316) Akkızlar & Karakızlar
Yayin Tarihi 7 Aralık, 2015
Kategori KÜLTÜREL
Akkızlar & Karakızlar
Akkızlar:
Akkızlar Ak sözü Altay Türkçesinde cennet anlamına gelirdi. Cennette oturan tanrılara da rengi ve ruhu apak anlamına gelen Aktu (Aklılar) denirdi. (123) Temizlik, parlaklık, beyazlık anlamında kullanılan Ak’lık, Altay Şamanizm’de tanrıçalara özgü bir renk olarak görülürdü. (124)
Beyaz renk birçok destanda ve tasvirde Tanrı Ülgen’in rengi olarak karşımıza çıkmaktadır. Güney Sibirya’da yaşayan Altay Türklerinin Maaday-Kara destanında, gugu kuşlarının sesinden beyaz renkli çiçekler açılır ve böylece bu kuşların Tanrı Ülgen’in olduğu anlatılır. Çünkü beyaz çiçek, beyaz renk Ülgen’e aittir.(125) Ülgen’in kızlarına da Ak Kızlar anlamına gelen Ak Kıstar veya Kıyanlar denir. Özel isimleri bilinmeyen bu kızlar, Şaman’ın ilham perileridir ve yalnızca Şaman onlarla ilişki kurabilmektedir. Akkızlar için Şaman ilahilerinde “ay (gibi) kulağıma kişi olup söylüyorsunuz” denilmektedir:
“Ay kulagıma kişi boplu
Ayıtıp bereten edinger…” (126)
Daha önceki bölümlerde de söz edildiği gibi, bu kızları temsilen kukla biçiminde yapılan ongunlar Şaman’ın elbisesine iliştirilmektedir. Daha önce de bahsedildiği gibi, bu şekilde Şaman elbiselerinde sıralanan dokuz küçük kukla Ülgen’in dokuz kızını, küçücük elbiseler onların elbiselerinin, demir veya başka şeyler onların küpelerini temsil eder. (127)
Akkızlar – Can GÖKNİL
Karakızlar:
İyi ruh Ülgen gibi, kötü ruh Erlik de çoluk çocuk sahibidir. Erlik’in Karakızlar denilen dokuz yaramaz kızı vardır. Bu kızların belli işleri yoktur, eğlence ve oyunla vakit geçirirler. Akkızlar gibi alımlı ve güzel değillerdi ama işveli ve cilveliydiler. Ülgen’e kurban sunmak için göğe çıkan Şamanların yolunu şaşırtmaya çalışırlar, kendi yataklarına çağırırlar. Yeraltına inen Şamanları kandırıp kendilerine çekerler ve ağlarına düşürürlerdi.Şaman görevini unutup cilvelerine aldanırsa başka ruhlar tarafından cezalandırılır. Onların kurbanı olan Şamanlar daha sonra Erlik tarafından öldürülürdü. Şaman dualarında utanmaz maskaralar olarak söz edilen bu kızlardan sadece ikisinin ismi bilinir. Bu isimler sekiz gözlü Kiştey Ana ve Erke Solton’dur. (169)
Karakızlar – Can GÖKNİL
KAYNAK:
Sema ÖZGÜR
123 Ögel, a.g.e., Cilt I, s.571
124 Ögel, a.g.e., Cilt I, s.570
125 Zühre İndirkaş, Türklerde Hükümdar Tacı Geleneği, Ankara, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, 2002, s.23
126 Inan, a.g.e., s. 33-34
127 İnan, a.g.e ., s. 92
169 İnan, a.g.e., s.40
***
Altı Yarıq Tigin’i Resimle Anlatan Tibet Çarkı
ALTI YARIQ TİGİN, İlk kez, Macar Türkolog Aurel Stein tarafından 1907 yılında İçki Türkistan’ın Miran (Tun-Huang) kalesinde üç yaprak kağıt bulundu.Nasıl bir teknikle imal edildikleri henüz anlaşılamamış olan, bu kağıtlar üzerinde, çok eski bir Türkçe ile yazılmış metinler vardı ve bu metinler doğru bir metodla okundukları taktirde üstve emin bir ifade şekliyle ” varlığımızın sırrını” açıklayacaklardı. Aurel Stein ve Kazım Mirşan tarafından okunmuş bu yazıtlar günümüz Türkçesiylede çevrimleri bulunan kitaplarla anlatılmıştır.
KAYNAK: Kazım Mirşan
KİŞİOĞLU YAZMIŞI
AKINIŞ MEKANİĞİ – ALTI YARIQ TİGİN
İSİZ OYIBIZ QUL BİTİDİM ITIM
kitabında uzun uzadıya anlatılmıştır.
Yorumlar
“316) Akkızlar & Karakızlar” yazisina 2 Yorum yapilmis
Yorum yap
SELAMLAR.
[…] http://www.yenidenergenekon.com/316-akkizlar-karakizlar/ […]