19) KAĞIT PARALARDA BOZKURT
Yayin Tarihi 3 Ocak, 2012
Kategori BOZKURT
KÂĞIT PARALARDA BOZKURT
En kısa tanımıyla; alış-verişte kullanılan bir değer vasıtası olan PARA, günümüzde metal ve kâğıt paralar olmak üzere iki çeşittir.
Bilgi ve belgelere göre dünyanın ilk metal parası, Anadolu’da yaşayan Sümerler’in torunları ve Etrüskler’in ataları olan Lidyalılar’a ait olup, MÖ. 7.yy.da kullanılmıştır. Bu bronz paranın üzerinde Lidya Kağanı ve sağ eliyle tuttuğu Bozkurt başlı bayrak vardır.(1) Ayrıca paranın üzerinde “DACIA” yazılıdır ki, bunun anlamı da “Kurtlar ülkesi” demektir.(2)
Bozkurtlu kâğıt para (Banknot) ise, Atatürk döneminde 1927′de bastırılmıştır. Cumhuriyet Hükümeti’nin bastırdığı, yukarıda resimlerinin de görüldüğü ilk kâğıt paralardan 5 ve 10 Türk Lirası’nın ön yüzlerinde -adeta bir devlet arması gibi- “Ay-yıldız üzerinde Bozkurt” motifi vardır. Bu Bozkurtlu kâğıt paralar birkaç defa basılmış ve 1942 yılına kadar kullanımda kalmıştır.
BOZKURTLU KÂĞIT PARALARIN ÖZELLİKLERİ
Hükümetin dolaşıma çıkardığı ilk kâğıt para 5.- TL.dır. Bu paraların kalıpları harf devrimi öncesi hazırlandığından Arap harfleriyle basılmıştı. Ancak latin alfabesinin kabulünden sonra yeni harfli baskıları ile değiştirildi.
Kâğıt paraların dizaynına Atatürk’ün yeni kurulan devlet için söylediği “Türkiye Cumhuriyeti’nin temeli kültürdür” ifadesi ile Türk kültürü yansıtılmıştır. Bu konuda Ali Pekşen şöyle diyor:
“Dönemin Türklük tezleri de 5 ve 10 liralık banknotlara yansımış gibidir. 5 liralık banknotta ön yüzün ortasında ve 10 liralık banknotta yine ön yüzün sağ tarafında (sonradan Atatürk’ün, kısa bir süre de İnönü’nün yerleşeceği yerde) Kuvayı Milliye Ordusu’nun şapkasında kullanılana benzer -ay-yıldızın çerçevelediği, arka fonunda Ankara kalesinin görüldüğü koşan bir kurt resmi çıkıyor karşımıza. Yoğun ve başarılı sembol kullanımı dikkat çekicidir. Banknotlarda Atatürk resmi görülmese bile, O’nu temsilen bozkurtun kullanıldığı düşünülebilir. Türk efsanelerindeki Türk ulusunu yok olmaktan kurtaran, ona yol gösteren kurtla Atatürk özdeşleştirilmekte ve fakat TBMM’ne de vurgu yapılmaktadır.(3)
BİR HÂTIRA: “KURTBAŞ”
Dr. Fethi Tevetoğlu, 1944′de Türkçülerin (milliyetçilerin) hapishanede yaşadıkları olayları anlattığı hikâyesinde eski mahkûmlar arasında üzerinde kurt resmi bulunan 5 liralık kâğıt paraya “kurtbaş” dendiğini yazmıştır.(4)
ATATÜRK SONRASI BOZKURTLU HÂTIRA METAL PARA
Büyük Türk düşünürü ve Atatürk’ün fikir babası kabul ettiği Ziya Gökalp’in doğumunun 100. yıldönümünde(1976) Kültür Bakanlığı tarafından metal bir hatıra para bastırılmış ve üzerine Türklüğün sembolü olan Bozkurt konulmuştur.(5)
Bu para TC Hükûmeti tarafından basılan ilk metal paradır.
————————
(1)Atlas dergisi, Ocak-2006 sayısı, s.84.
(2)”Dacia”, bugün hâlâ Hazar Denizi güneyindeki Karpatlar’da bir bölge adıdır. Ayrıca İtalya oto sanayiinde şirket adı ve ünlü bir otomobil markası olarak da günümüzde görülür.
(3)Ali Pekşen, Türk Lirası Banknotlarının Görselliği Üzerine, 4.1.2009.
(4)Dr.Fethi Tevetoğlu, “Malta Masalları”, Oğuz dergisi, C.1, S.3 (Haziran-1952),s.6.
(5)Bu PARA, Aralık-2009′da Pera Müzesi’nde (İst.)
“Ankara Sergisi”nde teşhir edilmiştir.
FAHRETTİN SAVAŞ KONAR
Yorumlar
“19) KAĞIT PARALARDA BOZKURT” yazisina 5 Yorum yapilmis
Yorum yap
NE OLURSA OLSUN NEREDEN GELDİĞİMİZİ
HİLALİN TÜRKLÜĞÜN,
AYNI ZAMANDA İSLAMİYETİN SİMGESİ OLDUĞUNUDA HATIRLATMAK İSTERİM BU KUTSAL SİMGE İLE BİZLERİ ŞEREFLENDİRDİĞİ İÇİN ALLAH,A ŞÜKÜRLER OLSUN
Hilalin herhangi bir Dinle ilgisi yok.İslamiyet ile hiç ilgisi yok.Hilal Göktürk devletinin bastırdığı paralarda ilk defa kullanılan bir simgedir.Dolayısıyla Türklerin egemen olduğu coğrafyalarda Türk simgesi olan Hilal sadece Türklerin çoğunluğunun müslüman olması sebebiyle benimsenmiştir v iyiy de olmuştur.Ancak Dini yönü yoktur.
Yanlış bilgi aktarma ali ihsan bey.
İlk defa parada kullanılan diyip geçtiğin hilal Türk milletinin yiğitliğini birliğini ve soyunu gösteren bozkurtlarındır
Bozkurtların düşmanlarını bir hilal gibi çevirip kapana kıstırmasından esinlenen Türkler bu taktiği hilal taktiği olarak geliştirmişlerdir.
Bizim için öylesine atılmış bir sembol değil atalarımızın bize bozkurtlardan emanetidir ki ulu Mustafa Kemal Atatürk bozkurtluğu çok ciddiye almış bunu ulusal sembolümüz olaral devam ettirmiş ve atalarımızdan kalan bu emanete sahip çıkmıştır
Değerli araştırmacı Murat Bardakçı’nın dediği gibi Akıl sahibi metinleri gözüyle okursa anlar,götüyle okursa zırvalar.
Son 10 yıl içinde bulunmuş olan türk mezarlarında, ki tarih olarak 8.000 yıldan daha eski olduğu kanaati var ve araştırmalar sürüyor, hilal ve yıldız tamgaları işlenmiştir. Hilal ve yıldız tarihten bu yana zaten millet olarak simgemiz olmuştur. Ali İhsan Bey’in şöyle bir haklı tarafı var ki, bunu avrupalılar kendi ağzıyla söylüyor, Avrupa müslümanlığıda türk ile gördüğü için avrupada müslüman diyince akla türk gelir. Onların müslüman düşanlığı da aslında islama değil, türkleredir. Türkler hristiyan olsa bu kadar islam düşmanı olmazlar emin olun. Çünkü zaten gerisi avuçlarında hepsinin. Türklük ile islam özdeşleşmiştir avrupanın ve dünyanın gözünde. Çünkü onlar ilk bizi bildiler! Arapları değil!