489) Donald Trump, Kanada ve Grönland’ı Neden ABD’ye Katmak İstiyor?
Yayin Tarihi 9 Ocak, 2025
Kategori SİYASİ
Donald Trump, Kanada ve Grönland’ı Neden ABD’ye Katmak İstiyor?
ABD başkanlık koltuğuna oturmaya hazırlanan Donald Trump; Grönland, Kanada ve Panama Kanalı’nı istediğini açık açık söylüyor.
Abd’nin savaşa, ya da en azından yeni bir dünya düzenine hazırlandığının göstergesi bu olaylar. Aynı zamanda küresel ısınmanın hızlanarak artacağının da itirafı.
Ne alaka diyeceksiniz.
Abd’nin doğu yakasından batı yakasına gemiyle gitmek isteseniz nereden gidersiniz? üç seçeneğiniz var
İlki, mal gibi taa Güney Amerika’nın ucundan dolaşmak. Panama kanalı yokken tek makul seçenek buydu.
İkincisi, Panama kanalı. Bu kanalı Abd kazdı, bi süre kontrol ettikten sonra Panama yönetimine devretti. Bugünlerde Çinli şirketlerin bu kanalın kontrolünde söz sahibi olmaya başladığı söyleniyor. Trump’ın bu tuhaf açıklamalarının altında yatan temel sebep de bu. Şimdilik bu cepte dursun.
Üçüncü seçenek kuzeyden gitmek. Bunun için Kanada ile Grönland arasındaki Davis boğazından geçmek gerekiyor. Sonra da Kanada’nın kuzey doğusunda haritada görebileceğiniz o bol adalı kısımdan, veya biraz daha kuzeydeki Nares boğazından geçerek kuzeybatı geçişi denilen rotaya gireceksiniz.
Aslında bu rota, Panama kanalından geçen rotaya göre daha kısa. Ama buralar yılın çok az bi kısmı dışında buzullarla kaplı olduğu için kullanılmıyordu. Şimdi küresel ısınma hızlandıkça buradaki buzullar giderek eriyecek ve en azından yaz aylarında burayı kullanmak mümkün hale gelecek.
Bu da Abd açısından güvenlik endişesi yaratıyor. Atlantik ile Pasifik okyanusunu bağlayan tek makul seçenek Panama kanalıyken ortaya yepyeni ve daha kısa bir rota çıkıyor. Bu yüzden bu rotayı kontrol etmek Amerika açısından hayati önem arz ediyor.
Trump bu yüzden Kanada ve Grönland’ı Abd’ye katmak istiyor. Aynı zamanada Panama kanalı’nın kontrolünün de Abd’ye geçmesini istiyor.
Bunun anlamı çok açık. Pasifik ve Atlantik okyanuslarını bağlayan yolları ellerinde tutmak istiyorlar. Buraların güvenliği Panama devleti ve Çinli şirketlere kalmasın, Kanada ve Danimarka gibi daha zayıf gördüğü ülkeler değil, doğrudan Abd tarafından kontrol edilsin.
Bu yolları kontrol etmek iki açıdan önemli
İlki, ticareti kontrol etmek. Abd’nin doğu yakası büyük ölçüde kendi kendine yetebilen bir ekosistem. Ama batı yakası, mesela Kaliforniya, enerjiyi büyük ölçüde dışardan alıyor. Sanayi üretimindeki bazı hammaddeler ve kendi üretemediği gıdalar için de dışarıya muhtaç. Doğu yakasından buraya mal taşımak, dışardan almaya göre daha pahalıya geliyor. Çünkü Panama kanalından geçmek masraflı ve bu masraf giderek artıyor. Eğer bu kanalı Abd kontrol ederse, veya kuzeydeki rota kullanılabilir hale gelirse Abd’nin doğu yakasıyla batı yakası birbirine daha sıkı bağlanmış olacak.
İkincisi tabii ki güvenlik. Artık Çin’in elinde, Abd’den daha fazla savaş gemisi var ve bu gemiler daha yeni, teknolojik olarak daha gelişmiş. Buna karşılık Abd de donanmasını güçlendirmeye çalışıyor. Ama doğu ve batı yakalarının böyle bölünmüş olması Abd’ye ekstra bir güvenlik zaafiyeti yaratıyor. Eğer Abd Çin’le savaşa girecek olursa, donanmasını kullanarak deniz yollarını istediği gibi kontrol etmek isteyecektir. Bunun da yolu Panama’yı, Kanada’yı ve Grönland’ı kontrol etmekten geçiyor.
yani Trump’ın açıklamalarını yaşlı bir delinin sayıklamaları olarak görmemek lazım
Bu belli ki bir devlet politikası. Radikal bir değişim gerektirdiği için bunu yapabilecek en iyi isim de radikal bir tip olan Trump. bi yandan davalarla tehdit edildi, diğer yandan Musk gibi milyarderler Trump’a hayvan gibi para akıttı. Bu durumda Trump’ın söylediği ve yapacağı şeyleri kendi kendisinin uydurduğunu düşünmek saflık olur. Bu arada, bunlar illa Abd ile Çin’in savaşa gireceği anlamına gelmiyor. Küreselleşme sona eriyor ve Abd dünya ticaretinden elini eteğini çekiyor. Kanada, Abd ve Meksika tam bir işbirliği içerisine girerse enerji, hammadde ve gıda bakımından tamamen kendi kendine yetebilen bir birlik oluşturabilirler. Dünyaya muhtaç değiller. Muhtemelen Abd etrafında böyle bir blok oluşacak ve kendi kendilerine takılacaklar. Buna belki Japonya, Avustralya gibi başka bazı ülkeler de dahil olabilir. Bu durumda Abd Atlantik-Pasifik arasındaki geçişleri kontrol edebilirse ve kendi ticaretini koruyacak kadar bir donanmaya sahip olabilirse savaşa girmek zorunda kalmadan durumu idare edebilirler. Bu senaryoda dünyanın geri kalanı kendi başının çaresine bakacak ama komple bir dünya savaşından daha az kötü bir seçenek bu tabii.
Ne diyelim, hayırlısı olsun. Dünya düzeni tek kutuplu mu olacak, çift kutuplu mu olacak yoksa çok kutuplu mu olacak göreceğiz ama insanlık olarak büyük bir dönüşümden geçtiğimiz kesin. Umarım bu süreci savaşsız idare edebiliriz.
Bu arada Meksika da doğu ve batı yakalarını bağlayan bir demiryolu projesini hayata geçirmeye çalışıyor. bu yapılabilirse güvenlik açısından değil ama ticari açıdan Panama’ya önemli bir alternatif daha ortaya çıkmış olacak. Abd burada da söz sahibi olmak isteyecektir. Trump’ın Meksika’yı da tehdit etmesi, bu konuda pazarlık masasına oturmak için olabilir. Ama olmayabilir de. göreceğiz…
https://eksiseyler.com/donald-trump-kanada-ve-gronlandi-neden-abdye-katmak-istiyor
Yorumlar
Yorum yap