401) Atatürk Döneminde Sınır Güvenliği Siyaseti: Balkan Antantı ve Sadabat Paktı
Yayin Tarihi 14 Ocak, 2016
Kategori ATATÜRK, SİYASİ
Balkan Antantı
———————————————————————
9 Şubat 1934 tarihinde Atina’da Türkiye, Yunanistan, Yugoslavya ve Romanya arasında imzalanan anlaşmadır.
1933’ten sonra Almanya’da Nazi partisinin iktidara gelmesi, İtalya’nın Akdeniz’de ve Balkanlar’da genişleme çabası ve Avrupa devletlerinin silahlanma yarışına girmesi dünya barışını tehdit etmeye başladı. Bu gelişmeler sonucunda Balkan devletleri arasında bir yakınlaşma meydana geldi. 14 Eylül 1933 tarihinde Ankara’da Türkiye ile Yunanistan Arasında İçten Anlaşma Yasası, 17 Ekim 1933 tarihinde Ankara’da Türkiye ile Romanya arasında Dostluk, Saldırmazlık, Hakemlik ve Uzlaştırma Andlaşması, 27 Kasım 1933 tarihinde Belgrad’da Türkiye – Yugoslavya Dostluk, Saldırmazlık, Yargısal Çözüm, Hakemlik ve Uzlaştırma Andlaşması imzalandı.
Balkanlar’ı ele geçirmek isteyen İtalya ve Almanya tehlikesi karşısında dört Balkan devleti Yunanistan, Yugoslavya, Romanya ve Türkiye 9 Şubat 1934’te Atina’da Balkan Anlaşma Yasası imzaladılar. Bu Antanta göre; Balkan ülkeleri birbirinin varlığına saygı gösterecekti. Böylece Balkan ülkeleri sınırlarını karşılıklı olarak güvenceye almış oldular.
Arnavutluk İtalya’nın etkisinde olduğu için Bulgaristan ise komşu ülkelerin topraklarında hak iddia ettiği için Balkan Antantına katılmadı. Ancak 31 Temmuz 1938 tarihinde Selanik’te Bulgaristan ile Balkan Antantı arasında iyi komşuluk ve içtenlikle ilişkilerini sürdürmek isteğini dile getiren bir anlaşma imzalanmıştır.
2. Dünya Savaşı’ndan sonra yeni dengelerin kurulması ile Balkan Antantı geçerliliğini kaybetti. (Vikipedi)
Sadabat Paktı
İtalya’nın Asya ve Afrika’ya doğru yayılma siyaseti, Türkiye ve diğer Orta Doğu ülkelerini rahatsız ediyordu. İtalya’nın Habeşistan’ı işgal etmesi ile bu rahatsızlık daha da arttı. 2 Eylül 1935’te Türkiye, İran ve Irak delegeleri Cenevre’de bir anlaşma taslağı hazırladılar. Ancak İran- Irak anlaşmazlığı ortaya çıkınca anlaşma taslağının uygulanması gecikti. Fakat Türkiye bu devletler ile ilişkilerini sürdürmeye devam etti.
Sadabat Paktı’nı İmzalayan Devletler:
Balkan Antantı ile Batı sınırlarını güvence altına alan Türkiye, bölge barışına katkıda bulunmak ve doğu sınırlarını güvence altına almak amacıyla İran, Irak ve Afganistan ile 8 Temmuz 1937’de Tahran’da Sadabat Sarayı’nda Sadabat Paktı’nı imzaladı.
Sadabat Paktı’nın İmzalanma Nedenleri ve Sonuçları:
Beş yıl için imzalanan bu antlaşma ile taraflar; aralarındaki dostluk ilişkilerini devam ettirmeyi, birbirlerinin iç işlerine karışmamayı, toprak bütünlüğüne saygı göstermeyi kabul ediyorlardı. Siyasi alanda sağlanan karşılıklı güven ortamı, bir süre sonra bu ülkeler arasında ekonomik ilişkilerin de gelişmesini sağladı. Bölgesel olan bu anlaşma ile barış ortamı pekişti. Türkiye, Sadabat Paktı anlaşması ile doğu ve güneydoğu sınırlarını güvence altına aldı. Balkan Antantı ve Sadabat Paktı’nın imzalanmasına öncülük eden Türkiye, Balkanlarda ve Orta Doğu’da barışın sağlanmasına büyük önem verdiğini gösterdi.
Sadabat Paktı, 1980 yılında İran-Irak savaşının ortaya çıkmasıyla geçerliliğini kaybetti.
http://www.ataturkdevrimleri.com/
Düzenleyen: Yılmaz Karahan
Yorumlar
“401) Atatürk Döneminde Sınır Güvenliği Siyaseti: Balkan Antantı ve Sadabat Paktı” yazisina 1 Yorum yapilmis
Yorum yap
1938 yılında neden bozuldu