89) ATATÜRK’ÜN SU VE DENİZ SEVGİSİ
Yayin Tarihi 17 Kasım, 2008
Kategori ATATÜRK
ATATÜRK’ÜN SU VE DENİZ SEVGİSİ
————————————————————
Su ve Temizlik
Dünyanın en büyük medeniyeti temizlik medeniyetidir. Onun’da göstergesi su ve sabundur. Atatürk çocukluğundan beri temizliğe ve iyi giyinmeye meraklı idi. Bazı sıcak günlerde iki üç defa yıkandığı olurdu1. Harp esnasında en sıkışık cephelerde bile ne yapıp etmiş her gün yıkanabilecek bir yer sağlamıştır2.
Derne’de, bir vahadan çamur gibi toplayıp, süzerek ve güneşten uçmasın diye başlarının altına sakladıkları içme suyuyla susuz kalmak tehlikesini göze alarak her sabah yüzünü yıkadığı anlatılmaktadır. Aralıksız, İngiliz bombardımanının altında kaldığı Anafartalar’daki küçücük kulübesinde bir banyo koydurtmuştu3. Ruşen Eşref Ünaydın4, yatak ve su için Atatürk’ün hiçbir zorluk önünde vazgeçemeyeceği bir konfor geleneği olduğunu bildirir5. “Savaş meydanında top ateşleri altında bile, dinlenmek için çadırına çekildiği zaman dahi soyunup dökünmeden yatmazdı ve yıkanıp, giyinip kuşanmadan çadırından çıkmazdı. Muharebelerin en kızgın günlerinde bile tıraşlı, itinalı giyinmiş bir centilmen idi6.”
Ankara’ya geldikten sonra önce Ziraat Mektebi’ne, sonra daha emniyetli görülen istasyon binasına taşınır. Binaya taşındığının ertesi günü emir çavuşuna:
“Çocuk banyo işini ne yapacağız, bir çare bul” der. O zamanlar Ankara’da bir banyo tertibatına yetecek malzeme bulunması imkânsızdı. Ankara’da bulunan bir Alman mühendisin fikri alınır ve bizzat Atatürk’ün çizdiği krokiye uygun Demir Yolları ustalarının yardımıyla bir banyo yapılır. Banyo adî bir ocağın üzerine konan, bidonla sacdan yapılmış bir küvetten ibarettir7. 31 Ağustos 1925 günü Kastamonu dönüşü Çankırı’ya uğrar8. Bir gece kalacağı anlaşılınca bir tenekeci ustasına bir banyo tenekesi yaptırılır. Hastanenin büyük semaveri getirilir, yanına da bir kazan su koyulur. Vali tenekeyi boyatır, fakat kurumadığı içinde sildirir. Kokusu giderilmemiştir. Atatürk’e derme çatma banyo olduğu söylenince çok sevinir. Banyo hazırlığında semavere, kazana bakıp gülüyordu.
Arkadaşı Nuri Conker’e:
“Nuri, banyo var, ben gireceğim” diyerek girer9. Son hastalığında karın ponksiyonu yapıldıktan sonra doktorlara “banyoya girebilir miyim?” diye sorar, doktorlar aralarında görüştükten sonra “zararı yok” derler. Banyoyu çok sevdiğinden, öyle sevinir ve canlanır ki, doktorlar hastalığından şüphe ederler10.
Sabah yataktan kalktıktan sonra sabah kahvesini ve sigarasını içer, sonra da tıraşını olurdu. Berberi itina ile Atatürk’ü tıraş eder, bundan sonra masajını yaptırır, banyosunu alır, giyinir, çalışma odasına geçerdi11. Bazı geceler baloya gitmesi gerektiği zaman akşamları da ikinci kez tıraş olurdu. Hizmetindekileri sakallı görünce çok kızardı12. Atatürk: “Giyimine dikkat etmeyen insanın ne kendisine ne de topluma saygısı yoktur” derdi13.
Deniz Sporları
Atatürk sporu sever, ekseriye hafif jimnastik eksersizleri yapardı14.
Atatürk, İstanbul Florya’da bulunduğu zamanlarda her gün denize girmekte, kürek çekmekte, halkla haşır neşir olmaktadır15.
İsmet İnönü’nün yüzmeyi öğrenmesi Atatürk’ün direktifiyle olmuştur.
Atatürk Florya’da yüzerken Başbakan İsmet İnönü gelir.
Atatürk Seslenir:
“İsmet gel! Gelde yarışalım” der
İsmet İnönü kollarını açarak
“Paşam, ben yüzme bilmem ki “
Bunu duyan Atatürk
“Sana bir hafta süre. Bir hafta sonra birlikte yarışacağız” der
İsmet İnönü Heybeliada’daki Deniz Askeri Lisesi Sınıf Subayı Ulvi Tekeş’le tanışır. Kısa bir süre içinde yüzme öğrenmek istediğini bildirir.
Heybeliada ile Kaşıkadası arasındaki derin bir yere deniz motoru ile gidilir. Ulvi Tekeş dalar İsmet İnönü’ye
“Sayın Paşam atlayın” der
“Nasıl atlayacağım”
“Çivileme atlayacaksınız”
İsmet İnönü anlatıldığı şekilde çivileme atlar. Bu İsmet İnönü’nün meşhur çivilemesidir. İlk atlayışıdır. Suyun yüzüne çıkınca kendini subayın kollarında bulur. Çırpınmaya başlar. Sonrada yüzme kurallarına uyarak birkaç gün içinde yüzmeyi öğrenir ve Florya’nın yolunu tutar16. 6 Eylül 1936 Pazar günü Moda koyunda yapılan yelken ve kürek yarışlarını Türkiye’de bulunan İngiltere Kralı VIII Edward ile birlikte Ertuğrul yatından izlemiştir17.Florya plajında denizde mayo ile çekilmiş fotoğraflarını gazetelerde yayınlatarak halkımızı denizden yararlanmaya çağıran ilk insan da toplumumuzda Atatürk olmuştur. Atatürk’ün bütün bu hareketleri, hep hesaplı, hepsi bir amaca yöneliktir. Türk halkını kendi öz benliğine kavuşturmak, küsmüş bulunduğu doğa ile barıştırmak, hayatın anlamını daha fazla tanımasını sağlamaktır18. Köşk’teki kürek çekme kondisyon aleti şimdi, Anıtkabir müzesindedir19.
Florya Deniz Köşkü
Florya Deniz Köşkü Atatürk için İstanbul Belediyesi tarafından yaptırılmıştır. Projeler Y. Mimar Seyfi Arıkan tarafından hazırlanmıştır. Florya Deniz köşkü sahilden 70m ileride kazıklar üzerindedir. Köşk bir iskele yolu ile kıyıya bağlanmıştır20. Atatürk 1936 yılı Haziran ve Temmuz aylarında burada kalmış birçok siyasi ve ilmi toplantılarını burada yapmış ve su sporlarıyla21 meşgul olmuştur.
Ayrıca 15-16 Haziran 1937 günlerinde Atatürk 2 gün, 28 Haziran- 25 Temmuz 1937 tarihlerinde 25 gün Florya deniz köşkünde istirahat etmiştir.
En son Florya’yı ziyaret ettiği tarih 28 Mayıs 1938’dir.
Eren AKÇİÇEK
(Ege Üniversitesi Su ürünleri Dergisi 2005)
1 Kılıç Ali, Atatürk’ün Hususiyetleri İstanbul, 1955, S.74
2 Hasan Rıza Soyak, Atatürk’ten Hatıralar Cilt I, İstanbul 1973, S.11
3 Ruşen Eşref Ünaydın: Atatürk’ü Özleyiş.Hatıralar, Birinci Kitap, Zafer, Ankara, 1957, S.114
4 Ruşen Eşref Ünaydın (1872-1959) Gazeteci, Yazar,
5 Ruşen Eşref Ünaydın: A.g.e., S.114
6 R. Hüsrev Gerede: “Atatürk”, Belleten, Cilt XX, Sayı 80, Ekim1956, S.565
7 Ziya Oranlı: Atatürk’ten Şimdiye Kadar Yayınlanmış Anıları, (Anlatan: Ali Metin, Atatürk’ün Emir Çavuşu), Ankara, 1967, S.57-58
8 Utkan Kocatürk: Doğumundan Ölümüne Kadar Kaynakçalı Atatürk Günlüğü, Ankara, 1999, S.328
9 Talat Onay: “Atatürk Çankırı’da”, Türk Dili, Cilt VI, Sayı 62, Kasım 1956, S.71
10 Bedi Şehsuvaroğlu: Atatürk’ün Sağlık Hayatı, İstanbul, 1981, S.86-87
11 Kılıç Ali: A.g.e., S.75
12 Cemal Granda: Atatürk’ün Uşağıydım, İstanbul, 1973, S.49
13 Sabiha Gökçen: Atatürk’ün İzinden Bir Ömür Böyle Geçti, İstanbul, 1982, s.Fotoğraflar
14 Yakınlarından Hatıralar: Anlatan: Cevat Abbas Gürer, İstanbul, 1955, S.62
15 Ahmet Niyazi Banoğlu: Atatürk’ün İstanbul Hayatı II, İstanbul, (1933-1937), 1974, S.189
16 Nazım Dündar Sayılan, Atatürk’ün Sporculuğu, Türk Dili, Sayı 581, Mayıs 2000, S.418 -419
17 Cem Atabeyoğlu: Atatürk ve Spor, Ankara, 1989, Hikmet Özdemir: Atatürk ve İngiltere “Bir Barışmanın Diplomatik Tarihi” Ankara 2004, s. 197
18 Enver Ziya Karal: Atatürk ve Devrim (Konferans ve Makale) 1938-1978: Ankara, 1998, S.149
19 Nazım Dündar Sayılan, A.g.m., S. 418 -419
20 Mehmet Önder, Atatürk Eveleri, Atatürk Müzeleri, Ankara 1970, S.121
21 Utkan Kocatürk, A.g.e., S.532-534
Yorumlar
“89) ATATÜRK’ÜN SU VE DENİZ SEVGİSİ” yazisina 10 Yorum yapilmis
Yorum yap
atatür ü çok seviyorum atatür bir çok yenilikler yaptı cumhuriyeti kurdu türkiye yi kurtardı sen en büyüksün mustafa kemal atatür
Sefa Çollak
*NASIL TESEKKÜR ETSEK AZDIR EFENDİM.
-ONU TANIMAK HAYATI TANIMANIN TA KENDİSİYMİS!
*NASIL BİR BEYİNMİSKİ BU AYNI ANDA HEM ZEKAYİ HEMDE AKLI SON DERECE MÜKEMMEL!VEDE YILLARA ESKİTMEDEN KARSI KOYABİLEN,KISA SÜREDE TÜM ÜLKEYE ÖRNEK TESKİL ETMEK İCİN,KENDİSİNİ,VÜCUDUNU HARAP EDEN,ADETA, SADECE BİR ULUS İCİN YASAYAN,GERCEK BİR DEHA.
**KÜCÜK HESAPLARI;( OLMAYAN,İLİM VE AKILLA HAREKET EDEBİLEN TÜM İNSANLAR BİRDE KURAN-I OKUYUNCA,***HAYATIN ANLAMINI VE ATATÜRKÜMÜZÜ COK DAHA İYİ ANLAMA SANISNA SAHİP OLABİLİYOR.
-TAVSİYEMİZ BUDUR!DOSTA,DÜSMANA,HERKESE!
–CÜNKÜ İNGİLİZLER,DÜNYADAKİ GERCEK BİLİM ADAMLARININ ARASTIRMALARINDAN DİNLEDİGİMİZ ATATÜRKDE BUDUR.
**VAROLUNUZ.ARASTIRANLAR,YAZAN,İLETENLER.
SONSUZ TESEKKÜR EDERİZ.
–SONSUZ SAYGI SANA ULU ÖNDER.BİZ SENİNLE VAROLDUK.ÜLKEMİZDE ÖYLE OLUCAK,HÜDANIN İZNİYLE.
COK YAKINDIR.BU BİZE KOCAMAN BİR DERS OLMUSTUR,BU ASIRDA!!BÖYLE ESSİZ BİR ÜLKEDE!VEDE BUNCA SAVASI KAZANMIS!BÜYÜKLERİMİZİN ANISINA SAYGI OLARAK.
*TÜRKİYE CUMHURİYETİNE ÖZGÜ C U M H U R İ Y E T İ M İ Z L E +İNANCIMIZLA,VARIZ.
—BUNU H E R K E S A N L A M A K Z O R U N D A D I R!
GERİSİ teferruattır;(
bosuna yorulmasınlar!HÜDA YANIMIZDADIR:)YÜCE ATAMIZIN RUHU DAİMİ OLARAK BİZİMLE YASIYACAKTIR.
Ya onu tanımadan tapınmak,
yahut onu tanımadan bilmeden düşmanlık.
Her ikisini de yanlış görürüm. Hatta bir
tür, sapkınlık, akıldan yoksunluk olarak değerlendiririm.
Ona tapınmak değil, onu sevmek daha yakışır; çünkü o bir insan. Etten kemikten bir insan.
Fakat Can Dandarın yaptığı gibi bir insan değil.
Teşbihte hata olmaz diylerek örnekleyelim; adam “Namaza yaklaşmayınız” cümlesini alıyor, altandıka “alkollüyken, cenabetken vs.” cümlesini yazmıyor.
Konuya dönelim…
Şayet bir insan, özel bir vatan haini, özel bir Türk düşmanı değilse, onu tanıyıp da sevmemek mümkün değil.
Sadece su…
Su ile bu kadar hemhal olan bir insan mükemmel değil de nedir.
Arada, bilmediğim şeyler de öğrendim.
Teşekkür ederim.
ben bu siteye üye olmak istiyorum
ben atatürk ün doğa sevgisi olduğnu bilmiyodum hem doğa hemsu sevgisi ben atatürk ün çok yeni bilgiler öğredndiğim için çok mutluyum 🙂
ay atatürk çok tşk ederim sana benim işime çok yaradı bunlarrr:)
atatürk su hayatı çok hoşşş 🙂
bence çok guzel
bence çok komik AMA ATATÜRKÜ SEVİYORUM
Çok Güzel yaaaa beğendim ben bunu