91) 2.DÜNYA SAVAŞINDA; ŞEHİT PİLOTLARIMIZ
Yayin Tarihi 14 Ocak, 2008
Kategori TÜRK DÜNYASI
2. DÜNYA SAVAŞINDA;
ŞEHİT PİLOTLARIMIZ
PİLOTAJ EĞİTİMİ VE İNGİLTERE’DE BULUNAN HAVA ŞEHİTLİĞİMİZİngiltere’den Alınan Pilotaj Eğitimi Sırasında Şehit Olan Pilotlar2’nci Dünya Savaşı’ndan önce Türk Hava Kuvvetleri birliklerinin eğitimi için Fransız eğitim sistemi benimsenmiş ve bu amaçla Fransız öğretmenlerden yararlanılmıştı. Ancak savaşın başlaması üzerine Fransız öğretmenler ülkesine dönmüş ve eğitim programı sona ermişti.O dönem envanterde olan, Kayseri Tayyare Fabrikası’nda Polonya’dan lisans alınarak üretilen Pzl-28 av uçakları ile Lysander ve hafif bombardıman uçakları, İngiliz ve Alman uçaklarına göre çok düşük performanslı olduğundan İngiltere ve Fransa’dan uçak tedariki planlanmıştı. Bu kapsamda; İngiltere’den uçak alımı için 1939 yılında girişimlere başlanmıştı.19 Ekim 1939’da İngiltere ve Fransa, Türkiye ile ittifak anlaşması imzalamış ve Türklerle yakınlaşmayı arttırmak için RAF, sadece Türk Hava Kuvvetleri öğrenci pilotlarını Cronwell’e kabul etmişti. Böylece Harp Okulu’nu bitiren 1941 devresinden seçilen 20 havacının, İngiltere’ye pilotaj eğitimine gönderilmesine karar verildi.20 Hava subayı, 23 Haziran 1941 tarihinde Refah şilebi ile İskenderun’dan Mısır’ın İskenderiye limanına hareket ettiler. O tarihlerde Akdeniz Almanların kontrolünde olduğu için anılan personelin Mısır’a gönderilmesi, buradan da İngilizler tarafından İngiltere’ye götürülmesi kararlaştırılmıştı. Ancak hareketinden beş saat sonra Refah şilebi, torpillenmiş ve tarihe “Refah faciası” olarak geçen bu olayda, içlerinde 16 Hava asteğmeni olmak üzere toplam 167 Türk askeri personeli hayatını kaybetmiştir.Bu olay Hava Kuvvetlerinin kararlılığını kırmamış ve 17 Mayıs 1942’de ilk grup 38’inci Eğitim Dönemine katılmak üzere İngiltere’ye ulaşmıştı. Bunu diğer dönemler takip etmişti. Öğrenci pilotlar, Hurricane ve Spitfire tipi uçaklarda gelişme göstermeden önce, uçuş kariyerlerine daha sessiz Miles Master tipi uçaklarda başlamıştı. Uçuş kazaları sık görülmekteydi ve bunların çoğu, genç Türk havacılar için ölümcül sonuçlar doğurmuştu.17 Ağustos 1942 tarihinde, 39’uncu Dönem pilotaj kursunda bulunan 22 yaşındaki Tğm. Reşit Nalbant, Airspeed Oxford tipi uçak ile RAF Cronwell’de inişe teşebbüs ederken düşmüş ve 17’nci Uçuş Eğitim Okulu’nda (17. Service Flying Training School) görev yapan ilk Türk öğrenci şehit pilot olmuştur.Tğm. Nalbant için Cronwell Üs’sünde, İngiliz ve 60 Türk subayın katıldığı özel bir cenaze töreni düzenlendi ve naaşı, Surrey Brookwood mezarlığının askeri bölümüne götürüldü.Bu olaydan sadece bir ay sonra, 19 Eylül 1942’de, uçuş eğitimi sırasında başka bir ölümcül olay meydana gelmiş ve 40’ıncı dönem kursundan Tğm. N. Şengün, Miles Master tipi uçağı ile dalıştan çıkarken, Barkston Heath iniş sahasına düşmüştür.
Öğrenci Plt.Tğm. S.Parlak 18 Temmuz 1943’de Grantham yakınlarındaki Belvoir Castle’ın kuzeyinde alçaktan uçarken, uçağı (Miles Master III) enerji nakil hatlarına takıldı ve Woolsthorpe yerleşim yeri civarına düştü. Olayı soruşturmak üzere bir heyet oluşturuldu. Tğm. Parlak da, askeri bir töreni takiben Brookwood’a defnedildi.
23 Ağustos 1942’de, bu kez 48’inci dönemde olan Tğm. Esat Şaşmaz, Hava alanının üç mil kuzeybatısındaki Ashby de La Launde’da, Miles Master tipi uçağı ile yere çakılmış ve daha henüz yirmi yaşındayken şehit olmuştur. Tğm. Şaşmaz’ın cesedi önce Cronwell’e getirildi ve o da diğer arkadaşları gibi Brookwood’a defnedildi.
Kuzey Lincolnshire’daki Caistor’da bulunan çimenlik alan, o tarihlerde RAF Cranwell üssü tarafından emercensi pist olarak kullanılıyordu. 4 Eylül 1942’de Tğm. Hakkı Akarçay, öğretmen pilot İngiliz subayı l.F. Chapman’la birlikte, Master W9017 numaralı uçakla bu meydanda havalanmış, ancak kalkıştan sadece birkaç dakika sonra, bir düşman taarruz uçağı tarafından saldırıya uğramıştır. Saldırı sonucu düşürülen uçakta, her iki pilot da hayatını kaybeder. Tğm. Akarçay’ın naaşı, Brookwood’a defnedilir.
Daha bir aylık süre geçmeden, Cronwell’deki Türk grup, meslektaşlarından birini daha kaybederek bir kez daha sarsılır. Tğm. Ömer Sümercan, uçtuğu Oxford tipi uçağın motorları durup yere çakılması sonucu hayatını kaybeder. 10 Kasım günü, bu kez daha tecrübeli bir pilotun başına felaket getirir. 5 nci dönem tekamül kursunda öğrenci olan Tğm. Hüdai Toros, eğitim uçuşu için Cronwell’den Spitfire W3456 uçağıyla havalanır ve uçuş sırasında göz kararması sebebiyle hava alanı sınırına yakın bir mesafede bulunan Heath Farm’da yere çakılarak hayatını kaybeder. O da, Brookwood’da toprağa verilir.
Bu olayın üzerinden yaklaşık bir yıl geçmişti ki, başka bir ölümcül kaza meydana gelir. 10 Ağustos 1944’te Welby’de düşen Miles Master tipindeki uçak, Tğm. Mustafa Görez’in hayatına mal olur.
Bir diğer havacı, Tğm. Fethi Nejat Ang, yine bir Miles Master uçağıyla gece uçuşunu tamamlayıp saat 02:00 civarındaki iniş denemesinde yüksek kalır ve Caythorpe yakınlarında çakılır. Kazada ölen Tğm. Ang, 27 Eylül 1944’de defnedilir.
21 yaşındaki Tğm. Emin Dönmez ise 25 Ekim 1944 tarihinde, eğitim uçuşu sırasında kullandığı Spitfire uçağının yere çakılması sonucu hayatını kaybeder. Tğm. Dönmez’de diğer arkadaşları gibi Brookwood mezarlığına defnedilir.
Türk Hava Kuvvetlerini, eğitim bakımından da çağdaşlarının seviyesine çıkarmak amacıyla, İkinci Dünya Savaşı yıllarında pilotaj eğitimi için İngiltere’ye gönderilen ve oradaki eğitimleri sırasında yaşamlarını kaybederek şehit olan bu vatan evlatları için defnedildikleri yerde, 1990’lı yıllarda düzenleme yapılarak “Türk Hava Şehitliği” oluşturulmuştur. Londra’ya 30 mil uzaklıkta olan Brookwood’daki İngiliz askeri mezarlığı içinde yer alan Hava Şehitliğimiz, gayet bakımlı olup, güzelce biçilmiş çit bitkileriyle çevrelenmiştir. Brookwood Türk Hava Şehitliği‘nde, 15 Hava Subayımızın kabri bulunmaktadır. Bunların 14’ü pilotaj eğitimi sırasında şehit olan 1941-1942 yılı Harp Okulu mezunu Havacı Subaylar olup biri de 1936 yılında İngiltere’de görevli iken vefat eden Teğmen Arif Bey’dir. Aslında Tğm. Arif Bey, vefat ettiğinde Woolvich şehrinin mezarlığına defnedilmiş, daha sonra ise kabri anılan şehitliğe nakledilmiştir.Şehitlerimizin mezar taşı kitabelerinde yer alan bilgiler aşağıda belirtildiği gibidir.
RÜTBE ADI-SOYADI ŞEHADET TARİHİ
1- Hv.Tğm. Nizamettin Şengün 1942
2- Hv.Tğm. Ali Aksu 1943
3- Hv.Tğm. İbrahim Oray 1943
4- Hv.Tğm. Saim Parlak 1943
5- Hv.Tğm. Esat Şaşmaz 1943
6- Hv.Tğm. Hakkı Akarçay 1943
7- Hv.Tğm. Ömer Sümercan 1943
8- Hv.Tğm. Kemal Gülçeken 1944
9- Hv.Tğm. Mustafa Görez 1944
10- Hv.Tğm. Fethi Ang 1944
11- Hv.Tğm. Emin Dönmez 1944
12- Hv.Tğm. Hüdai Toros 1944
13- Hv.Tğm. Abdullah Ay 1945
14- Hv.Tğm. Reşit Nalbant 1942
KAYNAK : TÜRK HAVA KUVVETLERİ WEB SİTESİ
Yorumlar
“91) 2.DÜNYA SAVAŞINDA; ŞEHİT PİLOTLARIMIZ” yazisina 1 Yorum yapilmis
Yorum yap
Allah Rahmeteylesin hepsine.