154) KARAMBOL OYUNU (LEK)
Yayin Tarihi 5 Ocak, 2011
Kategori KÜLTÜREL
KARAMBOL OYUNU (LEK)
500 yılı aşkın bir süredir oynanan günümüzde ise yaklaşık 200 kişinin bildiği ve unutulmaya yüz tutmuş bir oyun “Lek”
Ödemiş, Bayındır ve Tire’de sıklıkla oynanan oyun artık sadece Tire’de oynanıyor. Lek oyunun bir diğer adı da “Karambol”
Tire Belediyesi, geleneksel oyunlarına sahip çıkmış ve internet sitesinde yaptığı tanıtımın yanı sıra kent merkezinde yaptığı sahada oynanmasını teşvik etmeye çalışıyor.
Beş bin yıllık tarihi birikimi olan Tire şehri Batı Anadolu’nun kültürel miras yönünden en zengin şehirlerinden biridir. Tarih boyunca çeşitli medeniyetlere beşiklik yapan şehirde bugün bile hala o zenginliği görmek mümkündür.
Yalnızca Tire’de oynanan karambol oyunu bu zenginliğin bir parçasıdır. Bu oyunun tarihi İspanya’ya kadar gider. Türk İslam kültür medeniyeti içinde rastlamadığımız bu oyun türü Tire’ye İspanya’dan tehcir edilen Musevi vatandaşların getirdiği bilinmektedir. Bu konuda II.Beyazıt Şeyhülislamı Tireli alim, Molla Arap lakabıyla bilinen Ali Arabi devrin padişahı üzerinde son derece etkin roller üstlenmiş bir şahsiyet olarak tarihteki yerini almıştır. İspanya’dan II.Beyazıt’ın fermanıyla ülkemize kabul edilen Musevi vatandaşların çoğunlukla yerleştirildiği yerlerin başında Aydın vilayetinin o dönem sancak merkezliği görevini 19.yy başına kadar sürdüren Tire gelmektedir.
Tire’ye II. Beyazıt döneminde gelen Musevi nüfus, yıllar boyunca Tire’de bu oyunu açık alanlarda oynamışlardır.
Bugün şehrin özellikle orta yaş grubundaki insanlarının Alay Parkındaki karambol sahasında günün her saatinde bu oyunu büyük bir ciddiyetle oynadıkları görülür. Geçtiğimiz yüzyılın başında birçok kahvenin bahçesinde yer alan karambol sahaları bugün şehirde yalnızca üç kahvede kalabilmiş. Bunlardan en aktifi Alay Parkındakidir.
Oyunda toplar parmaklar kullanılarak geliştirilmiş özel bir vuruş tekniğiyle hedefe yönlendiriliyor. “Meşe” adı verilen topların en makbulü şimşir ağacından imal edileni çünkü şimşir ağacı çok sağlam bir ağaç olduğundan bir meşe yaklaşık olarak 50-60 yıl kullanılabiliyor. Bir de dört adet “lek” denilen tahtadan imal edilmiş ve sahaya belirli aralıklarla dikilen küçük hedefler kullanılıyor. Oyuncular meşelerini zaman zaman kadife bir bez ile parlatarak ya da zeytin yağında birkaç gün dinlendirerek bakım yapıyorlar.
Saha” denilen 4×12 metrelik parlatılmış beton zemin üzerinde oynanan karambol, ikili ya da eşli olarak dört kişi tarafından oynanıyor. Oyuncular sıra ile saha kenarındaki başlama bandından meşesini lekleri vurmak için fırlatmak suretiyle oyuna başlıyorlar. Oyunun amacı leklerden birini vurarak oynama sırasını sürekli kendinde tutmak üzerine kurulu.
Başlama atışlarında oyuncular sıra ile birer atış yapıyorlar; leklerden birini son vuran oynama üstünlüğünü elinde geçirmiş oluyor. Lekleri hiç kimse vuramaz ise oyun başlama sırası değişmeksizin devam ediyor. Oyuncular veya takımlar ya hiç sıra kaptırmaksızın bütün lekleri vurarak oyunu kazanmış oluyorlar ya da rakiplerin karşılıklı olarak lek vurabildikleri oyun içinde yerde en az bir lek bırakmak şartıyla rakiplerinin meşelerini vurarak oyun sayısını elde ediyorlar.
Bu oyunda vurulan meşenin sahibi oyundan diskalifiye olması kuralı işliyor. Oyuncular eğer yerde birkaç lek bulunuyorsa yakınında bulunan leki vurarak rakip oyuncunun meşesine yaklaşmak suretiyle vurma olasılıklarını artırabiliyorlar. Bu arada aynı bilardo da olduğu gibi oyuncu, bantları da kullanabiliyor; bantlar kaliteli bir tahta ile çevrilmiştir.
Bunlara ilaveten Tireli karambolcülerin kendi aralarında çok iyi ilişkiler kurdukları ve bu oyunun getirdiği arkadaşlık ve dostluk ilişkilerini başka hiçbir yerde bulamadıkları da gözlerden kaçmıyor.
A. Levent Ertekin
Yorumlar
“154) KARAMBOL OYUNU (LEK)” yazisina 1 Yorum yapilmis
Yorum yap
GALİBA ELLE,AYAKLA,DUVARA..VS..DERKEN!SONUNDA ONLARCA ARAZİLERİ KAPATTIKLARI SON POPÜLER SPORDAN VAZGECİP/GOLF!–KIZILDERİLİLERİN ÖZLERİYLE/ATESLİ SİLAHLARLA HAVAYA ATES EDEREK!!BZENDE CUVALLAR GECİREREK;(VS..YLE KOCAMAAANNN YARATIKLAR KENDİLERİNE YEPYENİ OYUNLAR İCAT ETMEYE KADAR VARDIRMISLAR İSİ!
****ABEDELİLER/SAMPİYONLUK/BİRİNCİLİGİ KAPMAK ADINA ZİRVELERE CIKARKEN!!!!
**ÖZ İNSANLAR BUNU GÖNÜLLERİNDE HALLEDİYORLAR!
*BİRAZ OLSUN UZAK DOGUYU ÖRNEK ALABİLSELER!!BIRAKSALAR SU KÖTÜ KALPLİ BİRKAC CEMAATCİLİGİ..GERCEK RUHLARIYLA/ÖLÜMÜ DÜSÜNEREK/HUZURLA DAVRANABILSELER?
*HI?YAPAMAZMIYDINIZ?ABEDE VE EU!–BİR DAK.DÜSÜNSENİZ ÜZERİNDE!Kİ;BAHANE YARATMASANIZ!BAZEN DİNİ..BAZEN MİLLİ..DUYGULARI BAHANE EDEREK İNSANLARA ZULÜM ETMESENİZ?HİCMİ KORKUNUZ YOK?*SON NEFESDEN!–BENCE BU KONUDA COOK SIKINTILAR CEKİYORSUNUZDUR?BUNCA GÜNAHSIZ İNSANI PERİSAN ETMENİN ELBET BİR ACISI OLUCAKTIR!HANİ SİZLER TANIRYA İNANIRDINIZ?