86) KURTULUŞ SAVAŞINDA; İLK KURŞUN VE İLK MİLLİ TEŞKİLAT, HATAY DÖRTYOL’DA OLMUŞTUR.
Yayin Tarihi 9 Ocak, 2008
Kategori ERMENİ SORUNU, TÜRK DÜNYASI
DÜŞMANA KARŞI
İLK KURŞUNLAR VE İLK MİLLİ TEŞKİLAT
HATAY DÖRTYOL’DA OLMUŞTUR.
(19 ARALIK 1918)
Dünya Savaşı’nın sona ermesi ve Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasını takiben, yöreden göç ettirilen Ermeniler’in, Fransızlar desteğinde geri döneceği ve yöreyi işgal edeceği söylentilerinin yayılması, dehşet verici olayları yaşayan ve bu Ermeniler döndüğü takdirde aynı dehşeti bir kere daha yaşayacağının bilincinde olan, Türk halkını endişeye sevk etmişti. Bu endişe, ne yazık ki, boşa çıkmamış, olaylar istenmeyen bir biçimde gelişmiştir.
I. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru, Fransa, Ermeni gönüllüleri ile bir mukavele imzalamış, buna göre, vatanları kabul ettiği tehcir bölgelerine ilk olarak girme imtiyazını vermişti
Dörtyol, yörenin ilk işgal edilen şehirlerinden biri oldu.
11 Kasım 1918’de, halkın, erzak deposu önünde birikmesini bahane eden, Fransızlar ve İngilizler, Osmanlı Hükûmeti’nden, yörenin işgaline zemin hazırlayacak yeni taleplerde bulunmuşlar, “Kilis-İslahiye hattının güneyinde ve Misis tren yolu boyunda bulunan Türk askerlerinin, 1 Aralık 1918’e kadar, Ceyhan Nehri’nin batısına çekilmesini, her çeşit silâhlarını teslim etmelerini ve bu kuvvetlerin terhisini” istemişlerdi.
Nihayet, 11 Aralık 1918’de, Dörtyol’u işgal eden Fransızlar, bu işgalde dört yüz Ermeni’den oluşan bir Fransız taburundan faydalanmışlardı. Bu işgal birliğine bağlı erler, Türkler’e ait oniki evi basarak eşya ve paralarını gaspetmiş, bir kadını boğazından yaralamış ve Osmanlı jandarmasını kasabadan çıkarmışlardı.
Fransızlar’ın, işgal sırasında, Fransız askerî üniforması giydirdikleri Ermeniler’e, işgal kuvvetleri arasında yer vermeleri ve bunların işgalle birlikte hakaret, gasp ve yaralama olaylarına girişmeleri, Türk ve Müslüman halkın, Ermenilerle birlikte, Dörtyol, Adana ve havalisini işgal eden Fransızlar’a da sert tepkiler göstermesine yol açmıştır. Fransızlar, işgali takiben, daha önce Suriye ve Lübnan’a göç ettirilen Ermenileri, Dörtyol’a ve yörenin diğer şehirlerine naklederek, yerleştirdiler. Az zamanda, Dörtyol’a yerleştirilen Ermenilerin sayısı oniki bin kişiye ulaştı.
Kısa zaman sonra, Dörtyol ve yakınlarına yerleştirilmiş olan sivil Ermeniler de, Fransız İşgal Kuvvetlerinden cesaret ve destek alarak, Dörtyol civarındaki köylere baskınlar düzenlemeye başladılar. Fransızlar ve Ermeniler, Özerli Köyü’ne saldırdılar ve halka hakaret ettiler, bazı evleri yağmaladılar. Bu kötü tutum ve hakaretlerine tahammül edemeyerek karşı koyan Özerli Köyü İhtiyar Heyeti’nden Muhtar Şeyhmuszâde (Şeyh Musazâde) Mehmet Ağa ile üye Abdülkadir Ağazâde Yusuf Ağa’yı, elleri bağlı olarak, Fransız İşgal Komutanı’nın kapısı önünde, süngü ile şehit ettiler.
Ayrıca, Dörtyol’un güneyinde ve yakınındaki Karakese Köyü’ne güçlü bir müfreze ile taarruz eden Fransızlar ve Ermeniler, Özerli’de işledikeri cinayetleri bu kez gerçekleştirme imkânı bulamadılar. Karakese ve çevre köyler halkı, Fransız ve Ermenilerin zulmüne uğramamak için, Dörtyol ve Özerli’ye giden yolları taştan hazırladıkları siperlerle kapatarak, kendilerini savunmaya karar vermiş ve cereyan eden şiddetli bir muharebeden sonra beş-on erlerini kayıp veren ve şaşkına dönen Fransızlar, Dörtyol’daki karagâhlarına geri çekilmek zorunda kalmışlardır,
19 Aralık 1918. Bu arada, Dörtyol ve çevresindeki köyler halkından, Türkler’e ait hayvanlara zorla el koyarak götürmek isteyen Ermeni kafilesi de, Turunçlu yakınında karşılarına çıkan Koca Ömer Oğlu Mehmet Çavuş (Mehmet Kara), Köse Mehmed ve bazı arkadaşları tarafından imha edilmiş, hayvanlar kurtarılmıştı. Yakın zamana kadar, Millî Mücadele’de düşmana karşı ilk kurşunun, nerede ve hangi tarihte atıldığı konusunda bir görüş birliği yoktu. İzmir’in işgali sırasında Hasan Tahsin Recep (asıl adı Osman Nevres)’in, Yunanlılar’a attığı kurşun, Millî Mücadele’nin ilk kurşunu olarak biliniyordu. Son yıllarda yapılan araştırmalar ve ortaya konan vesikalar, Millî Mücadele’de düşmana karşı atılan “ilk kurşunun -hattâ kurşunların-”, Dörtyol’da, 19 Aralık 1918’de, Mondros Mütarekesi’nde elli gün sonra, yiğit Dörtyollular’ın cesur evlâdı Mehmet Çavuş (Mehmet Kara) ve müfrezesi tarafından atıldığını ortaya çıkarmıştır.
Bu çarpışmaları takiben, Dörtyol’a dönen Fansız askerleri, Jandarma Komutanı Teğmen Hasan’ı, sebepsiz olarak, ağır şekilde yaraladılar. Dörtyol civarındaki Çaylı Köyü’nden Osman Oğlu Mustafa da, Kurtkulağı Mevkii’nde şehit edildi. Bu ve benzeri haksız davranışların devamı Türk halkını direnişe şevketti. Yöre halkı, canını ve namusunu kurtarmak için, her türlü imkânını kullanarak silâh satın almaya başladı. Kara Hasan da, Fransızlar’dan, kardeşinin intikamını almak için, Kuzuculu Köyü’nde bir teşkilât kurarak direnişe geçti. Mal ve hayvanlarını satarak silâhlanan yöre gençleri de Kara Hasan’a katıldılar. Böylece, zamanla sayısı 300-400’e varan bir millî teşkilât ortaya çıktı. 1919 yılı başlarında harekete geçen Kara Hasan (Hasan Paşa) ve çetesi de, Türkiye’de, işgal güçlerine karşı, millî direnişi ilk baştan teşkilât olmuştur.
KAYNAK :
ATATÜRK ARAŞTIRMA MERKEZİ DERGİSİ, Sayı 41, Cilt: XIV, Temmuz 1998
Yorumlar
“86) KURTULUŞ SAVAŞINDA; İLK KURŞUN VE İLK MİLLİ TEŞKİLAT, HATAY DÖRTYOL’DA OLMUŞTUR.” yazisina 15 Yorum yapilmis
Yorum yap
selamlar bende bir dörtyollu özerliliolarak şehitlerimizin ruhunun şad olmasını dilerken allahtan rahmet diliyorum. allah bidaha bize ogünleri yaşatmasın.şehitlerimizle gurur duymamak mümkün değil.bidaha böyle bir olay olursa bütün türk gençliği aynı şeyi kahramanlarımız gibigözünü budaktan sakınmaz .saygılarımla.
teşekürler çok işime yaradı süpersiniz
bence süper herkez bu siteden yararlansın.saaş için …
şimdi tarihi bilgilerimizi, ters yüz edecegiz halbuki ilk kurşunun izmir kordonda HASAN TAHSİN RECEP( OSMAN NEVRES)tarafından 15 MAYIS 1919 GÜNÜ atıldığını ögrenmiştik .NE ZAMAN TARİHİMİZİ AKLI BAŞINDA BİR TARİHÇİ ÇIKIPTA YAZACAK ŞİMDİ BU İŞİN HANGİSİ DOGRU HERKES İLK KURŞUNUN KENDİ MEMLEKETİNDE ATILDIĞINI SÖYLEMEKLE KENDİSİNE BİR ONUR PAYI ÇIKARTMAK İSTİYOR BU İŞLER BÖYLE OLMAZ KAFA KARIŞTIRMAYIN LÜTFEN.TÜM TÜRKİYE HER PAZAR ABD KATİLLERİNİN SIGIR ÇOBANLARININ HAYAT HİKAYESİNİ SEYREDİYOR
sizi cok seviyorum derslerimde cok yardımcı oldumuz süpersiniz…..
sizi cok seviyorum
cok kötüsünüz
ya bu hataydaki cemiyet ne acaba
milli mücadelede ilk kurşunu atan mehmet çavuşu görmüş olmam bu kahraman çılgın türkü tanımış olmam bir özerlili olarak bana gurur veriyor selamlar
bence tam anlatılmalı
ülkemizde iç hainler o kadar çoğaldıki. şu dörtyol destanını okusunlar ve ilham alsınlar.satılmışlar.bu milletin içinden niye bu kadar kanı bozuk çıkıyor diye çok düşünüyorum ama bir türlü bulamıyorum.Dünyada bu kadar şanlı tarihi olan bir millet daha yoktur.onur tablosu yapacakken hiç ummadığın güya aydın geçinen karanlıklar onu karalamak için ellerinden geleni yapıyorlar. Ey türk milleti sen uyu uyandığın zaman belki çok geç olaçaktır.televizyonlara çıkıp hak hukuk eşitlik insan hakları barış demokrasi gibiii birçok zırva laf edenlerden geri dur mutlaka yalan söylüyorlar..
öööööööööööffffffffff………..
ABİCİM HERYER AYNI ŞEYİ YAZSA OLMUYORMU YA~~
BİRŞEY YAZIYORSUN AMA BAŞKA BİR SİTE YÜZÜNDEN YA SİL BAŞTAN YA DA TEKRAR YAZ TAKTİĞİ UYGULAMAK ZORUNDA KALIYORSUN………
TABİ BYYYY DEMEYİ UNUTMAYAYIM YOKSA KÜSERSİNİZ BBBBBBBBBYYYYYYY\?~~&$#>@€>!!!!
SATANİSLER.COM
slm bende dörtyol özerlili olarak ALLAHTAN rahmet dılıyor ve sonsuz saygıarımı belirtmek isterim degerli şehitlerimize bugun yaşıyorsak onların mucadelesinin sayesindedir
cesur ve savascı hataylılar. Allah mekanlarını cennet etsın.
İlk Kurşun
http://www.antalyabugun.com/?page=makale&MID=14200
Mersin Adana Osmaniye’den Dörtyol/Hatay’a Kadar Çukurova’da Kurtuluş Haftası: 3 – 9 Ocak
http://www.turksam.org/tr/a2565.html