1053) Çanakkale Savaşı’na katılan Boşnaklar ve Arnavutlar

Yayin Tarihi 19 Mart, 2021 
Kategori ÇANAKKALE, TÜRK DÜNYASI

ÇANAKKALE SAVAŞI’NDA SANCAKLI BOŞNAK ASKERLER(CURUMLİJE)

 

SANCAKLI BOŞNAKLAR ÇANAKKALE SAVAŞINA NASIL KATILDILAR?

Bugün bir kısmı Sırbistan, bir kısmı ise Karadağ sınırları içerisinde kalan, nüfusun büyük çoğunluğunu Boşnakların oluşturduğu Sancak bölgesinden binlerce Müslüman, 1915 yılında Osmanlı saflarında savaşmak üzere Çanakkale’ye geldi.

Büyük çoğunluğu Sancak bölgesinden olmak üzere Çanakkale’deki savaşa 15 binin üzerinde Boşnak’ın katıldığı belirtilirken, bu kimselere halk arasında Rumeli’den gelen gönüllüler anlamına gelen “curumliye (đurumlije)” deniyordu.

Novi Pazar Üniversitesi’nden tarihçi Doç. Dr. Recep Şkriyely, yaptığı açıklamada, Çanakkale’deki savaşa gönüllü olarak katılmak isteyenler arasında izdiham yaşandığını, Sancaklı gençlerin yanı sıra Kosova, Arnavutluk, Makedonya ve Bulgaristan’dan da çok sayıda Müslüman’ın Osmanlı’nın yanında savaşmak için Çanakkale’ye gitmek istediğini söyledi.

Gönüllülerin, Balkanlar’daki topraklarını kaybetmeye başlayan Osmanlı’nın elinde kalan diğer toprakları savunmak amacıyla savaşa katılmayı arzuladığını anlatan Şkriyely, Çanakkale’deki savaşa büyük çoğunluğu Balkan Savaşları’nın ardından Türkiye’ye göç eden muhacirlerin katıldığını ifade etti.

Bölgeden Çanakkale Savaşı’na katılanların birçoğu cephede hayatını kaybederken, bir kısmı Mustafa Kemal Atatürk’ün inisiyatifi ile Marmara ve Ege bölgelerine yerleştirildiği, bir kısmı ise evlerine, Sancak’a döndü.

Sancak’a dönenlerin, halifenin çağrısına uyup kaybettiği toprakları geri kazanmasını arzuladıkları Osmanlı saflarında savaştıkları için Yugoslavya Krallığı döneminde korku ile yaşadıklarını anlatan Şkriyely, “Onlar kendilerini Osmanlı askeri olarak görüyordu. Osmanlı sevgisi, bu bölgede yaşayan halk için anlaşılırdı, çünkü Türkiye her daim bu bölgedeki halkın koruyucusu olmuştu” şeklinde konuştu.

Novi Pazar’da askere alım merkezi kuruldu

Novi Pazar’daki “Ras” Arşivi‘nde yer alan belgelere göre, Çanakkale’deki savaşa katılım çağrısı ilk önce Novi Pazar’da sonra bölgedeki diğer şehirlerde yayınlanmış ve halktan yoğun ilgi görmüştü.

Arşiv sorumlusu Doç. Dr. Hivzo Goloş, döneme ait fotoğraflarda Boşnak etnolojisinin ve askere alım yöntemlerinin açık bir şekilde görüldüğünü vurguladı.

Goloş, “Belgelerde Novi Pazar’daki bir askere alım merkezi kurulduğu görülüyor. O dönem, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun henüz Sancak bölgesinden iktidarı tam anlamıyla eline alamadığı dönem. Halktan, savaşa katılmak için yoğun başvuru vardı. Gönüllülerin Çanakkale’ye gidişlerini ise imamların yanı sıra dönemin Novi Pazar Belediye Başkanı Rizvan Muratbegoviç ile Tutinli Ahmet Hamzagiç organize etmişti” ifadesini kullandı.

Sancaklı gönüllülerin bazıları Bulgaristan bazıları ise Selanik üzerinden Türkiye’ye giderken, savaşa gidecek durumda olmayan bazı zenginlerin ise başkalarına ödeme yaparak kendi yerine onları savaş gönderdikleri belirtiliyor. Öte yandan, prosedür gereği bir aileden en fazla iki erkek kardeş savaşa katılabiliyordu.

Rumelili gönüllüler üzerine birçok araştırma yapan Goloş, aynı zamanda Çanakkale’deki savaşa katılan Sancaklılardan Beşir Goloş’un torunu.

Berlin Kongresi’nin ardından dedesi Beşir Goloş’un ailesini de alarak Osmanlılarla birlikte Hersek bölgesinden çekilmeye başladığını anlatan Goloş, İstanbul’a giderken yollarının üstünde olan Sancak bölgesinin Tutin şehrinde kaldıklarını söyledi.

Dedesinin sözlerine atıfta bulunarak, “o dönemdeki tüm büyüklerin, Osmanlı’yı yıkmak için harekete geçtiğini” ifade eden Goloş, “İşte o dönemde, İslam’ı, Osmanlı’yı savunmak isteyen gönüllüler, daha uzun süre hayatta kalmak, dinlerini ve devletlerini korumak için harekete geçtiler” dedi.

Dedesinin anılarını babasının sık sık kendilerine anlattığını belirten Goloş, “Sancaklı Türk askerleri savaş boyunca büyük sıkıntılar çekse de cesurca savaşmaktan geri durmamışlar. Açlık ve soğukla mücadele etmişler” diye konuştu.

“İslam’ı, Osmanlı’yı savunmak için gittiler”

Çanakkale’de savaşan gönüllülerden Recep Çarovats’ın yeğeni Ahmet Çarovats, eğitimli ve iyi bir ticaret erbabı olan amcasının gönüllülere katılıp Çanakkale’ye gittiğini ve üç yıl sonra yeniden vatanına döndüğünü anlattı.

Geçen yıl yapılan yıl dönümü etkinliklerinde Çanakkale’de olduğunu söyleyen Ahmet Çarovats, “Oraya gitmeyi tüm kalbimle dilemiştim. İslam’ı, Osmanlı’yı savunmak için buradan oraya giden insanlar, birer vatanseverdi. Amcam, yaşadıkları tüm zorluklara rağmen insanlarda İslam’ı savunmak için büyük arzu ve aşk olduğunu anlatırdı“ ifadesini kullandı.Çanakkale gazisi amcasının kendisine hediye ettiği çakıyı gösteren Ahmet Çarovats, amcasının, gittiği her yerde bu önemli savaşa katılmaktan bahsederken gururlandığını kaydetti.

https://www.bosnakmedya.com/canakkale-savasinda-sancakli-bosnak-askerlercurumlije/

 

Arnavutlar’da Çanakkale’deydi

Çanakkale savaşına katılmış olan gönüllü Arnavutlar. Savaşa 25.000 Arnavut katılıp 10.000 şehit verip 5.000 kayıp bulunamayan asker vardır. Selam olsun tüm İslam ordusunun şehitlerine.

Arnavutlar'da Çanakkale'deydi

 

 

http://uskupbrezalilar.org/haberler.asp?haber=devam&id=231

 

Balkan ülkelerinden Çanakkale Savaşı’na katılmış Osmanlı torunlarının bilinirliğini artırmak ve kamuoyunun dikkatini çekmek maksadı ile 8 ülkeden 101 şehit ailesi Çanakkale’de buluştu.

 Balkanlardan 101 Şehit ve Gazi Torunu Çanakkale’de Buluştu

https://www.canakkaletravel.com/haber/balkanlardan-101-sehit-ve-gazi-torunu-canakkalede-bulustu.html

 

Paylaş:

Yorumlar

Yorum yap