206) AVŞAR (AFŞAR) BOYU
Yayin Tarihi 4 Mayıs, 2008
Kategori TÜRK DÜNYASI
AVŞAR (AFŞAR) BOYU
Avşar boyu Oğuz Kağan Destanı‘na göre Oğuz Türklerinin 24 boyundan biridir. Bu boyların Bozoklar kolundan (sağ kolundan) Oğuz Kağan‘ın oğlu Yıldız Han‘ın dört oğlundan en büyüğü olan Avşar’ın soyundan gelir.
AVŞAR Adının Anlamı
Avşar boyunun adı Kaşgarlı Mahmut (XI. yy) ve Fahrettin Mübarek Şah (XIII yy) listelerinde Afşar; Reşidüddin (XIV. yy başı) ile ona dayanan Yazıcı-oğlu (XV. yy) ve Ebulgazi Bahadır Han (XVII. YY) listelerinde Avşar olarak geçer. Moğol istilasından önceki Vakayinamelerde de Avşar şeklinde rastlamak mümkündür. XIV ve XVII. Yy ’larda Anadolu’da her ikisi de görülmekle beraber Avşar adı daha çok yaygındır ve telâffuz şekli zamanımızda ülkenin her yerinde Afşar’ın yerini almıştır. Buna karşılık XVI. Yy ’dan beri İran kaynaklarında Afşar şeklinde yazılır ve halen de bu boya mensup oymak ve köylülerce Afşar olarak söylenir. Kaşgarlı Mahmut kabile olarak diğer Oğuz boyları ile birlikte 6. sırada Afşar olarak bahseder. Reşidüddin’e göre Avşar, hükümdar çıkarmış 5 boydan (diğerleri Kayı, Yazır, Bey dili, Eymür. Bunlardan sadece Eymür Üç-Ok’lardandır) birisidir.
Manası ise “çevik ve vahşi hayvan avına hevesli” dir. Yazıcı oğlu Ali’de “cüst-ü çalak ve ava, canavara ve kuşa hevesli” manasını vermektedir. Ebulgazi Bahadır Han’da manasını “işini ıldam (çabuk) işleyici” olarak verir. Çağdaş bilginlerden Wambery ise Avşar adına bir yerde “toplayıcı” diğer bir yerde ise “zaptiye neferi, mübaşir” manasını vermektedir. G. Nemeth’de Avşar’ın “Avş” fiilinden geldiğini bunun da Kırım-Kazak Türkçe’sinde “müsaade etmek ve itaat etmek” manasına geldiğini, dolayısıyla Afşar’ın “itaatli” manasında olduğunu söylemektedir.
Zeki Velidi Togan’da Avşar’ın “Avcı + er” den geldiğini söylemekte, Tomaschek’in “avş=kam” demek olduğunu ve bunun mümkün olamayacağını belirtmektedir. Z. B. Muhammedovan’a göre “avşarmak, avşarılmak” sözleri kibirli olmak ve kibirlenmek anlamındadır. Azeri lehçesinde “avşar” süt, “avşarmak” sağmak, Seyhan ağızlarında ise “yetenekli” manasında kulla-nılmaktadır.
Ancak Avşar sözünde “ava hevesli” manasından başlarsak, kelimenin kökünü “Av” sözünde aramak lazımdır. Buna göre av kökünden ( – ş – ar ) ekleri ile meydana gelmiş olması gerekir. Biz böylece Avşar’ın “av” isminden geldiğini kabul etmiş oluyoruz ki, söyleyiş ve anlama bu yöndedir. Burada bir hususu belirtmekte fayda vardır. Eski Türkçe’de (f,v) sesleri yoktu ve Türkçe kökenli kelimelerde bu sesler (p,b) sesleriyle karşılanıyordu. (eb-ev, bermek-vermek, bar-var, öpke-öfke vb..) Bu sebeple Afşar/Avşar adı gerçekte Abşar/Apşar şeklinde olmalıdır. Avşar adının kaynağı olan (av) sözünün aslı da (ab/ap) olmalı. Aparmak fiilinin anlamı da bu görüşü desteklemektedir.
……
Bunun yanında günümüzde Çuvaş Türkleri arasında “Yapşar” şek-linde bir kelime vardır ki; bu Avşar ile aynıdır. Başına bir “y” harfi eklendiği görülen kelimenin manası da “eli açık ve cömert”tir. Kazak Türkçe’sinde de Apsar kelimesi vardır ve anlamı “biraz delimsi, delice, atak” tır.
(Bu bölüm Adnan Menderes KAYA’nın Avşar Türkmenleri kitabından alınmıştır)
________________________________________
Avşar Boyunun Tarihi
Avşarlar, Orta Asyada iken, Dede Korkut destanlarında Oğuzeli diye geçen Sir-Derya bölgesinde yaşamışlardı. Büyük göç ile birlikte Huzistan, Horasan yoluyla, bir grup da Irak, Suriye yoluyla Anadolu’ya gelmişler, bu arada İran, Irak, Suriye, Afganistan ve Azerbaycan’a da yayılmışlardır. Avşarlar, Oğuz’un öteki torunları Kınıklar ve Kayılar gibi devlet kurmuş, büyük hükümdarlar ve sülaleler yetiştirmişlerdir. Karamanoğulları, Akkoyunlular, Aksungurlular, Özeroğulları, Sırkıntıoğulları, Karsantıoğulları, Küçük Ali Oğulları ve Kozanoğulları gibi, Avşarlardan kurulu, ya da onların güçlü desteği ile yaşamış sülaleler de bulunmaktadır.
İslamiyet‘in kabulü ile birlikte özellikle Gazneli Mahmut zamanında Oğuzlar’a Türkmen denmeye başlanmıştır. Türkmen, Müslüman olan göçebe Oğuzlar’ın ikinci adıdır.
Malazgirt Savaşı‘ndan sonra, Anadolu’ya Türkmenlerle beraber göç eden Avşarlar, Anadolu Selçuklu Devleti’nin uç bölgelerine yerleştirilmişlerdi. Genel olarak, Anadolu’da yerleşim yerleri arasında Avşar adı, Kayılardan sonra ikinci sırada gelmektedir. Bu yer adları, Avşarların, Anadolu coğrafyasının fetih ve iskanında Kayılar ve Kınıklar gibi birinci derecede rol oynadıklarını göstermektedir.
Avşarlar Türk tarihinin farklı aşamalarında kendilerinden söz ettirmişlerdir. Bu aşamalar aşağıdaki maddelerde toplanabilir.
- Büyük Selçuklu Devleti‘nin bölünerek zayıflamasından sonra, 12. yüzyılın ilk yarısında bir süre bağımsız, bir süre de Irak Selçuklularına bağlı şekilde sürdürdükleri beylik.
Büyük Selçuklu Devleti’nin kuruluşundan önce, diğer Oğuz boyları ile beraber Avşarlar da Kıpçak Çölünde yaşarlardı. 1135–1136 yıllarında, reisleri Arslanoğlu Yakup Bey kumandasında güneye inerek Huzistan’a yerleştiler. Yakup Bey’den sonra Avşarların başına Küşdoğanoğlu Aydoğdu geçti. Şumla lakabıyla anılan bu bey, Büyük Selçuklu Devleti’nin zayıflamasından faydalanarak, Huzistan’da Selçuklu hakimiyetine son verdi ise de, 1159’da Irak Selçuklu Devleti sultanı Melikşah gelerek tekrar Huzistan’a hakim oldu. Bu devrede, Şumla da Melikşah’ın hizmetine girdi. 1194 yılında, Abbasi halifesi En-Nasır li-Dinillah, veziri İbn-ül-Kassab kumandasında Huzistan bölgesine bir ordu gönderdi. İbn-ül-Kassab, Huzistan’ın başşehri Tuster’i ve birçok kaleleri zaptettikten sonra, Şumla’nın ailesini ve çocuklarını toplayıp Bağdat’a götürdü. Böylece Huzistan’daki, Avşar Şumla ve oğullarının hakimiyeti sona erip, ülke, halifenin topraklarına katıldı.
- Çeşitli kaynaklar, Karamanoğulları Beyliğini kuran ailenin, Avşar boyuna mensup olduğu belirtmektedir.
- Germiyanoğulları Beyliği Avşar boyundandır.
- İran tarihi ve dolaylı şekilde de Osmanlı tarihi üzerinde önemli rol oynayan Avşarlar ise Anadolu’ya 13. yüzyılda göç edenlerdir.
Bu ikinci göç hareketi sırasında Anadolu’ya gelen Avşarların bir bölümü, daha sonra Akkoyunlu Devleti‘nin kuzeybatı İran’ı ele geçirmesi üzerine, Mansur Bey önderliğinde İran’a giderek Huzistan’a yerleşmiştir. Anadolu’da kalanlar ise; daha çok Malatya ve Doğu Anadolu’da bulunuyorlardı.
Kalanlardan büyük bir bölümü, Osmanlı Devleti ile Anadolu Türklüğü arasında büyük bir mücadeleye ve Türklerin Anadolu’dan kısmi bir tersine göç hareketine sahne olan ve 16. yüzyılın başlarında yine İran’a göçerek Urmiye’den Herat’a kadar olan geniş bir bölgede yerleşmişlerdir. Safevi hükümdarı I. Şah İsmail bu Avşarları özellikle Horasan sınırını korumakla görevlendirmiştir. Daha sonra, 1736‘da Nadir Şah bu Avşar boyları ile Afşarlar hanedanını kurmuştur.
İran Afşarları; Mansur Bey Afşarları, İmanlu Afşarları, Alplu Afşarları, Usalu Afşarları, Eberlu Afşarları olmak üzere, başlıca beş büyük obaya ayrılmaktaydı.
Safeviler‘in zayıfladığı bir dönemde, Afşarların lideri Nadir; Afşar, Celayir ve diğer Türkmenleri etrafında toplamış ve Şah II. Tahmasp’ın hizmetine girmiştir. İran topraklarından Afganları çıkarınca, nüfuzu artmış, II. Tahmasp’ı tahttan indirerek yerine III. Abbas’ı şah yapmıştır. Kendisini de saltanat vekilliğine getirmiştir. 1736’da da kendi şahlığını ilan etmiştir. 1737’de Hindistan seferine çıkarak Delhi’ye kadar ilerlemiştir. Bir suikasttan sonra, idareyi sertleştiren Nadir Şah, Afşar ve Kaçar Beyleri tarafından öldürülmüştür. Horasan’ı yöneten torunu Şahruh’un ölümünden sonra, İran’da Avşar egemenliği sona ermiştir.
İran Afşarları, günümüzde, Urmiye gölünün kuzey batısında Hemedan, Kirmanşah, Nişabur, Kerman’ın güneyinde dağınık halde yaşamaktadırlar.
Avşarlar, nihayet, 18. yüzyıl ve 19. yüzyılda ve özellikle Anadolu‘nun güney bölgelerinde Bozdoğan, Melemenci, Sırkıntı, Kırıntı, Karsantı, Cerit gibi Türkmen boylarıyla Osmanlı Devleti‘nin iskan politikasına karşı Dadaloğlu tarafından ölümsüzleştirilmiş direnişleri ile de kendilerinden söz ettirmişlerdir.
Anadolu Avşarları’nı iki gruba ayırmak mümkündür. Birinci grup, Selçuklular zamanından itibaren Anadolu’nun çeşitli illerine dağılmış, çok eskiden yerleşik hayata geçmiş olan gruptur. Germiyanoğlulları, Karamanoğulları gibi.
İkinci grup ise, 1865 yılına kadar, güney Anadolu’da göçebe hayat sürmekte iken, bu tarihten sonra yerleşik hayata geçen Avşarlardır.
Türklerin tarihi coğrafyası içinde pek çok yer bu ismi taşımaktadır. Ayrıca yaygın bir soyadı olarak günümüze kadar gelmiştir. Günümüzde yerleşik olmalarına rağmen, bir kısmı, adetlerini halen devam ettirmektedirler. Bugün Kayseri’nin Sarız ve Pınarbaşı ilçelerine bağlı çok sayıda köy ile, Pınarbaşı’nın Pazarören beldesi ve bu belde çevresindeki köylerinden pek çoğu, Kayseri ilçesi ve Tomarza’nın Toklar beldesi çevresindeki köylerin yarıdan fazlasında Avşarlar yaşamaktadır. Kahramanmaraş’ın ANDIRIN İlçesinde Avşarlar yaşamaktadırlar. Ayrıca Adana’ya bağlı Mağara ilçesi köylerinden Ayvad ve Ağdaşalanı köyleri de, Avşarlar tarafından iskân edildiği gibi, Çukurova’da mevcut bazı Avşar köylerinden başka, Kastamonu, Bolu, Muğla, Denizli, Isparta ve Antalya, Çorum ( Örn. Çorum ili Kargı ilçesi Avşar Köyü ) yörelerinde pek çok Avşar köy adına rastlanır.
Kaynak: Vikipedi
Yorumlar
“206) AVŞAR (AFŞAR) BOYU” yazisina 19 Yorum yapilmis
Yorum yap
BU SÜTÜNLERDEN BAZILARINA SESLENMEKTE FAYDA VAR.AVŞARLAR TÜRK BOYDUR,TÜRK’TÜR.BELGE VE BİLİME İNANMAYAN CAHİLİN TAA KENDİSİDİR.LÜTFEN OKUYUNUZ,BİLİMİ REDDETMEYİNİZ.OKUYUP ARAŞTIRMADAN,”DEDEM DEDİKİ”Yİ BIRAKINIZ.”BİLİM DEDİKİYİ ANLAMAYA ÇALIŞINIZ”DOĞRUSU BU OLACAKTIR. SAYGILARIMLA ACAROILU
Avsarlar Hakkında her türlü bilgi
http://www.avsarobasi.com
ötesi yok
cok merak edıyorm b bılgıler hangı kaynaklara daayanıyor…avsarlar asıret degıldır ve hıc bır zaman da olmamıslardır…ayrıca avşarlar Anadolu kökenli Türk-Alevi-İslam Aşiretidir.bu hıc degıl…
avsarlar yüzyıllarca turktur ve hep türk olarak kalıcaklardır….
http://www.avsarobasi.com
bahsi geçen ÖZEROĞLU ailesinin torunlarıyım yani küçük ali oğulları mıstık paşanın torunuyum geçmiş tarihimizle ilgili bilgi ve belge toplamaktayım bu konuda her hangi bir belge varmı özellikle soy ağacı konusunda. çalışmalarınızı taktir eder kolaylıklar dilerim. [email protected]
avşarlar türktür kürtlerle karıştırılmasın tarihi okuyun
Sayın İNCEER,
Avşarlar’ın Kürt olduğu hususundaki iddiayı nereden icad ettiniz?
Arkadaşlar
. Osmanlıdan gelen ve günümüzde bile devam eden bir azınlık baskısı,hayatın her alanında kendini göstermektedir. Ülkemizde her azınlık kendini aslıesası olmayan zoraki uydurma tarihlerini kalın kalın kitaplara çıkarır ve kabul ettirir. Kimse sesini çıkarmaz.Ülkemizde küçücük (80 bin) civarında Lazlar. Bundan ötürü Karadeniz bölgesinin tamamını laz ilan eder birileri.Bilebildiğimiz kadarı ile tarihte Anadoluda Kürt adını taşıyan bir devlet ve en azından bir beyliğine raslanılmıyor. Ama gel görki kürt devletinden sık sık bahsedilir ve sayıları nerde ise 50 milyona çıkarılır.Başka küçük,küçük etnisite ler içinde bu böyledir. Ne hikmetse Türk lere ki Anadoluda ki Türklerin nerde ise tamamına yakını Oğuz Türkü dür sıra gelince onları yüz parçaya bölerek tarihten silmeye çalışır bazı aklı evvel dönme torunları.Anladığım kadarı ile Avşarlarla ilgili olarak bazı art niyetliler kuşku besliyorlar sanki.Böylelerine diyoruzki kardeş gel önce bir araştırma yap, PROF. FARUK SÜMERİN OĞUZLAR TÜRKMENLER ADLI KİTABINI OKU. Başkada kaynak gösterebilirimde gel önce bunu incele ondan sonra buraya düşünceni 7yaz . Yanlış bulduğun yerler üzerinde tartışalım. Avşarlar Oğuz boyu içerisinde en büyüğü olup çokta şerefli bir geçmişi vardır. Aksini söyleyen sağlam bir mantık la ispat ederse ben inanırım, doğaldırki başkalarıda inanacaktır.
evet avşarlar türktür.alevilikle alakası yoktur biraz okursak ortada
avşarlar elbette türktür bunun aksini idda edenler önce bi tarihi öğrensin bizim ztalarımız coooook kendini bir sey biliyorum diyenlere tarih öğretti işte meydan beyler getir isbatını bende inanayım AVŞAR OĞLU 38
avşarlar gecmısten bugune turk olarak gelmıs ve turk olarak kalacaktır. aksını ıddaa edenler kendını azınlıktan cıkarmaya calısanların oyunlarıdır
Elbet ki Boyumuz Türk boyudur. Kanıtı şanlı tarihtir. Destandır avşarlar.Demirdağı delende bozkıra hükmedende…
Elbet ki çakalın zulmü varsa, Kurdun töresi vardır,
arkadaşlar bazı arkadaşların yadıklarını dikkatlice okudum ve gördümki çoğumuz bazı şelerde yanılıyoruz bir akadaşımız avşarlarn alevilikle ilgisi olmadığını yazmış kardeşim alevilik bir din değil bir ırk değil alevilerde bir türktür alevide bir türk derken soy olarak da demek istemedim sadece alevilik bir görüş tarzıdır bu tarzın içinde avşar boyları ve diğer türk boylarıda var yani kısaca aleviliği soy olarak görmeyin sadece görüştür dinde değil bazı alevi kardeşilerimiz biz avşarız diye bilir yada ben kürt alevisiyiz der bazılıra da başka bir boy adı diye bilir bunda kızacak yada darılacak bir durum yok sadce tarihinizi ve soyunuzu bilin yeter
avşar>apar…
Avşarlar Türktür hülya avşarla karıştırmayın…
ben sivas zara avşarlıyım.geçmişimi soy ağacı incelerken açıklamaları ve yorumlarınızı okudum.ben sünniyim büyüklerimden öğrendiğim bu , aksini hiçbirşekilde duymamışlar.dedemlerimiz bize hep oğuz boylarından geldiğimizi sölerdi.aksini hiç duymadım.farklı görüşleri olan varsa bildirsinler.
Avşar boyunun bilinen 21 aşiretti vardır. Ben cingöz aşiretindenim 1800lü yılların sonlarında dedelerinizin lakapları ne ise siz de o aşiretin mensubusunuzdur. Mesela benim dede dedeme cingöz hasan derlermiş boylara ait aşiretleri bu sayfada bulabilirsiniz: http://www.emirdag.web.tr/haber_detay.asp?haberID=1530 Ancak cingöz aşireti dahi anadoludaki iskan taktikleri içinde o kadar farklı coğrafyalara dağıtılmıştır ki bu gün bir araya getirmek bile mümkün değil. Ancak şunu söylemek isterim bu boy aşiret aile arayışının sonu gelmez. Araştırmakla belki bazı sonuçlara ulaşılabilinir fakat kaynaklar kısıtlıdır ve çoğu yok olmuştur. Kayalara oyulmuş işaretler halen hazine peşinde koşan insanlarca tahrip edilmektedir. Önemli olan Türk olduğumuzu, yörük olduğumuzu, anadoluya orta asyadan göç ettiğimizi bilmektir.
Garındaşlarım benim biz büyük bir milletiz ispatıda tarihtir.elbetteki büyük milletlerin büyük kolları büyük dalları olur. İşte o dalların hepsi bir ağaçtan bitmedir. Yani adı şanı bir türk oğlu türküz biz. Yanlız gönüllendiğim bir husus gördüm kanatımca. Herşeye kabulum ama adını tarihte nadirde olsa duymadğım sadece şu yakın tarihte son 90 yıl kadar öncesine kadar hiç devlet tarihinde ismini bile duymadğımz kürtleri bu tür tarihi konuşmalara konu yapmayalım lütfen. Ben bir ayrımcı veya gerici biri deilim Allah şahittir buna. Lakin sanki kürt ismi bizim tarihimizde eskiden beri varmış gibi bi anlam çıkıyo bazı konuşmalarda.
Unutmayalımki türkün dili dini yöresi töresi birdir.
Kürt diye adlandırılan insanların ise ne dili ne nede yöresinin bizimkilerle hiç bir alakası yoktur. Sadece din gardaşıyız. Şunuda söylemeden bitirmiycem konuşmamı. Konuşmanın ana konusu değişcek biraz ama. Beni mazur görün. Bazı kürt denilen insanlar dogu ve güney bölgelerimizde bizden toprak, yurt talep ederlr. Toprak, yurt ancak savaşla ve inançla elde edilir.eğer bu kavramlar o talepte bulunan insanlarda biz kadar varsa eğer sıkıysa alsınlar. Dilimin döndügü kadar görüşleri paylaştım sizlerle. Allah büyük türk milletini daima muhakkak eylesin bu dünyaya. Aminn.
Soy ağacimi ogrenmek istiyom
buradaki bazı bilgileri anlamadım.çünkü bende avşar boyundanım