685) KIZIL YILAN (İRAN SEDDİ)
Yayin Tarihi 10 Eylül, 2013
Kategori TÜRK DÜNYASI
KIZIL YILAN (İRAN SEDDİ)
1999 yılında arkeologlar tarafından keşfedilen ve daha sonra İngiltere-İran ortak kazılarıyla gün yüzüne 2005 yılında çıkartılan sed, pişmiş tuğladan yapıldığı için Kızıl Yılan adıyla anılıyor. Bu dev duvarın bir başka adı da Gorgan Seddi. (duvarın biraz gerisinde ki yerleşim yerinin adı) Bir ucu Hazar denizinden başlayan seddin diğer ucu Elbruz Dağlarının kayalık kısımlarında son buluyor. 195 km uzunluğundaki duvarı birde 5 metre genişliliğinde bir su hendeği koruyordu. Ayrıca duvar üstünde belirli aralıklarla 30.000 askerin barınabileceği küçük kaleler mevcuttu. Örneğin, duvarın üzerinde ki kalelerden biri 5.5 hektar alanı kaplayacak kadar büyüktü. Arkeologlar duvarın inşası için kullanılan pek çok tuğla ocağı ortaya çıkarttılar. Ocaklar duvara 20 ila 100 metre uzaklıktaydı ve duvarın inşası için kullanıldıkları açıktı. Ocaklar da kilden yapılmış tuğlaları pişirmek için kullanılan yakılan ağaç parçalarının üzerinde uygulanan Radyo karbon tekniği ile duvarın MS 5. veya 6. Yüzyıllarda inşa edildiği ortaya çıkartıldı.
Harita üzerinde ki numaralar, duvar boyunca inşa edilmiş küçük kaleleri gösteriyor.
Peki, neden inşa edilmişti? Yapıldığı dönemde İran’da Sasani İmparatorluğu hüküm sürüyordu. Sasaniler bir yandan Doğu Roma ile mücadele ederken doğuda aniden beliren bir tehlike ile karşı karşıya kaldılar : Ak Hunlar.
Sasani imparatoru Peroz(Firuz) (MS 459-484) Ak hunlara karşı giriştiği bir seferde Gorgan’da bir müddet kalmıştı. Ama daha sonra Ak hunlarla yaptığı bir çarpışma sırasında canından oldu. Arkeologlar seddin Ak hunları durdurmak ve duvar bölgesindeki verimli düzlükleri korumak amacıyla Sasani hükümdarları tarafından inşa edildiğini düşünüyor.
Duvarın uzaydan çekilmiş görüntüleri
Radyo karbon testlerinin sonuçlarına göre duvar 7. Yüzyıl sonlarına kadar korundu. Bu tarihten sonra askerlerin Bizans’a yapılacak bir sefer ya da 636 da başlayan Arap istilasını durdurmak için kullanılmak üzere çekildiği düşünülüyor. Ne olursa olsun, sed iki yüzyıla yakın süre korundu.
Kaynak : Current World Archaeology Dergisi No 27.
Yorumlar
Yorum yap