410) Kıbrıs Rum Kesiminin Talepleri
Yayin Tarihi 15 Aralık, 2016
Kategori SİYASİ
Kıbrıs Rum Kesiminin Talepleri
Masadaki Rum Taleplerinin; 9 Kasım 2016 tarihli Mont Pelerin Rum belgesinin 3 sayfalık İngilizce orijinal metni çevirisi özeti aşağıdadır:
– Herşeyde Türklere %27.5, Rumlara %72.5
– İçimize 66 bin Rum hak sahibi olarak gelecek
– Sınırsız sayıda Rum içimizde yerleşerek iş yapabilecek.
– Güzelyurt’u almazsa anlaşma yok
– Maronit Köylerini de isterler.
– Sarih çoğunluk yok
– Kullanıcı hakkı yok
– İki bölgelilik sadece oy kullanımında
– Yerinden olacak Türkler para alacaksa, gelecek olan Rumlar da para alacak
– Çift uyruklu yurttaşlarımız gittiklerinde diğer ülkelerinde 5 yılda ödenecek
– Verilen yerlerin tümü derhal Rum idaresine geçecek
– Düzenlemeler Rum idaresi tarafından yaptırılacak.
HEDEFİN TEMEL GEREKÇELERİ ve MERAMI
- Herkese dönüş hakkı: Mülkü olsa da olmasa da yer değiştirenler (166 bin Rum) dönmelidir. % 60’a denk gelen 100 bin Rum, Rum idaresine verilecek yerlere dönmelidir. Geri kalan 66 bin Rum da tüm haklarıyla Türk yönetimindeki bölgeye dönmelidir.
- Yüzde 27.5 Türklere: Kurucu eyaletlerin toprak oranları nüfus oranlarına uygun olmalıdır. Yüzde 72.5 Rum kurucu eyaleti, yüzde 27.5 Türk kurucu eyaleti olmalıdır. Nüfus yoğunluğunun tüm ülke çapında dağılımı böyle olmalıdır. Etnik olarak temiz ve sarih çoğunluk olamaz.
- Nüfus büyüklüğüne göre kıyı hakimiyeti: Bu da Türklerde 27.5 olmalıdır.
- Güzelyurt-Mağusa: İade edilecek topraklar, eskiden Rumların yoğun olarak yaşadığı yerler olmalıdır. Örneğin Güzelyurt ve Mağusa.
- Rum mülklerinin çok olduğu yerler: İade edilecek topraklar, Rum mülklerinin yoğun olduğu yerler olmalıdır.
- Dini ve kültürel yerler: Rumların kültürel, dini ve tarihsel bağlarının olduğu yerler iade edilmelidir. Örneğin, Salamis, Engomi, Soli, Apostolos Barnabas, Apostolos Andreas.
- Dini merkezler, Maronit köyleri: Kapraz yarımadasında kalan Rum köyleri ve dini merkezler iade edilmelidir. Rum yönetimi altında olmayı istemiş olan Maronit köyleri de iade edilmelidir.
- Duygusal Bağ ; Rumların duygusal bağı olan yerler bu belge ile önyargı ile sınırlanamaz.
- Mülkiyet maliyeti: İade edilecek yerler, mülkiyet maliyetini ( tazminatları) azaltacak yerler olmalıdır.
TOPRAK DÜZENLEMESİNDE DİĞER KRİTERLER VE FAKTÖRLER
- İade edilecek toprağın kalitesi: Toprağın özellikleri, ekonomik faaliyetlere uygunluğu, üretim, turizm, endüstri ve yerleşime uygunluğu temel ölçüler olmalıdır.
- İade edilecek yerlerin altyapısı: Ulaşım ve iletişim sistemlerine entegrasyonu ve turizm yatırımlarına uygun olmasına dikkat edilmelidir.
- Sınır rastgele olmaz: İki kurucu eyaleti ayıran sınır 1974’te nüfusun yaşadıkları yerlere veya diğer bağlara göre çizilmelidir.
- Topraklar derhal iade: Anlaşma ile hemen, verilen topraklar derhal Rum idaresine geçecek. Kapalı Maraş, ara bölge ve boş olan yerlerde Rumlar derhal istediği düzenleme ve iskana başlayacak. İnsanların yaşadığı bölgelerde ise halen yaşayanlar belirlenecek geçiş süresi boyunca (evlerinden atılana) kadar Rum idaresinde kalacak ve iç vatandaşı olacak. Geçiş süreleri Annan planındaki geçiş sürelerinden kısa olacak. Geçiş süresi idarenin devredilmesi süresi değil, düzenlemenin tamamlanma süresi olacak.
- Yer değiştireceklere destek: Eğer maddi durumu yetersizse yerlerinden olacak Türklerin yanısıra oralara yerleşecek Rumlara da maddi yardımda bulunulacaktır. Mümkün olduğu kadar Türk köyleri ve mülkleri iade kapsamına alınmayacak.
- Yerinden olacak ‘Kıbrıs vatandaş olmayanlara’ ülkelerine dönüş parası: Toprak düzenlemesine tabi olan yerlerde yaşayan Kıbrıs vatandaşı olmayanlar eğer 5 yıldan eskiyse gitmek için maddi yardım talep edebilecek ve 5 yıl içinde döndüğü ülkesinde ödenecek şekilde yardım yapılacak.
- Maraş ve Üslere kadar batısı öncelikli, Güzelyurt olmadan asla: Rumlar Güzelyurt’u almayacakları bir anlaşmayı hiçbir zaman kabul etmeyecektir.
- Kullanıcı hakkı kabul edilemez. Mal sahibi piyasa fiyatından ödenmedikçe diğer haklarıyla birlikte alacaklıdır.
- İki bölgelilik sadece oy kullanmada: Toprak düzenlemesi serbest yerleşim, serbest dolaşım, dini, eğitim ve kültürel haklara engel teşkil etmeyecektir. Federal Kıbrıs’ın iki bölgeli, iki toplumlu özelliği sadece oy kullanma haklarındaki düzenlemeler ile sağlanacaktır.
- Harita anlaşmaya eklenecek: Toprak düzenlemesi, koordinatları belirlenmiş bir harita halinde anlaşmaya ayrı ek olarak dahil edilecektir.
- Gözle görünür sınır olmayacak: İki kurucu eyalet arasındaki sınır, gözle görülür bir şekilde fiziksel bir duvar ya da engelle ayrılmayacaktır.
- Federal özel bölgeler: Toprak düzenlemesine bağlı olmaksızın ve günlük işleyişini ön şarta bağlamadan Salamis, Vuni, St. Barnabas, St Andreas, Hala Sultan Tekkesi gibi yerleri Federal Hükümet idare edecektir.
(M.N.Ogün hocaya teşekkürler)
Emete Gözügüzelli
Yorumlar
Yorum yap