523) ASYA’NIN KURTULUŞU İÇİN, OSMANLI-JAPON İTTİFAKI

Asya’nın kurtulması için Osmanlı Japon ittifakı yapılmak istenmiş.

Birinci dünya savaşına adım adım yaklaşılan ve dünyada ittifak kurma çaba ve planlarının yapıldığı 1912 yılında Asya da büyük bir arayış başlamıştı.Avrupalı devletler, Asya’ya akınlarını çoğaltmaya başlamış ve şark devletlerinin her biri büyük tehlike ve zulüm içerisindeydi.İngiltere ve Rusya, Çin’in içinde bulunduğu zor durumdan da faydalanarak İngiltere Tibet’teki Rusya ise Moğolistan’daki hakimiyetini kolaylaştırmak için kendilerine imtiyazlar sağlayacak gizli antlaşmalar imzalıyorlardı. Ancak bu antlaşmaların yapılması Çin in de yavaş yavaş bölünmeye ve parçalanmaya başlayacağının habercisiydi ve Asya tehlikede nidaları yükselmekle beraber arayış içerisinde olan devletlerin bazıları çözümü Rusya’yı mağlup ederek büyük yankı uyandıran Japonya’da buluyor ve ona katılmak istiyordu çünkü Rusya’nın İran ve balkanlarda yaptığı vahşet ve zulümler günden güne halkı daha çok korkutuyordu.

Japonya Asya’da adeta bir kahraman konumundaydı uzun bir süreden sonra Avrupalı devletlerden birine karşı ilk defa bir galibiyet kazanılması, üstelik bu galibiyetin Asya’nın Avrupalılarca sürekli hakir görüldüğü ve kendini yavaş yavaş buna müstahak saymaya başladığı bir zamanda olması Japonya’nın konumunu ve diğer devletler nazarındaki itibarını artırmış ayrıca Asya’da özgürlük ve direnme faaliyetleri yeniden kendini göstermeye başlamıştı. Şark devletlerinde Japonya’ya karşı bir sempati uyanmış ve Cava gibi bazı devletler gördükleri zulümlerden kurtulmak için Japon hakimiyetini kurtuluş olarak görmekteydiler ancak Japon hükümeti kendisine karşı olan bu büyük beklentinin karşısında doğru hareket etmeliydi.

Asya üzerindeki bu bölüşme planlarından en çok endişe duyan devletlerden biri hiç şüphesiz Japonya’ydı. Zira Avrupa ve Amerika’nın birleşmesi ve Çin’in bölünmesi dolayısı ile Asya’nın önemli kalelerinden birinin yıkılması Japonya’nın da yakın zamanda yıkılacağının göstergesiydi.

Pan-Asyacılık akımının büyük ses getirmeye başladığı Japonya’da ise bir çok aydın bu konu çalışıyor ve devlete bu ittifakın sağlanabilmesi için baskı yapıyordu. Çünkü onlara göre Şarkın kurtuluşu ancak Asya devletlerinin ittifakı ile mümkün olabilirdi bu tüm Asya’ya bir hayat bahşedebileceği gibi Japonya içinde büyük bir menfaat olacaktı.Üstelik Asya devletleri bunu kabul etmeye hazır görünmekteydi ve bunun sinyalleri verilmekteydi.Bu ittifakı isteyen en önemli devletlerden biride Osmanlıydı. Sultan Abdülhamit iktidardayken de Çin ve Japonya’ya sık sık adamlarını gönderiyor ve Çin’deki Müslümanlarla irtibat kurmaya da çalışıyordu. Aslında Asya ittifakı Japonya da yeni ortaya çıkmış bir fikir değildi Japon aydınlarından Sechiya’nın belirttiğine göre 40 sene öncesinde Japonya’nın idari meşrutası müesseselerinin en büyük isimlerinden olan Samuray Saygu(*) Avrupa ve Amerika hükümetlerine karşı Asya kıtasında büyük bir ittifak kurulmasını gerektiğini dile getirmekteydi ve bu konu Japonya’da yine gündeme gelmişti. Japonya’nın ittifak kurması istenilen başlıca devletler ise şöyleydi :

Çin, Osmanlı, Afganistan, Tayland, Cava, İran, Hint Çini, Türkistan, Hindistan ve bu ittifak neticesinde Tibet ve Moğolistan da katılmış olacaktı.

Çin ile ittifak

İlk ittifak Çin ile yapılmalı ve bu gizli tutulmalıydı çünkü Tibet ve Moğolistan’a ulaşmanın yolu Çin’den geçiyordu. Ayrıca Çin en yakın komşulardandı. Çinli aydınlarda birleşmenin olabilmesi için hem hükümete baskı yapıyor hem de Japonya ile görüşmeler ve bu konu üzerine çalışmalar yapmaya çalışıyorlardı.

Ancak Mançurya, Moğolistan ve Tibet, Japonya ve Çin arasında sorun oluşturabilecek bölgelerdi çünkü her iki devlet içinde bu bölgeler büyük öneme sahipti ancak Asya’yı tehdit eden bu büyük tehlikeden kurtulmak ve buradaki zulüm ve vahşete son vermek öncelikli amaç olmalı ve tüm devletler çıkarlarını bir kenara bırakarak sadece Asya’yı ve dolayısıyla kendilerini Avrupa ve Amerika’nın hakimiyetinden kurtarmalıydı.

Osmanlı devleti ile ittifak Çin ile ittifaktan daha önemli

Japonyalı aydınlara göre Osmanlı devletinin zor zamanlar yaşadığı aşikardır ancak Japonya ve Osmanlı devletleri Asya’nın iki ucundaki kaleler gibiydi. Eğer bu iki devlet birleşirse Avrupa’nın Asya’dan uzaklaşması çok daha kolay olacaktır.

Ayrıca Osmanlı devleti Japonya ya birkaç kere birleşme isteğinde olduğuna dair haber göndermiş hatta Japonlarla yazılı antlaşma yapma teşebbüsünde dahi bulunduğu belirtilir. Ancak bundan haberdar olan Avrupalı devletler Osmanlı’yı sürekli bu birleşmenin olamaması için engellemeye çalıştığı gibi Japonya da buna cesaret edememiştir. Eğer Japonya Avrupa’ya kulak kapayıp Osmanlı ile birleşmeyi isterse Osmanlı devleti bunu tereddüt etmeden kabul edecektir.

Japon müşavirlerinden Hatano; eğer Japonya kendi kafası ile kendi geleceğini düşünebilseydi bugün Rusya’yı Avrupa’da , İngiltere’yi Akdeniz’de işgal edebilirdi ,şeklinde durumu ifade etmiştir.Ayrıca Rusya balkanlardaki emellerinden vazgeçmemek için İngiltere ise Hindistan elinden gitmedikçe Japonlara savaş açamayacak durumdadır.Çünkü diğer emellerinden vazgeçerek tüm gücünü Japonya’ya harcayacak bir devlet bulunmuyordu.

Hindistan

İngiliz işgali altında olan Hindistan’da halkın içinde yaşadığı şartlar çok ağırdı sokaklarda iki kişinin yan yan yürümesine dahi izin verilmiyordu. Hindistan’nın Panti Natarim gazetesinin bildirdiğine göre Hintli mütefekkirler toplanarak kürek çekmede ve bir çok ağır işte köle gibi kullanılıyordu onların halkı hareketlendirmesinden ve birleştirmesinden büyük endişe duyuyorlardı. Osmanlı devletinin İtalya ile yaptığı savaştaki galibiyeti halka duyurulmamaya çalışılıyor bundan bahsedenler çeşitli bahanelerle cezalandırılıyor böylece Avrupa’nın yenilmezliği anlayışı yerleştirilmeye çalışılıyordu. Ancak halk özgürlük mücadelesinden vazgeçmiyor ve sürekli gizli bir şekilde de olsa insanları din ayırımı yapmaksızın bir araya toplamaya çalışıyordu. Hindistan’ın da bir müttefike ihtiyacı vardı ve bu Japonların başlatacağı Asya ittifakı ile sağlanmalıydı.

Afganistan, İran,Cava ,Tayland ve diğer Asya ülkeleri de böyle bir ittifaka açık ve muhtaçtı.

Fırsattan istifade edemeyen millet dünyada yaşama hakkına sahip olamaz (Hatano )

Japonya siyasetinin ve devletinin bekası için bir ittifak kurmalıydı ve bunu yanı düşmana sahip olan müttefikleri yani Asya devletleri ile gerçekleştirmeli ve özellikle Osmanlı ile bir ittifak başlatmalıydı. Ancak devlet yönetiminde kendi fikri ile amel eden az kişi vardı ve çoğunluk Avrupalıların görüşlerini dinlemekteydi ayrıca Japonya böyle bir ittifaka cesaret edemiyordu. Rusya’nın balkanlara Asya’dan daha çok önem vermesi ve donanma konusunda çok zayıf olması Japonya ya karşı bir zarar vermesini engelliyordu. İngiltere için ise Hindistan diğerlerinden çok daha kıymetliydi ve İngiltere eski gücüne sahip değildi.dolayısıyla diğer bölgelerdeki çıkarlarından vazgeçerek tüm gücünü Japonya üzerine yoğunlaştıracak bir devlet yoktu aslında ve Japonya bu ittifak ile bir tehlike içerisine girmeyecek ve büyük bir tehlikeyi de önlemiş olacaktı öyleki bu ittifak gerçekleştirile bilseydi tüm Asya’nın kaderi değişebilecek ve dünyadaki dengeler çok daha farklı olabilecekti.

(*) Samuray Saygu : Japonlarca en meşhur ve muteber samuraylardandır ve çok büyük bir mütefekkir olarak kabul edilmektedir.dönemin idare-i meşruta müesseselerinin önemli isimlerindendir.