461) Soğuk Savaş Dönemi Nedir?
Yayin Tarihi 5 Mart, 2022
Kategori SİYASİ
Soğuk Savaş dönemi nedir?
Soğuk Savaş (Cold War), iki Süper güç olan ABD önderliğinde Batı Bloku ile Sovyetler Birliği’nin önderliğinde Doğu Bloku ülkeleri arasında 1947’den 1991’e kadar devam etmiş olan uluslararası siyasi ve askeri gerginlik. Soğuk Savaş dönemi, Amerika liderliğinde batı dünyası ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin önderliğindeki komünist blok arasındaki dünya üzerinde geniş bir nüfusu etki etmesine verilen isimdir. Soğuk Savaş döneminde NATO, “Batı İttifakı” olarak da biliniyordu. Batı Bloku NATO üyesi ve üyesi olmayan diğer ABD ile müttefik olan kapitalist ve antikomünist ülkelerden, Doğu Bloku ise Varşova Paktı’na üye olan komünist ve bu pakta üye olmayan diğer komünist ülkelerden oluşuyordu. Bu iki karşıt blokun yanı sıra hiçbir bloku da desteklemeyen Bağlantısızlar Hareketi isimli üçüncü bir blok daha vardı. Çin ve Yugoslavya hem Doğu Bloku ülkeleri, hem de Bağlantısızlar Hareketi ülkeleriydi. Bu iki komünist ülkenin her iki blokta da olmasının nedeni Sovyetler Birliği ile olan görüş farklılıklarıydı. (Vikipedi)
Doğu Bloku
Avrupa’da II. Dünya Savaşı sonrası Nazi işgalinden kurtulan ülkelerin Sovyetler’in çevresinde toplanmasıyla ortaya çıkmıştır. Sovyet Kızılordusu’nun kurtardığı Doğu Almanya, Polonya, Çekoslovakya, Macaristan, Romanya, Bulgaristan gibi Doğu Avrupa ülkeleri Sovyet Rusya’nın çevresinde kümelenmiştir.1947’de bu ülkeler Kominform (Komünist Enfermasyon Bürosu) kurarak dünya siyasetinde etkili olmak istemiştir. Sovyet Komünist rejimini benimseyen bu ülkeler daha sonra Nato’ya karşı askeri işbirliği içine girerek Varşova Paktı’nı kurmuşlardı
Batı Bloku
ABD’nin Monroe Doktrini gereği içe kapanmayı düşünürken Sovyet emperyalizm’inin Doğu Avrupa ve Orta Asya’ya yayılmaya başlamasıyla yön değiştirmiştir. ABD, Sovyet yayılmacılığına karşı hürriyet düzeninin korunması ve kurulması için harekete geçmiş Truman Doktrini ve Marshall planı’nı devreye sokmuştur. Başkan Truman Sovyet tehditi altındaki Türkiye ve Yunanistan’a askeri yardım yaparak Sovyetlerin bu ülkeleri ele geçirmesini ve Akdeniz’de yayılmasını önlemiştir. Marshall planı ile de II. Dünya Savaşı’ndan büyük kayıplarla çıkan Avrupa’nın bazı ülkelerine ABD yardımı ile gelişme sağlanması istenmiştir. Sovyet Rusya buna Molotof Planı ile cevap vermiştir.
Nato’nun Kuruluşu (1949)
Nato: Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü’nü kısaltılmış adıdır.
1948’deki Berlin Buhranı Sovyet yayılmacılığının önemini gösteriyordu. ABD bu yayılmacılığı engellemek için 4 Nisan 1949’da Nato’yu kurdurdu.
Nato ilk olarak Belçika, Kanada, Danimarka, Fransa, İzlanda, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Norveç, Portekiz, İngiltere ve ABD tarafından kuruldu. Türkiye ve Yunanistan 1952’de üye oldular.
Türkiye’nin Nato’ya alınmasında:
– Kore Savaşı’nda yer alması
– Uluslararası sorunlarda Batılılarla hareket etmesi
– Güçlü bir kara ordusuna sahip olması etkili olmuştur.
Varşova Paktı (1955)
Bu pakt SSCB öncülüğünde 14 Mayıs 1955’te kurulmuştur. Amacı; Üye ülkeler arasında işbirliğidir. Kurucuları, SSCB, Demokratik Almanya, Arnavutluk, Romanya, Bulgaristan, Çekoslovakya, Polonya ve Macaristandır. Arnavutluk, 1962 -1968 yıllarında paktan ayrılmıştır. Genel amaçları, Nato’ya karşı komünist ülkeleri korumaktı. SSCB’nin dağılmasıyla 1 Temmuz 1991’de pakt dağılmıştır.
Balkan İttifakı (1954)
Sovyet tehdidini sürekli yakın hisseden üçlü Balkan devleti Türkiye, Yunanistan ve Yugoslavya Balkan ittifakını kurdular. Bu ittifakın kurulmasında ABD ve Nato üyelerinin de katkısı olmuştur. Amaç Sovyet tehdidini bertaraf etmektir. Birisine yapılan saldın diğerlerine yapılmış sayılacak ve topyekün savunma yapılacaktır.
Bağdat Paktı (1955)
Türkiye Sovyet tehdidi karşısında Orta Doğu’da bir siyasi ve askeri ittifak kurarak Sovyet Emperyalizminin Orta Doğu’da yayılmasını engellemeye çalışmıştır. Bu amaçla Irak’la 1955’te “Karşılıklı İşbirliği Antlaşması”nı imzalamıştır. Bu ittifaka daha sonra İngiltere, İran ve Pakistan da dahil olmuştur. 1959’da paktın adı CENTO olarak değiştirilmiştir.
Kaynak: YGS – LYS Konu Anlatımlı Tarih Kitabı, sayfa 387.
NATO VARŞOVA
Yorumlar
Yorum yap