edemezler ve gelecek yirmi yılın hesabını yapamazlarsa; iki süper gücün maşası rolünü oynarlar.

Gana yöneticilerinin şunu iyi bilmeleri gerekiyor; dans edecekleri ülke, artık eski ABD değil; iktidar ve hegemonyasını yeniden tanzim bir Amerika…

İbrahim TIĞLI

DÜNYA BÜLTENİ

Paylaş:

Yorumlar

“123) ABD-ÇİN SAVAŞI, GANA’DA BAŞLAYACAK!” yazisina 2 Yorum yapilmis

  1. ZEYNEP İNCİ yorum tarihi 13 Haziran, 2009 21:10

    BU *CİN.. COK GÜCLÜYMÜS!
    -NE OLUR BU DÜNYANIN DURUMU?
    *YOKSA, ABD’DEN, KURTULMASINI MI SAGLIYACAK?
    *DÜNYANIN***

  2. recep gök yorum tarihi 14 Haziran, 2009 16:45

    beni gana değil kendi ülkem ilgilendiriyor bırakalım şimdi ganayı bizim halimiz ne olacak ona bakalım

Yorum yap