84) KARS TÜRK CUMHURİYETİ
Yayin Tarihi 7 Ocak, 2008
Kategori TÜRK DÜNYASI
KARS TÜRK CUMHURİYETİ
————————————————————————-
|
Yönetim şekli |
|
|
Bağımsızlık |
|
Cenûb-i Garbî Kafkas Hükümeti Cumhuriyesi, Mondros Mütarekesi’nden sonra, Doğu Anadolu‘da kurulan bir yerel hükümettir.
Birinci Dünya Savaşı sonunda imzalanan Mondros Mütarekesi, Osmanlı ordusu birliklerinin Güney Kafkasya’dan çekilmesini öngörüyordu. Osmanlı Devleti bu hükme uyarak askerlerini hayli ilerlemiş oldukları bu bölgeden çekmek zorunda kaldı. Elviye-i Selase denen Kars, Batum ve Ardahan, böylece Ermeni işgaline açık bir hale geldi. Bunun üzerine Elviye-i Selase ileri gelenleri, 5 Kasım 1918’de önce Kars Millî İslâm Şûrası adıyla örgütlendiler. 14 Kasım’da yapılan kongrede Millî İslâm Şûrası Merkez-i Umûmisi adıyla bir hükümet oluşturuldu.
Şûra, 17 Ocak 1919’da yerini Cenub-i Garbî Kafkas Hükümeti Muvakkate-i Milliyesi’ne bıraktı. Bu geçici hükümet ertesi gün, 18 maddeden oluşan anayasasını ve beyaz, yeşil ve siyah dilimler üzerinde ay-yıldızın yer aldığı bayrağını belirledi. Hükümet başkanlığına Cihangirzade İbrahim Bey getirildi. Bu arada oluşturulan meclis, 1 Mart 1919’da çalışmalarına başladı. Cenûb-i Garbî Kafkas Hükümeti Muvakkate-i Milliyesi, 25 Mart 1919’da Cenûb-i Garbî Kafkas Hükümet-i Cumhuriyesi adını aldı. Kars’ın dışında Artvin, Ardahan, Batum, Gümrü, Sarıkamış, Nahcivan, Ordubad ve Iğdır bu cumhuriyetin sınırları içinde sayılıyordu. Bölgede bulunan İngilizler, yerel hükümetin çalışmalarına bir süre göz yumdular. Ancak 13 Nisan 1919’da Kars’ı işgal ederek hükümetin varlığına son verdiler. Hükümetin 12 üyesini tutuklayarak önce Batum’a, sonra da Malta’ya sürdüler.
İngilizlerin Ermenilere devrettiği Kars, 1920 sonbaharında Kazım Karabekir komutasındaki Türk birliklerinin bölgeyi ele geçirmesine kadar bir buçuk yıl işgal altında kaldı.
18 maddeden oluşan bu anayasası şöyle idi:
1. Hükümet “Cenubi Garbi Kafkasya Cumhuriyeti” adını taşıyacaktır.
2. Cenubi garbi Kafkasya Cumhuriyeti hükümeti hududunu, Batum`dan Nahcivan`a kadar ulaştırarak, bu sınır içinin barışın sonuna kadar korunmasını bilfiil üzerine almıştır.
3. Hükümet bayrağını, kamutay üzerine dikilen ayyıldızlı Türk bayrağı olarak kabul etmiştir.
4. Cenub-i Garbi Kafkasya Cumhuriyeti hükümetinin resmi dili Türkçe`dir. Bütün resmi ve gayrı resmi muamelat ve tedrisat Türkçe olacaktır.
5. Milletvekilleri seçimi için 18 yaştan yukarı kadın ve erkek oy vermek salahiyetini haizdir. 10.000 kişi bir milletvekili seçer.
6. Her vilayet ve kasabada, Milli Şura`nın şubeleri açılarak, halkımızdan her türlü yardım görecektir
7. Türk millet ve hükümetini rencide edecek her türlü muameleden kati surette çekinilecektir.
8. Umumi asker teşkilatımız da, cumhuriyetimizin kabul ettiği usul dairesinde, Türkiye devleti ile irtibatı temin için daimi bir heyetimiz Türkiye`de bulunacaktır.
9. Mülki teşkilatımızda da 8 maddedeki zikredilen usul aynen kabul edilecektir.
10. Komşu hükümetler ile daima dostça geçinmeyi Cumhuriyet Hükümetimiz düstur olarak kabul etmiştir. Milletvekilleri seçildikten sonra bu husus hakkında ayrıca bir kanun çıkarılacaktır.
11. İtilaf devletleri, doğu Türkiye illerini alıp başka bir millete vermek isterse Cumhuriyetimiz Türkiye`den ayrılmamayı kesin olarak kabul etmiştir.
12. Azınlıkların hürriyetleri ve hakları muhafaza edilecektir.
13. Müslümanlar arasındaki mezhep ayrılıklarına hürmet edilecek, dini ayinlerin bir arada yapılması sağlanacaktır.
14. Demokrasi esaslarına riayet edilerek seçimler tarafsız ve tesirsiz olacak, Türkün şan ve şerefine yaraşacak bir şekilde yapılmasına azami surette dikkat edilecektir.
15. Vali ve komutanların işe başlamaları ve işten el çektirilmeleri kamutayın kararıyla olacaktır.
16. Cumhuriyet Hükümetimiz milletvekillerinin seçilip de kamutayın çalışmaya başlayışından sonra kanunun bazı maddelerinin değiştirilmesini teklif etmeye yetkilidir.
17. Milletvekili olmak için yaş haddi 25 ten yukarı olacaktır.
18. Bu kanunun yürürlüğe girdikten sonra icrasına nazırlar heyeti ile cumhur reisi memurdur.
Hazırlayan: YILMAZ KARAHAN
Kaynak: Vikipedi Ansiklopedisi
Yorumlar
“84) KARS TÜRK CUMHURİYETİ” yazisina 2 Yorum yapilmis
Yorum yap
Bu tarihi konuda geçici bir karardır.Fransız ve İngilizler’in oyunu olduğu gibi Ruslar’ın da oyunu mevcuttur.Neden alelacela devletcik kurma girişiminde bulunuldu ?KARS tarihyle ,Ardahan ve Çıldır arkasından Ahıska bölgesini iyi analiz etmek gereklidir.Bunun dahilinde Artvin’i de birlikte müşaade etmek gerekir.Ahıska bölgesi de tarihte Osmanlı’nın mühürüyle devletcik olarak bir müddet devametmiştir.Kafkaslar ve Şark Tarihi’nin babası diyeceğimiz Pr Dr.Fahrettin Kınzıroğlu araştırmaları belgeye dayanarak anlatmaktadır.Acaroğlu
Kanada’daki Kars
http://www.yg.yenicaggazetesi.com.tr/yazargoster.php?haber=19195