865) Mehmet Akif Ersoy’un Şiirlerinde Dini Motifler
Yayin Tarihi 14 Haziran, 2016
Kategori KATEGORİLENMEMİŞ, KÜLTÜREL
MEHMET AKİF ERSOY’UN ŞİİRLERİNDE DİNİ MOTİFLER
Türkiye Cumhuriyeti’nin bağımsızlığının simgelerinden İstiklal Marşı, Çanakkale Şehitleri, Bülbül gibi muhteşem şiirlerin şairi Mehmet Akif’i anmak için toplanmış bulunuyoruz. Bu vesileyle, milli şairimiz Mehmet Akif Ersoy’u saygı ve rahmetle bir kez daha anıyoruz.
Mehmet Akif Ersoy, Türk milletinin tarihinde ve gönlünde taht kurmuş büyük bir şahsiyettir. O, toplumun her kesimi tarafından örnek alınması da gereken mümtaz şahsiyetlerdendir.
Akif, Safahat’ta kendi dünya görüşüne uygun ve zor durumdaki memleketi kurtaracağını düşündüğü bir “ideal insan tipi” çizmiştir. Dine dayalı değerler bütününü, modern dünyanın gereklerini de göz önüne alarak aklı ve iradesiyle yorumlayıp geliştiren Âkif’in ideal insanı, manevî değerlerin (din, tarih şuuru, ahlâk, kültür vs.) yanında maddî değerlere de (bilim, teknoloji, akıl vs.) sıkı sıkıya bağlı modern bir insandır. Bu konuşmamızda Mehmet Akif Ersoy’un şahsında ve şiirlerindeki dini olgulardan söz edeceğiz.
Şiirde dini motif ne demektir
Şiir, akla gelebilecek her konuda yazılabilen edebî bir türdür. Aşk, sevgi, kahramanlık, özlem, tabiat, felsefi unsurlar vb. birçok izlekte kaleme alınabilir. Dini değerler de bunlardan biridir. İslamiyet’ten önceki Türk yaşamından günümüze kadar dini motifler ile karşılaşırız. Türklerin İslamiyet’i kabulünden sonra dini unsurlar İslami çerçeveye bürünür. Özellikle dinitasavvufi şiirler ön plana çıkar. Türk şiirinde dini temalı şiir kaleme alan birçok şair vardır.
Mehmet Akif Ersoy’un Şiirlerinde ve Şahsiyetinde Dini Motifler
Yukarıdaki Müslüman insan tipinin birçok özelliği Akif’in hayatında ve eserlerinde gözlemlemek mümkündür. O, birçok özelliği yanı sıra küçük yaşlarda Kur’an-ı Kerim’i ezberleyen bir hafız, Kur’an mütercimi ve bir vaizdir.
Mehmet Âkif Ersoy’un hayatına ve eserlerine baktığımızda, onun kelimenin tam anlamıyla bir “şahsiyet” olarak karşımıza çıktığını görürüz. Onun şahsiyetinin üç kaynaktan beslendiğini söyleyebiliriz.
*Kur’anlı ev,
*Pehlivanlı mahalle,
*Deneysel bilimli okul,
Mehmet Akif’in şahsiyetinin oluşmasında Kur’an ve sünnet, Türk-İslam yaşamının hüküm sürdüğü Fatih ve çevresi ile bilimsel eğitim kurumlarının büyük etkisi vardır. Safahat şairi, Çanakkale’yi destanlaştıran şair, Şair-i Azam, Vatan Şairi, ilim, fikir ve dava adamı, örnek bir insan Mehmet Akif Ersoy. Fikir ve edebiyat dünyamızda eşine az rastlanır bir dehadır Mehmet Âkif Ersoy. Pek az şairin eserleri ve fikirleri ile şahsiyeti arasındaki benzerlik hatta ayniyet Mehmet Âkif’inki kadar olabilmiştir.
- Mehmet Akif Ersoy’un şahsiyetinde tam bir Müslüman tipi ile karşılaşırız. Akif, “Sadr-ı islâma dönmek” yani İslamiyet’i temel ve asli kıymetleriyle yeniden ortaya koymak, başka bir ifadeyle kaynağa dönmek, oradan ilham alarak bugüne seslenmek, hakikatin üzerindeki külleri üflemek yani dine bulaştırılmış hurafeleri temizlemek… Üstelik bunları reform, değiştirme gibi hareketlere ihtiyaç duymadan yapmak…
Eğer çiğnenmemek isterlerse seylab-ı eyyama
Rücu etsinler artık Müslümanlar sadr-ı İslâm’a
- “Mehmet Akif, bütün gücünü Kuran’dan almıştır.”
Akif, İslâm’ı aslî şekliyle yeniden gündeme getirmeye çalışır. Ona göre “Müslüman namı altındaki cemaatin çoğu İslâm’ın aslından ve dosdoğru şeklinden alabildiğine gafil”di. Çünkü hakikatin aslı hurafelerle örtülmüştü. Bu yüzden tek çare “Kur’an İslamı”na yani “asıl kaynağa” dönmekti.
Doğrudan doğruya Kuran’dan alıp ilhamı
Asrin idrakine söyletmeliyiz İslam’ı
- Mehmet Akif, çok çalışkan bir kişidir. O, emek verilmeden kazanılan her şeyi haram sayardı.
- Akif, din, mezhep ve soy farkı gözetmez. Oldukça mütevazı bir kişiliği vardır. Dostlarına sıkı sıkıya bağlanır.
- Kalabalık meclislerde susar, kendini ön plana çıkarmaktan hoşlanmaz. Ayrıca hoşsohbet ve nüktedan bir yapısı vardır.
- Ona göre eski, eski olduğu için atılmaz, fena olursa atılır. Yeni, yeni olduğu için alınmaz, iyi olursa alınır.
- Akif, gösteriş, cahillik ve dönekliğe tahammül etmez.
- O, soyunu inkâr edenlere iyi gözle bakmaz.
- Halkın acı çekmesine göz yumanlara, vatan ve din düşmanlarına taviz vermezdi.
- Akif, dini kendi çıkarlarına kullananları ve dinsizleri sevmez:
“Zamanıdır oturup, şimdi herze dinlemenin;
O yâve-gûları hâlâ, adam deyin beğenin!
Sarıklı milletidir milletin başında belâ…
Fakat umumunu birden batırmak iş değil a!”
- Mehmet Akif, sözünde durmaya büyük önem verir.
M Akif bir gün arkadaşlarından Eşref Edip’le öğle yemeğinde buluşmak için sözleşmişlerdi. O gün aşırı bir yağmur vardır. Eşref Edip, Mehmet Akif’in böyle bir yağmurda gelmeyeceğini düşünür ve sebeple evden çıkıp yakın bir komşuya gider. Mehmet Akif, o yağmura rağmen Eşref Edip’in evine gider; onu evde bulamayınca kırılır. Eşref Edip ertesi gün Akif’i bulur, durumu anlatarak özür diler. Mehmet Akif Eşref Edip’e şu cevabı verir:
“Bir söz ya ölüm veya ona yakın bir felaketle yerine getirilmezse mazur görülebilir…”
Mehmet Akif, Baytar Mektebi’nde birlikte okudukları ve sevdiği arkadaşı Hasan Tahsin Bey ile birbirine söz verirler.
Buna göre hayatta kalan, daha önce ölenin ailesine bakacaktır. Hasan Bey, Edirne Baytar Müfettişi bulunduğu sırada 1910 yılında vefat edince, Akif Bey daima olduğu gibi sözünde durarak, merhumun üç çocuğunun bakımını üzerine alır.
- Akif haksızlığa asla tahammül edemez. İş arkadaşlarına haksızlık yapıldığı için iki defa memuriyetten istifa eder.
- O, istibdadı da sık sık eleştirmiş, şiirlerinde devlet adamlarını övmemiştir.
- Mizaç itibariyle karamsar olan Akif, Safahat’ta kendi sıkıntılarından söz etmez; milletine daima ümit ve azim katmıştır.
- O, Türk-İslâm ülküsünü bünyesinde barındıran ideal bir insandır. O, Türk milletini İslâmlığın öncüsü, kurtarıcısı olarak görür.
- Akif’in en çok sevdiği kelimeler, çalışma, gayret, azim ve umuttur. Sevmediği kavramlar ise tembellik ve karamsarlıktır.
- Akif, milletimizin yükselişi için çalışmak gerektiğini, âlemdeki bütün varlıkların bir çalışma kanununa bağlı olduğunu ifade etmiştir. Bu bağlamda öne sürdüğü iki kavram vardır: Marifet ve fazilet.
- Akif, bütün Müslümanların birlikte hareket etmesini isteyerek “İslâmcılık” anlayışını benimser.
- Korkudan nefret ederdi. Şairin bu ümit veren tavrı daha sonraki şiirlerinde de sürmüş ve özellikle İstiklal Marşı’mızda:
“Korkma! Sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak, Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak! ” dizeleriyle taçlanmıştır.
- İstiklal Marşımızda ciddi boyutta bir iman anlayışı vardır:
– Hakkıdır, Hakk’a tapan, milletimin istiklal!
– Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var.
Ulusun, korkma! nasıl böyle bir imanı boğar…
Bu mısralarda milletimizin iki önemli karakteri birlikte verilmiştir. Biri, istiklâlin onun hakkı olduğu, diğeri ise bu hakkın, istiklâl hakkının, iman duygusuyla beraber doğuşudur. İman duygusunu son mısradaki ikinci Hak kelimesinden çıkarıyoruz. Bu Hak, Allah manasındadır. Böylece millî marşımızda milletimizin dinî ve millî karakteri birbirinden ayrılmaz bir şekilde verilir.
- İstiklal Marşımızda Akif adeta secdelere kapanırcasına büyük iradenin önünde diz çöker ve Allah’a seslenir:
Ruhumun senden İlâhi, şudur ancak emeli:
Değmesin mabedimin göğsüne namahrem eli
Bu ezanlar ki şehadetleri dinin temeli
Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli
M. Akif, Çanakkale Şehitlerine şiirinde, Çanakkale’de şehit olanların İslam dünyasının da kurtuluş müjdesini taşıdığını belirtir. Şair, bu şiirde İslamiyet, şehadet ve vatanın kutsallığını birlikte ele almaktadır. Kendisini İslam mefkûresine adamış olan Akif,
“Yaralanıp temiz alnından uzanmış yatıyor.
Bir hilal uğruna, ya Rab, ne güneşler batıyor!” diyerek, yine İslamiyet’le şehadeti bir arada irdeliyor. Burada, hilalle kastedilen bayrağımızdır ve İslam’ın sembolüdür. Güneş ise burada Türk askerini temsil etmektedir. Hilal için, bayrağımızın ve İslam’ın yücelmesi için güneşler batmış yani askerin şehit olmuştur. Aşağıdaki beyitte ise şehitlerin mertebesinin ne kadar yüksek olduğunu ifade eder:
“Ey şehit oğlu şehit, isteme benden makber,
Sana ağuşunu açmış duruyor Peygamber…”
Sonuçta, Mehmet Akif, ideal bir Müslüman olarak yaşamında Kur’an-ı Kerim’i rehber edinen, sözüne sadık ve inançlı biri olarak her türlü yolsuzluğun, cahilliğin, riyanın, nifakçılık ve vurdumduymazlığın yani Türk-İslâm ahlâkına sığmayan kötülüklerin karşısındadır. O, hayatında ve sanatında İslami unsurları/motifleri ön planda tutan bir şair, ilim adamı ve mütefekkirdir.
Doç. Dr. Mustafa KARABULUT
Adıyaman Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi, [email protected]
Yorumlar
“865) Mehmet Akif Ersoy’un Şiirlerinde Dini Motifler” yazisina 1 Yorum yapilmis
Yorum yap
DÜNÝÄ EDEBIÝATY
▶ Doganlyk türk edebiýatynyñ wekili
MEHMET AKIF ERSOÝ
Mehmet Akif Ersoý, dünýä belli türk şahyry, weterinar lukman, mugallym, hafyz, syýasatçy.
“Milli şahyr” ýa-da “Watançy şahyr”, “Watan şahyry” atlary bilen tanalan Mehmet Akif Ersoý ýa-da Mehmet Ragyf 20.12.1873-nji ýylda Stambulyñ Fatih ilçesiniñ Karagümrük ýaşaýyş yoplumynda eneden dogulýar.
06.03.2013-nji ýylda ýazan “Üç beýinsiz kelläniñ derdine, üç million halk” diýip kinaýa bilen başlaýan goşgusynyñ soñunda:
“muny menden duýuñ, men elbetde albandyryn… başga diýjek sözüm ýok… ynha perişan ýurdum…” –
– diýen setirleri bilen özüniñ aslynyñ albandygyny aýdypdyr.
Ejesi Buharadan Türkiýä göçüp giden bir özbek maşgalasynyñ gyzy Emine Şerife Hanymdyr, kakasy bolsa Kosowada dogulan we “Fatih Metjidi” medrese hojalaryndan Ipekli Mehmet Tahyr Efendidir. Kakasy aradan çykýança Ragyf adyny ulanan bolsa, dostlary we ejesi oña soñra Akif diýip başlaýarlar. Kakasyndan arapça öwrenipdir.
Başlangyç bilimi “Emir Buhary” mekdebinde, orta bilimi bolsa “Fatih Merkez” mekdebinde alýar. Mekdepde pars, arap, türk, fransuz dillerini öwrenmek boýunça öñe saýlanýar. 1885-nji ýylda şol wagtyñ iñ abraýly okuwlaryndan “Mülkiýe Idady” mekdebine girýär.
1888-nji ýylda kakasynyñ ýogalmagy we soñky ýylam öýleriniñ ýanmagy bilen güzerany kynlaşyp okuwy taşlamaga mejbur bolýar. Şol ýyllar täze açylan Ekerançylyk we maldarçylyk mekdebine girýär. 1893-nji ýylda okuwy üstünlik bilen tamamlaýar. Okuwdan soñ fransuzçany çuñlaşdyryp öwrenýär. Alty aýyñ içinde Gurhany ýatdan öwrenip, hafyz bolýar. 1893-nji we 1894-nji ýyllarda “Hazineýi Fünun” jurnalynda gazallary,1895-nji ýylda “Mekdep” mejmuasynda “Gurhana ýüzlenme” goşgusy çap edilýär. Okuwdan soñra Ekerançylyk we Tokaý hojalygy ministrliginde 1893-1913-nji ýyllar aralygynda zähmet çekýär. Iş saparlary bilen Rumelide, Anadolyda, Albaniýada, Arabystanda bolýar. Netijede halk bilen ýakyn gatnaşykda bolmak mümkinçiligi döreýär. 1898-nji ýylda döwlet gullukçysy Mehmet Emin Begiñ gyzy Ismet Hanym bilen maşgala gurýar we Jemile, Feride, Suadi, Emin, Tahyr atly perzentleri bolýar.
Mehmet Akif Soltan Abdylhamyt II-ä gönüden-göni garşy gidýärdi, hatda soltanyñ ýüzüni görende, işdäsiniñ kesilýändigini ýazan ýerleri hem bar. Ol başga-da 11 sany goşgusy bilen “Ittihad we Terakki” jemgyýetine agza bolýar. Jurnallarda çykýan makalalary we Stambul metjitlerinde berýän wagyzlary bilen müsürli mason Muhammet Abdonyñ täsirine düşüp, “Yslam bileleşigi” taglymatyny ýaýmaga çalyşýardy.
1910-njy ýylda Albaniýada gozgalañ turmagy şahyry örän gynandyrýar we gozgalañlaryñ öñüni almak üçin bir zatlar edesi gelýär. Emma Balkan uruşlarynyñ turmagy bilen bu asylly maksat amala aşman galýar.
1913-nji ýylda gurulan “Müdafaa-i Milliýe” jemgyýetiniñ halky edebiýat ýoly bilen oýandyrmagy maksat edinýän bölüminde Rejaýyzada Ekrem, Abdylhak Hamyd, Süleýman Nazif, Jenap Şahabeddin ýaly tanymal şahsyýetler bilen tanyşýar.
02.02.1913-nji ýylda Baýezit metjidiniñ münberinde, 07.021913-nji ýylda Fatih metjidiniñ münberinde halky watany goramaga çagyrýar.
Milli howpsuzlyk gullugy bolan “Teşkilaty Mahsusadan” teklip gelmegi bilen 1914-nji ýylda Tunisli Şeýh Salyh Şerif bilen birlikde Germaniýa gidýär. Nemeslere ýesir düşen musulmanlaryñ lagerlerinde bolýar we bilmän Osmanly döwletine garşy söweşen musulman ýesirleriñ gözüni açmaga çalyşýar. Fransuz goşunyndaky musulmanlara ýüzlenilip ýazylan arapça listowkalar uçarlardan oklanýar. Germaniýada ýazan “Berlin ýatlamalary” goşgusy “Sebil-ür Reşad” gazetinde neşir edilýär. Stambula dolanyp gelenden soñra “Teşkilaty Mahsusa” tarapyndan Arabystana araplary Osmanly döwletine garşy küşgürýän iñlis propogandasyna garşy antipropoganda geçirmäge ugradylýar. Arabystanda Çanakgala ýeñşiniñ habaryny alyp, “Çanakkale dessany” eserini ýazýar.
Arabystandan soñra Liwanda iki aý bolan Mehmet Akif “Nejid çöllerinden Medinä çenli” goşgusynda bu başdan geçirmelerini beýan edýär.
1918-nji ýylda Liwanyñ “Dar-ül Hikmet-il Islamiýe” jemgyýetiniñ baş kätipligine bellenýär. Şol wagtlar Türkiýe basybalyjylar tarapyndan doly basylyp alynypdy we türk halky azat edijilik hereketini başladypdy. Bu herekete goşulmak islän Mehmet Akif Balykesire gelip, 06.02.1920-nji ýylda “Zagnos Paşa” metjidinde dabaraly hutba okaýar, birnäçe çykyşlary edip Stambula gelýär. Stambulda hökümet tarapyndan yzarlanan şahyr ogly Emini ýanyna alyp, şäherden çykýar.
24.04.1920-nji ýylda Mustafa Kemal Atatürkiñ çakylygy bilen Türkiýäniñ Ýokary Halk Mejlisiniñ açylan güniniñ ertesi Ankara barýar we Azat edijilik hereketine goşulýar. Ankara gelenden soñra Atatürkiñ teklibi bilen Burdur halk deputalygyna saýlanýar we 1920-23-nji ýyllarda Mejlisde bolýar. Mejlis çeşmelerinde ady “Burdur halk deputaty we yslam şahyry” diýip geçýär. Mehmet Akif “Sebil-ür Reşad” gazetini çykaryp goşunyñ we halkyñ arasyna giñden ýaýradýar. Bu gazet şeýle bir meşhurlyga eýe bolupdyr welin, Russiýa bu gazetiñ öz golastyndaky türki halklara täsiriniñ ýetmeginden gorkup, bu gazetiñ öz çäklerinde okalmagyny gadagan edipdir.
1921-nji ýylda Ankarada Täjeddin dergähinde ýerleşýär. Şahyr Mejlisdäki wezipesini dowam etdirýärdi. Şol wagtlar grek basybalyjylarynyñ Ankara tarap süýşmegi bilen mejlisi Kaýserä göçürmäge taýýarlyk görülýärdi. Munuñ agzalalyga getirmek ähtimallygynyñ bardygy we Ankarada galynmalydygy, Sakarýada täze goranyş punktuny gurmagyñ dogry boljakdygy barada aýdan şahyryñ teklibi oñlanylýar.
Şol bir wagtyñ özünde milli gimni ýazmak üçin 500 lira baýrak goýulyp gurnalan bäsleşikde şol wagta çenli bäsleşen şahyrlaryñ hiç birisiniñ hem goşgusy göwnejaý hasap edilmändi. Mehmet Akifiñ goşuna ýüzlenip ýazan “Istiklal Marşy” 17-nji fewral güni “Syraty Mustakym” we “Hākimiyet-i Milliye” gazetlerinde çap edildi.
Hamidulla Suphy Beg tarapyndan Mejlisde okalýar we 12.03.1921-nji ýylda sagat 17:45-de döwlet gimni hökmünde kabul edilýär. Şahyra baýrak diýip berilen 500 lirany ol aýallary we çagalary zähmete gönükdirýär we fronta egin-eşik taýýarlaýan “Dar-ül Mesai” fonduna bagyşlaýar.
1922-nji ýylda ol saglyk ýagdaýy sebäpli, halk deputatlygyndan öz islegi bilen el çekýär.
Ýakyn dosty we Trabzon halk deputaty Aly Şükri Begiñ Mustafa Kemal Atatürkiñ Gorag gwardiýasynyñ serkerdesi Topal Osman tarapyndan öldürilmegi netijesinde ol başga ýurda göçmek isleýär. Müsür Hidiwi Apbas Halym Paşanyñ çagyrmagy bilen ol Müsüre göçýär. Onuñ ýurtdan çykmagyna 1924-nji ýylda Halyflygyñ aýrylmagyny ýada “Şlýapa hakyndaky” Kanunyñ kabul edilmegini sebäp görkezýänler hem bar. Şahyr göçmezden öñ Gurhanyñ düşündirişli terjimesini taýýarlamak üçin Din işleri ministrligi bilen ylalaşyk baglaşýar.
1924-nji ýylda çykan “Safahat” atly uly göwrümli eseri şahyryñ iñ meşhur eseridir. Birnäçe ýyl tomusyna Stambulda, gyşyna Müsürde bolan şahyr 1926-njy ýylyñ gyşyndan soñra ýurduna dolanyp barmaýar we düýpli Kairde ýaşap başlaýar. Bu ýerde Gurhanyñ düşündirişiniñ üstünde işläp başlaýar, emma Türkiýede döwlet din programmasynyñ (türkçe azan, türkçe dogalar) amala aşyrylmagy eşidip, öz işleriniñ bu programmada ulanylmagyndan ätiýaç edip, 1932-nji ýylda işlemegini bes edýär. Din işleri ministligi bu işi Elmalyly Hamdy Efendä tabşyrýar. Şahyr öz golýazmasyny Ýozgatly Ihsan Efendä beripdir we ýurda dolanyp gelmese, golýazmanyñ ýakylmagyny isläpdir.
Mehmet Akif Müsürdekä Kairiñ “Jamiat-ül Misriýýe” uniwersitetinde türk dili we edebiýaty dersinden sapak beripdir. Sirroz bilen kesellän şahyr howasyny çalyşsa, gowulanaryn diýen umyt bilen ilki Liwana, soñra Antakýa gidýär 17.06.1936-njy ýylda Stambula dolanýar. 27.12.1936-njy ýylda Stambulyñ Beyogly diýen ýerinde aradan çykýar we “Edirne gapy” gonamçylygyna jaýlanýar.Jaýlanyşyna döwlet tarapyndan gatnaşanlar bolmasa-da, şahyry hormatlap talyplar köpçülikleýin gatnaşdylar. 1930-njy ýylda ýol gurluşygy sebäpli, gubury Edirnegapy şehitligine göçürilýär.
Şahyra 01.06.1936-njy ýyldan başlap 478 lira 20 teññe pensiýa bellenýär we oktýabr aýynda berilip başlanýar, ol jemi 2976 lira alan ekeni.
♣ Döredijiligi:
Mehmet Akif goşgy ýazmaga “Baýtar mekdebinde” başlaýar. Ilkinji goşgusy “Gurhana ýüzlenme” (“Kuran’a Hitap”) atly goşgudyr. 1908-nji ýyldan başlap aruz formasyna hekaýalar ýazyp başlaýar. Hekaýalarynda halkyñ kynçylyklaryny suratandyrýar. Balkan uruşlaryndan soñra dessan äheñli goşgular ýazyp başlaýar. Bu görnüşde ýazan ilkinji şygry “Çanakkale dessanydyr”.
Ikinjisi dessan äheñli eseri bolsa, Bursanyñ basylyp alynan wagtynda ýazan “Bilbil” goşgusydyr.
Üçünji beýik eseri bolsa, Azat edijilik hereketini beýan eden “Garaşsyzlyk Gimnidir” (“Istiklal Marşy”).
“Sungat- sungat üçindir” diýen ideýa garşy çykan Mehmet Akif dini garaýyşlar siñdirilen eserleri döretmäge ýykgyn edipdir. Edebiýat dili hökmünde “Milli Edebiýat” akymyna garşy gidipdir we edebiýatda ýewropalaşma meselesinde Tewfik Fikret bilen pikirleri deñ gelmändir.
♣ Eserleri:
Mehmet Akifiñ eserleri “Safahat” atly kitapda jemlenipdir. Bu şahyryñ goşgulary jemlenen 8 tomlyk eserdir. “Garaşsyzlyk Gimni” bu köp tomlukda ýerleşdirilmändir. Sebäbini bolsa, şahyryñ özi şeýle düşündiripdir:
“Çünki men ony milletimiñ kalbyna ýerleşdirdim”.
Şahyryñ ýogalan ýylynyñ 75-nji we “Garaşsyzlyk Gimniniñ” kabul edilen wagtynyñ 90-njy ýyly bolandygy sebäpli, Türkiýäniñ Premýer Ministrligi tarapyndan 2011-nji ýyl “Mehmet Akif Ersoý ýyly” diýilip yglan edildi.
© Has TÜRKMEN.