405) Türk Kültür ve Sanatında Geyik Sembolizmi

Yayin Tarihi 22 Aralık, 2020 
Kategori KÜLTÜREL, TÜRK DÜNYASI

 TÜRK KÜLTÜR VE SANATINDA GEYİK SEMBOLİZMİ

Yer ve göğün sembolü İç Asya geyikleri. (Ögel, 2010: 571)

Türkler, tarih boyunca geniş bir coğrafyada etkin bir rol oynamıştır. Yüzyıllar boyunca birçok milletle kültür alışverişinde bulunarak çok büyük bir kültürel zenginliğe sahip olmuşlardır. Bu zenginliğin içinde hayvan sembolizmi ise önemli bir yer tutmaktadır. Geyik, ön Türk toplumlardan günümüze değin Türklerin ve çevre kavimlerin en sık kullanılan mitolojik öğelerinden birisidir. Çin kültüründeki Ying-Yang zıtlığında olduğu gibi Türklerde de Yer-Gök kavramları mitolojinin önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Hem yer hem de gök tanrısına hizmet eden geyikler, her iki taraf için de kritik bir figürdür. Aynı zamanda tanrısal kabul edilerek kutsal sayılmıştır. Çoğu zaman iyi vasıflı, merhametli, iyi kimselere yol gösteren ve yardım eden bir mitolojik öğe olarak bilindiğinden dolayı zaman zaman hanedanla ve özellikle de hükümdarlarla ilişkilendirilmiştir. İslam öncesinde ve İslam sonrasında da bazı özellikleri değişse bile kültürümüzdeki yerini ve önemini hiçbir zaman yitirmemiştir. Türk sanatının hemen her döneminde geyik figürünü sıkça görmek mümkündür. Geyik, göçebe hayatı yaşanan Orta Asya’da olduğu gibi yerleşik düzene geçilen Anadolu coğrafyasında da en çok işlenen simgelerden biri olmuştur.

Şenay SAYIN ALSAN

Dr. Öğretim Üyesi. Haliç Üniversitesi. senayalsan (at)halic.edu.tr

Sinem AKIN

Yüksek Lisans Öğrencisi, Haliç Üniversitesi. sinemakin97(at)hotmail.com

Makale pdf dosyası olarak sunulmuştur: 1576663287 Geyik sembolizmi

M.Ö. 4. yy.a ait altın işlemeli geyik tasviri

Paylaş:

Yorumlar

Yorum yap