712) KARI ÇOR TİGİN YAZITI

Yayin Tarihi 13 Aralık, 2013 
Kategori TÜRK DÜNYASI

 

KARI ÇOR TİGİN YAZITI

Çin Halk Cumhuriyeti’nin eski başkenti Chang’an’da (Xi’an’da) Ötüken Uygur Kağanlığı Dönemi prenslerinden Karı Çor Tigin adına hazırlanmış Çince – Türkçe ((Kök)türk harfli Uygurca) bir yazıt bulundu. Yazıttan edinilen bilgilere göre Karı Çor Tigin Uygurların Yaglakar sülalesinden, Çabış Tigin’in oğlu, Kan Tutuk’un yeğeni, Bögü Bilge Tengri Kan’ın küçük kardeşidir. O, T’ang İmparatoru Tai Tsung (Dài Zong) zamanında (794 yılının beşinci ayında) ülke içinde baş gösteren isyanları bastırmak amacıyla Chang’an’a / Xi’an’a gelip imparatorluk ordusuna “sol kuvvetler komutanı” olarak katılır. Karı Çor Tigin, henüz 20 yaşında iken 20 Mayıs 795 tarihinde Xi’an’da hastalanıp ölür. T’ang İmparatoru Tai Tsung / Dài Zong onun adına bugün Xi’an’ın 10 km güneybatısında bulunan Zhang Du Yuan Bölgesi’nde bir anıt mezar yaptırır ve üzerine Çince ve Türkçe metinlerden oluşan bir yazıt koydurur. İki bölümden oluşan yazıtın (Kök)türk harfli Uygurca bölümünde 17 satır bulunmaktadır. Bu bölümde Karı Çor Tigin’in soy kökü ve kim olduğu hakkında bilgi verilir ve onun adına T’ang / Çin imparatorunun anıt mezar yaptırdığı ve 7 Haziran 795 tarihinde ölüm töreni düzenlettiği belirtilir. Yazıtın Çince bölümünde ise (Kök)türk harfli bölümdeki bilgilerin paralelinde cümlelere yer verilerek T’ang İmparatoru Dài Zong’un kendi emrinde komutan olarak görev yapan Uygur Prensi Karı Çor Tigin’in ölümünden duyduğu üzüntü dile getirilir. Hâlen Xi’an’daki “T’ang West Market Museum”da sergilenen Karı Çor Tigin yazıtı, Çinlilerle Türkler (Uygurlar) arasındaki tarihî dostluk ilişkisini yansıtması ve çift dilli bir yazıt olması bakımından büyük önem taşır. Bu makalede önce (Kök)türk Kağanlığı ve Ötüken Uygur Kağanlığı dönemlerinde Türk – Çin ilişkilerinin durumu dikkatlere sunulmakta; sonra da Karı Çor Tigin yazıtının (Kök)türk harfli bölümü bütün yönleriyle ele alınıp incelenmektedir. 

Prof. Dr. Cengiz ALYILMAZ

Bilimsel çalışma ve belgeleri (pdf) halinde sunulmuştur:1928440944_1kari-cor-alyilmaz.pdf

image00120.jpg

karicor-yaziti.jpg

kari-cor-yaziti-1.jpg

Paylaş:

Yorumlar

“712) KARI ÇOR TİGİN YAZITI” yazisina 6 Yorum yapilmis

  1. TürkBirDev yorum tarihi 13 Aralık, 2013 21:36

    Bu güzel çalışma için sizi kutlarım. Programınızın reklamını https://www.facebook.com/pages/T%C3%BCrkBirDev-Avristan/257588887616299 sayfamıza koyduk, umarım yardımcı olacaktır. 27bin civarında bulunan hedef kitlemizi çekebilmek için programınızı sayfamızda daha sık duyurabilirsiniz. Size başkaca yardımımız olursa bize 0212 693 2017 den ulaşabilirsiniz. TürkBirDev olmak yolunda başarılar dileğimle

  2. Fehimdar ÇİFTÇİ yorum tarihi 14 Aralık, 2013 03:08

    İyi ki varsınız. Allah kudretinizi ve sabrınızı artırsın. Bir kişinin umumi efkara bedel olduğunu düşünüyorum. Selam ve dua ile kalınız.

  3. fahrettin yorum tarihi 15 Aralık, 2013 11:59

    Yukarıda fotoğraf makinesiyle çekilen taş yazıt, Karı Çor Tigin yazıtı değil, Kül Tigin yazıtının batı kısmıdır. Gören de bu yazıtı Karı Çor Tigin yazıtı sanacak. İsterseniz fotoğraflarla karşılaştırın, yazılar da aynı.

  4. Yılmaz Karahan yorum tarihi 15 Aralık, 2013 13:15

    Evet Fahrettin bey, yukarıdaki resim “Karı Çor Tigin” yazıtı değildir. Bu resim, hocamız sayın Cengiz Alyılmaz’ın Orta Asya’da yapmış olduğu çalışmaları göstermek içindir… Yazıt ile ilgili geniş bilgi ve resimler (1928440944_1kari-cor-alyilmaz.pdf) dosyasında sunulmuştur. Esenlikler dilerim

  5. ŞÜKRÜ KARACA yorum tarihi 19 Aralık, 2013 20:31

    TÜRK TARİHİNİN BİR SAYFASI DAHA AYDINLANMIŞ OLDU. HOCAMIZA TEŞEKKÜR EDERİM.

  6. Yılmaz Karahan yorum tarihi 14 Mart, 2014 13:03

    Türk, Türklük, Türk Dili, Türk Uygarlığı ile ilgili sayın hocamız Prof. Dr. Cengiz Alyılmaz’ın sunusudur.
    http://www.youtube.com/watch?v=BTZfTIKZh2s

Yorum yap