162) İŞ KAZALARINDA; AVRUPA’DA BİRİNCİ, DÜNYA’DA ÜÇÜNCÜYÜZ!
Yayin Tarihi 14 Eylül, 2009
Kategori SOSYAL
İşte iş kazalarının Türkiye’ye maliyeti
Türkiye’nin Avrupa’da ilk sıralarda yer aldığı iş kazaları ile ilgili Dünya Bülteni tarafından yapılan araştırmadan çarpıcı sonuçlar
Türkiye’de 2008 yılındaki iş kazaları ve meslek hastalığı vakaları, önceki yılı geride bıraktı. Geçen yıl 80 bin 602 iş kazası meydana geldi, bin 208 meslek hastalığı belirlendi. Her 100 çalışandan 2,9’u son bir yılda iş kazası geçirmiş. Sosyal Güvenlik Kurumu başkanlığı verilerine göre, çalışma koşullarından dolayı çeşitli hastalıklara yakalananların sayısı yüzde 110 oranında arttı. Son iki yıl içinde Türkiye’de iş kazası ve meslek hastalığı yüzünden bin 44 kişi hayatını kaybetti. İş kazalarının en çok KOBİ’lerde meydana geldiği tespit edildi. İş kazalarında 4 sektör başı çekiyor: metalden eşya üretimi, inşaat, kömür madenciliği ile dokuma sanayii.İş kazaları ve meslek hastalıklarındaki artışa karşın ölüm sayılarında önceki yıla oranla azalma var. Ancak yine de bu Türkiye’de son 10 yılda iş kazası ve meslek hastalıkları sonucu 8 bin 507 kişi hayatını yitirdiği gerçeğini değiştirmiyor.
DÜNYA BİLANÇOSUNUN BÜYÜK BİR KISMI TÜRKİYE’YE AİT
Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) verilerine göre, dünyada her yıl 1 milyon 200 bin işçi iş kazaları ve meslek hastalıkları nedeniyle hayatını kaybediyor. Yine aynı kaynaklara göre, her yıl 250 milyon kişi iş kazaları, 160 milyon kişi de meslek hastalıkları sonucu sakat kalıyor. Bu bilânçonun bir kısmı da Türkiye’ye ait. SSK kayıtlarına göre 2001 ile 2005 yılları arasında Türkiye’de iş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 4 bin 636 kişi. Sadece 2005 yılında iş kazası sonucu ölen işçi sayısı 1000’i aşıyor. 2007 ve 2008 kayıtları ise henüz yok.
İSTANBUL İLK SIRADA
İş kazalarının illere göre dağılımına göre hazırlanan en son verilere göre üç büyük il öne çıktı. İş kazalarının yaklaşık beşte 1’i İstanbul’da yaşandı. Bu şehirdeki iş kazası sayısı 1128’i buldu. İstanbul’u 581 kazayla Ankara, 432 kazayla İzmir izledi. Üç büyük ilin ardından 308 kazayla Tekirdağ, 255 kazayla Bursa, 185 kazayla Antalya, 136 kazayla Kırklareli, 111 kazayla Adana ve 109 kazayla Manisa sıralandı. İstanbul, aynı zamanda 129 can kaybıyla iş kazaları sonucu en çok ölümün gerçekleştiği il oldu. İstanbul’u 85 ölümle Ankara, 82 ölümle İzmir, 58 ölümle Bursa, 48 ölümle Antalya ve 36 ölümle Adana izledi.
İLK SIRADA MADENCİLİK
Türkiye’de iş kazalarının büyük bölümü makine ve tezgâhlar nedeniyle gerçekleşti. Bu kazaların yüzdesine bakarsak, en çok kaza İstanbul’da gerçekleşiyor. İkinci sırada Ankara var. İzmir ise üçüncü sırada yer alıyor. İş kazası geçirenlerin sektörel dağılımına bakıldığında ilk sırayı madencilik ve taşocaklığı alıyor. Bu sektörü yüzde 7,7 ile elektrik, gaz ve su sektörü izliyor. Bu iki sektörü, yüzde 5,2 ile imalat sektörü, yüzde 4,6 ile inşaat sektörü ve yüzde 3,7 ile taşımacılık, haberleşme ve depolama sektörü izliyor. Bu kazaların en önemli sebeplerinden biri de kural ihlalleri, işyeri sahiplerinin ihmalkârlığı ve yükümlülüklerini tam olarak yerine getirmemeleri. Teftişlerde iş yeri hekimi çalıştırması gereken 4 bin 11 iş yerinden 1003’ünde bu şartın gereğinin yapılmadığı belirlendi. Pek çok işyeri de kayıtdışı çalıştırmaya devam ediyor. İstatistiklere göre işçilerimizin yüzde 2,9’u son 12 ayda bir iş kazası geçirdi. Bu oran erkeklerde yüzde 3,6’yken, kadınlarda yüzde 1,3 olarak gerçekleşti. Erkekler toplam içinde yüzde 86,8’lik bir paya sah
İŞ YERİNDE YAŞANAN SAĞLIK SORUNLARI
Çalışma hayatında iş kazalarının öncesinde, sırasında ve sonrasında “işi nedeniyle sağlık sorunu yaşayan işçilerin durumu için TÜİK verilerine bakarsak;
· Okuma yazma bilmeyen çalışanları yaşadığı rahatsızlıklar diğer eğitim seviyelerine göre oldukça yüksek. (yüzde 4,8)
· Yevmiyeli olanların yaşadığı rahatsızlık diğer gruplara göre yüksek. (yüzde 4.9)
· İş kazalarında olduğu gibi en yüksek sektör madencilik ve taşocakçılığı. (yüzde 8.1)
· Yine iş kazaları istatistiklerinde olduğu gibi 10 kişiden az çalışan olan işyerlerinde sağlık sorununa maruz kalan çalışan sayısı, toplamın yüzde 61,8 gibi yüksek bir oran.
· Sağlık sorunu yaşayanların yüzde 47,6’sı bir günden fazla süreyle işten uzak kaldı
HER SAAT BAŞI 88 İŞ KAZASI
Çalışma Bakanlığı verilerini TÜİK’in istidam edilen sayısına oranla iş kazası sayısına oranlarsak, Türkiye’de yaklaşık 236 bin iş kazası yaşandı, tahmini olarak 676 bin çalışan etkilendi. Bu yaklaşımla her kazadan ortalama üç işçinin etkilendiğini söyleyebiliriz.
Yılda 300 çalışma günü varsayımıyla her çalışma günü 787 iş kazası olduğunu, ortalama günlük dokuz çalışma saatine göre de saat başı 88 iş kazası olduğu söylenebilir.
TÜİK verilerini yine yorumlarsak Türkiye’de 862 bin işçi meslek hastalığına yakalandığını kendi beyan etti. Bu meslek hastalığı beyanlarını en az bir gün iş göremezlik olarak yorumlarsak bile bu rakam 410 bin işçiye ulaşıyor.
İŞ KAZALARININ EKONOMİYE ETKİSİ
İş kazaları her yıl binlerce kişinin ölümüne, 4 milyar YTL’lik ekonomik kayba yol açıyor.
Türkiye iş kazalarında Avrupa’nın birinci ve dünyanın üçüncüsü durumunda. İş güvenliği konusunda ise tam üyelik için kapısını zorladığı Avrupa Birliği’nin en kötü ülkesi konumunda. Türkiye, tam üyelik müzakerelerini yürüttüğü AB üyesi 27 ülkenin kriterlerini bir türlü yakalayamıyor ve 28’inci ülke olarak en sonda yer alıyor. SSK verilerine göre de iş kazalarının ülke ekonomisine zararı en iyimser tahminle 4 milyar YTL’ye ulaşıyor. Kayıt dışında yaşanan kazalar ve verdiği zarar ise bu hesaba dahil değil.
GSMH’nin %3’ü
KAZLARI ÜRETİM MALİYETİNİ DE ARTIRIYOR
Sosyal güvenlik uzmanları, sanayileşmiş ülkelerde iş kazaları ve meslek hastalıklarının toplam maliyetinin, söz konusu ülkelerin gayri safi milli hâsılalarının yüzde 1’i ile yüzde 3’ü arasında değiştiğine dikkat çekiyor. Uzmanlar, Türkiye’de ise iş kazaları ve meslek hastalıklarının ekonomiye toplam maliyetinin en iyimser yaklaşımla yılda 4 milyar YTL eski rakamla 4 katrilyon lira olduğuna vurgu yapıyor. Bu konuya dikkat çeken bir fuarcılık kurumu ‘İşçi Sağlığı, İş Güvenliği ve Endüstriyel Kıyafetler Fuarı’ adı altında fuarlar da düzenliyor. Ülkemizde ki iş kazalarının iş günü kaybı, Sosyal Sigortalar Kurumunun da iş kazası ve meslek hastalıkları sebebiyle yaptığı ödeme de bir hayli fazladır. İş kazaları ve meslek hastalıkları, milli ekonomiye verdiği büyük zararlar yanında maliyetleri artırmak suretiyle işletmeler düzeyinde de önemli zararlara yol açmaktadır.
İş kazalarındaki mali zararları iki şekilde düşünebiliriz:
a) Görünen Zararlar
1. İlk müdahale ve tedavi masrafları,
2. Geçici ve sürekli iş göremezlik veya ölüm ödenekleri
3. Adli (Mahkeme) Masrafları,
b) Görünmeyen Zararlar
1. Geçirmiş olduğu kaza sebebiyle, işçi bir süre üretimden uzak kalacaktır. Bu süre içerisinde işçinin çalışmaması sebebiyle zaman ve maliyet kaybı,
2. Kazanın meydana geldiği sırada, işçiye yapılan ilkyardım sebebiyle zaman, ve maliyet kaybı,
3. Kaza sırasında, kazanın meydana geldiği bölmede bulunan işçilerin, gerek merak, gerekse yardım amacıyla bu kısma gelişleri sebebiyle zaman ve maliyet kaybı,
4. Makine ve tezgahların kısmen durması, ya da makine veya tezgahların bozulması yüzünden olan kayın ve yeni makine alımı gerekiyorsa, bu makineye yapılan ödeme ve bu makinenin getirilmesine kadar geçen sürede zaman ve maliyet kaybı,
5. Malzeme ve hammaddenin zarara uğraması ya da işe yaramaz hale gelmesi sebebiyle kayıp,
6. İşyerlerindeki ilgili kişilerin (işçi, usta, yönetici, işveren) kazayı incelemesi, devlet görevlilerince (İş Müfettişleri ve Sigorta Müfettişleri ile adli Makamlarca) yapılan incelemeler sebebiyle zaman e maliyet kaybı.
7. Kaza sonrası, çalışanların moral bozukluğu, dolaylı ya da dolaysız işin yavaşlatılması sebebiyle kayıp,
8. Kazaya uğrayan işçinin yeniden işe dönmesi söz konusu ise, geçen süre sebebiyle kayın,
9. Yeni işçi alımı gerekliyse, bunun istihdamı, eğitimi ve bürokratik işlemleri ile ilgili zaman ve maddi kayıp,
10.Siparişlerin zamanında karışlanmaması sebebiyle firmanın durumu, geç teslim sebebiyle alınacak prim kaybı.
İş Kazaları Ülke Kaynaklarının Yok Olmasına Sebep Oluyor
İş kazalarının işçi ve işyerine maliyetleri yanında ulusal ekonomiye de önemli maliyeti bulunmaktadır. Sosyal güvenlik sistemi ile hastane, rehabilitasyon merkezi gideri gibi toplumun tümüne yüklenen maliyetler sözkonusudur. İş kazaları ülke ekonomisinin üretken kapasitesini olumsuz yönde etkilemektedir. İş kazaları ulusal kaynakların yok olmasını da doğurmaktadır. İş kazaları ulusal kalkınmayı engelleyici ve ulusal refahı azaltıcı bir işlev görmektedir. Genel olarak iş kazaları ülke kaynaklarının yok olmasına iş gücü ve iş günü kayıplarının önemli boyutlara ulaşmasına neden olmaktadır. İş kazalarının net olarak maliyeti yalnızca SSK verilerinde görülmektedir. Dolaylı harcamalar, doğrudan harcamaların 4 ile 10 katı arasında gerçekleşmektedir. İş kazalarının sosyal güvenlik sistemine maliyeti trilyonlara ulaşmaktadır. İş kazaları nedeni ile kaybolan iş günleri doğrudan ülkemizde yaratılan katma değeri düşürmektedir. Bu durum ulusal ekonomimiz açısından önemli kayıplara neden olmaktadır. İş kazalarının katma değer olarak ulusal ekonomimizdeki kaybına ayrıca işçi, SSK ve işveren açısından ortaya çıkan kayıpları da eklemek gereklidir. Bunun ise ülke ekonomisine maliyeti önemli boyutlara ulaşmaktadır.
Firmalar artık daha duyarlı
Türkiye İş Güvenliği İş Adamları Derneği (TİGİAD) Başkanı Bekir Erkuş, artan iş kazalarıyla birlikte AB standartları ve 4857 sayılı yasanın da hayata geçmesiyle sektörün yerinde saymaktan kurtulduğunu söyledi. Erkuş, “Bugüne kadar sektör bile diyemezdik, yerli üretim yok denecek kadar azdı. Ancak son yıllarda yaşanan ölümlü iş kazaları ve patlamalar, firmaları daha duyarlı hale getirdi. İlk kez 2008’i yüzde 20 büyümeyle kapatacağımızı düşünüyorum. Keşke sektörümüz kazalarla değil, bilinçlenerek büyüseydi” dedi. İş kazalarının maddi yönüne de değinen Erkuş, 2007 yılında iş kazalarının ekonomiye 20 milyar dolar zarar verdiğini belirterek, “Mühendis odalarının raporlarına göre, yaşanan kazaların yüzde 98’inin önlenebilir olduğu tespit edildi. Yıllık cari açığımız 50 milyar dolar civarında ama biz 20 milyar dolar zarara girerek ve çalışanımızın hayatını tehlikeye atarak bu sektöre gerekli önemi vermiyoruz” dedi.
İŞ KAZALARI CAN ALMAYA DEVAM EDİYOR
TMMOB Makine Mühendisleri Odası Samsun Şube Başkanı Makine Mühendisi Kadir Gürkan, yapılan tüm çalışmalar, alınan onca önleme rağmen dünyada ve ülkemizde iş kazaları ve meslek hastalıklarının can almaya, sakat bırakmaya devam ettiğini söyledi. Çalışan işçi sayısına göre ölüm oranının, ülkelerin gelişmişlik derecesi ile ters orantılı biçimde değişmekte olduğunu belirten Gürkan, “Ülkemizde ise ILO sonuçlarına paralel bir durum görünmektedir. Her yıl ortalama 80 bin civarında iş kazası olmakta, bu kazalardan bin insanımız yaşamını yitirmekte, 2 milyon iş günü kaybı meydana gelmektedir. BM’nin 60, ILO’nun 80 yıllık mücadelesine rağmen iş kazaları ve meslek hastalıklarına ne yazık ki kalıcı bir çözüm üretilmemiş, İSG’nin temel amacı ve ilkesi yaşama geçirilmemiştir” dedi. Ekonomik ve sosyal ilerlemenin temelinde insana yaraşır iş kavramı olması gerektiğini ifade eden Gürkan, “2009 yılında dönüp ülkemiz ve dünyaya baktığımızda bu kavramın altının doldurulamadığını görmekteyiz.
Dünya Bülteni / Haber Merkezi / ÖZEL DOSYA
NOT: Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO)’nun verilerine göre; Dünya’da en fazla iş kazaları olan ülkeler:
1. Güney Kore
2. Brezilya’dır.
Yorumlar
“162) İŞ KAZALARINDA; AVRUPA’DA BİRİNCİ, DÜNYA’DA ÜÇÜNCÜYÜZ!” yazisina 3 Yorum yapilmis
Yorum yap
boyle bos haberler ile birakin kendinizin kotu yanlarini ortaya cikarmaya da kendinizi iyi seyler ile tanitin avrupa ulkelerinin capina bakin turkiyenin capina bakin sanayi lere bakin ayrica bu haberin asli yok siz 2009 2010 is kazalarini adam gibi arastirin ve bu kucucuk hollanda nin sayisina ve nufusuna dikkat ederek rakamlara bakin tavsiyem haberlerin aslini ogrenmeden artistlik yapmayin gurbetci genc 55
Arkadaş anlaşılan hollanda da yaşadığı için Türkçe’yi anlamayı unutmuş. Yada sanayi kalkınma gelişirken işgüvenliği önlemlerini almaya gerek yok.Önemli olan üretim, can önemli değilgibi absürt bir anlayışta. Fakat bu tezinde iş kazalarının aynı zamanda üretim kaybına da yol açtığını da anlamıyor anlaşılan. Yani Şark Kafaya Garp şapkası’nı uyduramamış arkadaşımız.
hafta sonu yani 4 gün sonra işgüvenliği dersi vereceğim biraz yeni bilgiler alabilirmiyim kursiyerlre aktamak için girdim ve bu siteyi açtım birazda ben bişiler paylaşayım istedim 15 yıldır iş güvenliğinle yoğruluyorum ARKADAŞLAR : LÜTFEN DİKKATİNİZİ VE DE ARAŞTIRMALARINIZI BİRAZDA ELEKTRİK DAĞITIM Sektöründe yoğunlaştırın tamammen taşeronlaşan arıza bakımlarda çok ölümlü kazalar var ama irdeleyen maaalesef yok gencecik bedenler tecrübesiz gençler maalesef üç haftalık bir eğitimle bu işe atılıyolar ortalama yıllık ölümlü iş kaza sayısı 30ları geçiyor ama kimseden ses yok