180) RENKLERLE TÜRKÇE YER ADLARI
Yayin Tarihi 19 Ağustos, 2011
Kategori TÜRKÇE
RENKLERLE TÜRKÇE YER ADLARI
Aydınlarımızın diline Arapçadan, Farsçadan birtakım kelimeler geçmiştir. Türkçe ak kelimesi varken beyaz kelimesini veya Türkçe kara kelimesi dururken siyah kelimesini almış bulunuyoruz. Fakat halk, bu kelimeleri kabul etmemiş, benimsememiştir. Bu bakımdan yer adlarımızın bize verdiği ders çok öğreticidir: Akağıl, Akarmut, Akbaş, Akbayır, Akbel, Albelen, Akbıyık, Akboyun, Akbulak, Akçakışla, Akçaalan, Akçabük, Akçaelma, Akçakavak, Akçakent, Akçakoca, Akçakoyun, Akçaköy, Akçal, Akçalı, Akçam, Akçaova, Akçaören, Akçapmar, Akçay, Aksu, Aktaş, Akdoğan, Akhisar, Aksakal, Aktepe… gibi binlerce yer adımız var.
Buna karşılık, yurdumuzda Beyazarmut, Beyazkoyun, Be-yazkışla, Beyazalan gibi bir yer adına rastlanamaz. Çünkü Türk dilini yaratan ve yaşatan halk beyaz kelimesini benimsememiştir. Akdeniz adı bu ulusun malıdır, Beyazdeniz aydınların eseridir.
Kara kelimesinin yanındaki siyah kelimesi de yalnız aydınların dilinde kalmıştır. Halk bu kelimeyi de kullanmamıştır. Yer adlarında yalnız Türkçe kara kelimesi kullanılmıştır: Karaköy, Karaağaç, Karaağıl, Karaahmet, Karaali, Karaayıt, Karabağ, Karabalçık, Karabalta, Karabaş, Karabayır, Karabel, Karabelen, Karabey, Karabıyık. Karaboğaz, Karabörk, Karabucak, Karabulut, Karabük, Karaca, Karacaağaç, Karaardıç, Karacabey, Karacakaya, Karacaören, Karaçam, Karaçay, Karasu, Karaçukur, Karaçal, Karaçalı, Karadağ, Karadere, Karadoğan, Karagöl, Karadut, Karagöz, Karagömlek, Karahan, Karaharman, Karahisar, Karain, Karakaya, Karakaş, Karakışla, Karakız, Karakuz, Kara-köprü, Karakiraz, Karakoç, Karakoyunlu, Karakuyu, Karakuzu, Karakütük, Karapınar, Karaorman, Karaoluk, Karasu, Karasakal, Karaseki, Karatepe gibi yer adları arasında Siyahtepe, Siyahsu, Siyaholuk diye bir tek yer adı yoktur. Şu hâlde, siya/ı kelimesi de ancak dar bir çevrede, ancak aydınların dilinde kalmış, Türk topraklarında dal budak salmamıştır.
Bunun gibi, Türkçe kızıl kelimesi yanında kırmızı kelimesi de yayılamamıştır. Kızılelma, Kızılağaç, Kızılalan, Kızılbel, Kızı/bey, Kızı/burun, Kızı/geçit, Kızılgöl, Kızı/deniz, Kızı/dere, Kızı/toprak, Kızı/kaya, Kızı/kurt, Kızı/taş, Kızı/ören, Kızı/öz…
Türkçe gök kelimesi varken mavi kelimesini kullanmaya lüzum var mıdır? Aydınlarımız mavi gözden bahsederler, fakat halk gök göz der, Gökbel, Gökbelen, Gökçeören, Gökgöl, Gökfcaya, Gökpınar, Gökseki der, Gökkaya, Gökyar, Göktepe, Göksu der, fakat aydınlar Mavi Nil ve “Mavi Tuna” derler. Göknil ve Göktuna daha güzel ve daha Türkçe değil midir?
Demek ki yer adlarımızdan türlü türlü dersler alabiliriz. Her şeyden önce Türkçe sevgisini, Türkçe saygısını, Türkçe duygusunu, Türkçe ölçüsünü, Türkçe tadını bu adlardan öğrenebiliriz.
(…..)
Prof Dr. Hasan Eren
NOT: Makalenin tamamını “YER ADLARIMIZIN DİLİ” başlıklı sayfadan okuyabilirsiniz. http://www.yenidenergenekon.com/61-yer-adlarimizin-dili/
Yorumlar
“180) RENKLERLE TÜRKÇE YER ADLARI” yazisina 2 Yorum yapilmis
Yorum yap
Sayın Hasan Eren Hocamızın Türkçe kelimelerin anlamını açıklaması yüreğimize su serpiyor.Bu yazı
Günümüzde Türkçeyi küçük görme komleksi modasına uyarak,yabancı dilleri hakim kılmaya çalışanlara iyi bir derstir.
Büyük Türk Milleti’nin kültür hazinesi olan Türk dili de büyük ve zengindir.
Bir başka açıdan; Eski Türk kültüründe;Kara; kuzeyi,kızıl;güneyi,Ak;batıyı ve gök;doğuyu anlatır.Karadeniz,Akdeniz,Kızıldeniz,Karakurum Çölü gibi..
Bunları aydın dediğimiz grup bilmeyebilir ancak; Türk Halkının sağ duyusunda bu bilgiler var olduğundan,yer adları öylece koyulmuştur.
Saygılarımla.
Ömür boyu Batı beslemesi olarak yaşadı. Şimdi arpası kesildi, güya yerli oldu. Biz malımızı biliriz. Yazdığı etimoloji sözlüğünde her şeyi başka dillere yamama işinden başka şey yapmadı. Sözlükte yüzlerce madde başı için “kökenini bilmiyoruz” diyor. Bu dolandırıcılık değil midir? Köken bilimi sözlüğü yazıyorsun, ve bilmiyorum diyorsun.