175) Atatürk’ün Osmanlıca’dan, Türkçe’ye Çevirdiği Terimler

Yayin Tarihi 13 Aralık, 2014 
Kategori ATATÜRK

Atatürk’ün Osmanlıca’dan,

Türkçe’ye Çevirdiği Terimler

image001

———————————————————————————

Atatürk 13 Kasım 1937 tarihinde Sivas’a gitmiş ve 1919 yılında Sivas kongresinin yapıldığı lise binasında bir geometri dersine girmiştir

Atatürk, “Bu anlaşılmaz terimlerle bilgi verilemez. Dersler Türkçe terimlerle anlatılmalıdır.” Diyerek dersi kendi buluşu olan Türkçe terimlerle ve çizimleriyle anlatmıştır:

Osmanlıca:

“Müsellesin sathı yatalay, dikeley zarbının müsavatına müsavidir.”

Türkçe:

“Üçgenin alanı, tabanı ile yüksekliğinin çarpımının yarısına eşittir.”

Osmanlıca:

“Müsellesin, zaviyetan-ı dahiletan mecmu’ü 180 derece ve müselles-i mütesaviyü’l-adla, zaviyeleri biribirine müsavi müselles demektir.”

Türkçe:

“Üçgenin iç açıları toplamı 180 derecedir ve eşkenar üçgen, açıları birbirine eşit üçgen demektir.”

Osmanlıca terim – Atatürk’ün Türkçe terimleri:

Bu’ud – boyut

mekan – uzay

satıh – yüzey

kutur – çap

nısf-ı kutur – yarıçap

kavis – yay

muhit-i daire – çember

hattı mümâs – teğet

zâviye – açı

re’sen mütekabil zâviyeler – ters açılar

zâviyetan’ı mütabâdiletân-ı dâhiletan – iç ters açılar

kaaide – taban

ufkî – yatay

şâkulî – düşey

amûd – dikey

zâviyetân-ı mütevâfıkatân – yöndeş açılar

va’zîyet – konum

mustatîl – dikdörtgen

muhammes – beşgen

müselles-i mütesâviyü’l-adlâ’ – eşkenar üçgen

müselles-i mütesâviyü’ssâkeyn – ikizkenar üçgen

münharif – yamuk

mecmû – toplam

nisbet – oran

tenasüb – orantı

mesâha-i sathiyye – alan

müştak – türev

müsavi – eşit

mahrut – koni

faraziye – varsayı

hat – çizgi

mukavves – eğri

seviye – düzey

dılı – kenar

muvazi – paralel-koşut

menşur – pürüzma

hattı mail – eğik

veter – kiriş

re’s – köşe

zaviyei hadde – dar açı

hattı munassıf – açıortay

muhit – çevre

kaim zaviyeli müselles – dikey üçgen

tamamlıyan zaviye – tümey açı

murabba – kare

mümaselet – imsiy

umumi totale – ökül

küre – yüre

Bilgi için: 

http://www.yenidenergenekon.com/44-ataturkun-geometri-kitabi-pps/

http://www.yenidenergenekon.com/120-ataturkun-yazdigi-kitaplar/

http://mail.baskent.edu.tr/~20894648/ata.html

 

 

Paylaş:

Yorumlar

“175) Atatürk’ün Osmanlıca’dan, Türkçe’ye Çevirdiği Terimler” yazisina 4 Yorum yapilmis

  1. Şahin Uluatan yorum tarihi 9 Mart, 2018 23:07

    Eskiden ne kadarda güzelmiş dilimiz. Tam sanatsal , geometi dersi bile şiir gibi geliyor.

  2. Muratcan Çakır yorum tarihi 17 Kasım, 2019 14:40

    Atatürk sağolsun..
    Osmanlı zaten bu yüzden mahvoldu.. Şu dile bak.. İğrenç.

  3. Mehmet Hatipoğlu yorum tarihi 1 Mayıs, 2020 20:03

    Sol tarafta yazılı olanlar zaten dilimiz değildi. ki yazanları okuyamamamız da bu yüzden. Cunhuriyetin ilk yıllarındaki ”dilde sadeleşme hareketi” ve Türkçe’nin yabancı sözcüklerden – mümkün olduğunca – arındırılmasının ne denli isabetli olduğu ortada. Merak ediyorum dünyada kaç asker-siyasetçi geometri gibi bir bilime sözcük türetmiştir ?

  4. Seyfi baysal yorum tarihi 13 Haziran, 2020 14:40

    Arap alfabesinde elif dediğimiz zaman yazı karakteri tek bir çizgi şeklinde yukardan aşşağı türkçede ise tek bir yazı karakterine 4 harfin sesini bir seferde söyleyince gırtlaktada sesler birbirine giriyor arapçanın tükçeye uygun olmadığı ortadayken ATATÜRK dilimize uygun bir türkçe oluşturduğu ortadadır dilimizde tek bir karakterin tek bir sesi var buda akıcı duru bir türkçe anlamına geliyor ATATÜRK e düşmanlık edenlerin dogma ve basma kalıp bir bakış açısına sahip oldukları ortadadır

Yorum yap