1042) Arnavutların Türklüğü

Yayin Tarihi 12 Ağustos, 2020 
Kategori TÜRK DÜNYASI

ARNAVUTLARIN TÜRKLÜĞÜ

Arnavutluk’da, Kosova’da ve civar yerlerde yaşayan Arnavutların (Albanların) dili ise Pelasg (Plaşgi), Etrüsk, İskit münasebetleri ile açıklanmaktadır. Albanca, Avrupa dillerinden önce orada var olan bir dildir. Pelasglar, Etrüskler ve İskitler ise birbirleri ile akraba proto-Türk kavimlerdendir.

Arnavutlar; malûm olduğu veçhile Balkan yarım adasının en eski otokton unsuru olup; Avrupa’ya ilk tarım, ev san’atı ile demir ve bronz işletmeciliğini götürüp inkişaf ettirmiş olan Plaşgi’lerin sekenesidir. Plaşgi’lerin ilk yurdları bugünkü Azerbaycan ile Şimalî Kafkasya ve Karadeniz havzasıdır. Arnavudların tarihleri etüd edildiğinde; sarahatle görülür ki, hayatları mütemadi surette savaş ve göçlerle geçmiştir. Adriyatik havzası ile Balkan yarım adasında hâkimiyet kurmak isteyen müstevliler; sık sık her yüzyılda bir bugünkü Arnavudluğu işgâl ve istilâ etmek istemişlerdir. Milâttan sonra, VII’nci ve VIII’inci yüzyılda Arnavudluk kısmen Slavların istilâsına maruz kalmıştır. Arnavudlar; VIII’inci ile XIV’üncü yüzyıllar arasında feodal bir hayat yaşamışlardır. Bu yüzyılda Batılılar Arnavudları “Ablan” olarak tesmiye etmişler; Yunanlılar ise; “Arıvanid”, Slavlar da “Arbanaski”… Türkler ise; bu sıfat ve tâbiri “Arnavud” şekline tahvil etmişlerdir. Arnavudlar ise; kendi aralarında XVII’nci yüzyıla kadar “Arbe”, “Abran” ile “Arbere” sıfatlarını istimâl etmişlerdir. Bugün oldukça revaçta olan “Şkıptar” sıfatı ve tâbiri ise; en az 3 yüzyıllık bir maziye dayanmaktadır.

Büyük Hun Hükümdarı Atillâ devrinde Karadeniz havzasından tedrici şekilde “Plaşgi Türkleri” arasından bugünkü Arnavudluk’a göçler olmuş ve 7-8 yüzyıllık bir zamandan sonra “eski Alban Türk’ü” olan “Plaşgi”ler tarih sahnesine tekrar “Alban” sıfatı ile çıkma imkânını elde etmişlerdir Alban Türklerinin tarihte geçirmiş oldukları tebeddülat ve istihale bir diğer yönden şöyle olmuştur:

Alban Türklerinin Etnik teşekkül safhaları:

  1. Milâttan evvel : ve 8. yüzyıllar arasında Ethnik sıfatları : Alban Mütemekkin oldukları yer : Bugünkü Azerbaycan
  2. Milâttan sonra : ve 5. yüzyıllar arasında Mütemekkin oldukları yer : Kısmen bugünkü Karadeniz havzası Ethnik sıfatları : Plaşgi, Lezgi ve Laz ile Mengrel
  3. Milâttan sonra : ve 15. yüzyıllar arasında Ethnik sıfatları : Plaşgi ve kısmende Arvanit Mütemekkin oldukları yer : Bugünkü Arnavudluk ile İpros ve Kosova yöresi
  4. Milâttan sonra : ve 19. yüzyıllar arasında Ethnik sıfatları : Arvanit, Gega ve Toska Mütemekkin oldukları yer: Bugünkü Arnavudluk ile İpros, Makedonya ve Kosova
  5. Milâttan sonra : ve 19. yüzyıllarda Ethnik sıfatları : Plaşgi, Lezgi, Laz ve Mengrel Mütemekkin oldukları yer : Kısmen Karadeniz havzası

Arnavudlarla Laz’lar tarih sahnesinde yukarda izahı kısmen objektif olarak yapılmış olan tereddi ve istihale safhalarını geçirmişlerdir. Bugün Karadenizin Pazar kazası ve çevresindeki bir Laz Türk’ü ile Kosova ve Tiran yöresindeki bir Arnavud’un fizyonomi, folklor, örf ve an’anesi arasında en küçük fark yoktur. Üzerinden yüzyıllar geçmiş olmasına rağmen; klimatik tesirler dahi bu her iki Türk etnik unsuru arasındaki benzerlikleri ve beraberlikleri kat’iyen ortadan kaldıramamıştır. Bugün Arnavudluk’un bazı yörelerinde Laz diyalektiği ile konuşan 150-200 bin kadar Arnavud unsuru vardır.  

KAYNAK:  Bu yazı sayın Prof. Dr. Hilmi Özden’in, bilimdili.com’da yayınlanan “Doğu Avrupa ve Balkan Dilleri” makalesinden alınmıştır.

Paylaş:

Yorumlar

Yorum yap