10/14) MANAS’IN ELÇİSİ PEKİN’DE
Yayin Tarihi 10 Mart, 2009
Kategori TÜRK VE DÜNYA DESTANLARI
MANAS’IN ELÇİSİ PEKİN’DE
Manas’ın kırk bahadırı yirmişer yirmişer ikiye ayrılıp dört kısrağı ödül koyup, aşık kemiği atıp oynuyorlardı. Karargahta Kırgıl’ın bağırıp çağıran sesi çıkıyordu. Zaten onun sustuğu gün olmamıştı. Nerede olursa olsun muvafakat etmiyen Kırgıl’ın normal olmadığını gören bahadır Almambet, Manas’a şöyle demişti: “İhtiyar Kırgıl ölmedikçe, kıyameti görmedikçe Kırgızın işleri iyi gitmez”. Bugün de Kırgıl birilerini çatıp, yok yerden kavga çıkardı. Bir anda karargahın civarındaki Çubak ile İhtiyar Kırgıl, birbirlerine takılırken ansızın ağız dalaşına tutuştular.
İhtiyar Kırgıl, Çubak yiğide terbiyesizce hakaret etti:
“Hey, Çubak o kadar kabarma! Rakı içip sarhoş olduğun zaman dünyayı yıkacağım, ben Manas’ın sağ koluyum diyordun. Manas’a gelen o şaşkın Çinli o kadar olamıyorsun. Katardan çoktan geride kaldın. Akıldan ve sözden yoksunsun. O kadar güçlü arslan olsaydın kaçıp gelen Almambet Çin’e keşife gider miydi? Çubak burada kalır mıydı? Böyle yaşayacağım deme, geber!”
Bunu işiten Çubak bakıp durur muydu hiç. Onun da gözlerinden ateş, ağzından alev çıktı, öfkesinden çatladı. Dövüşte, insan gücü yetmeyen Er Çubak’ın kızgınlığını gören yiğitler “kendine hakim ol” diye ellerini tuttular.
Akbalta’nın oğlu Çubak altın çerçeveli akbaltasını bileğine taktı, silahlarını kuşanıp kökteke adlı atına bindi yılan gibi sıçrayıp ihtiyar Kırgıl’a bağırdı.
“Elinin körü, ihtiyar! Senin şu Almambet’inin peşinden yetişip kesmezsem, kanını içip doymazsam, Çubak adım silinsin. Onun cesaretini göreceğim! Pekin’e gireceğim! Yakalayana dek kovalayacağım. Almambet’in başını buraya terkimde getireceğim”. Er Çubak davulunu hareket etti.
Çubak’ın bahadırlığı Manas’tan eksik değildi, boylu poslu, geniş omuzlu, yılankavı boyunlu, çok yiğit biriydi. O, muskasını sıçratan yürük atı Kökteke’ye binerek önünü engelleyenlere bakmadan gitti.
Devriyeye giden Han Bakay, Çubak’ı tek başına yürüdüğünü gördü. Artçıdan onun istikametini öğrendikten sonra tepedeki altın çadırda habersiz yatan bahadır Manas’a gitti.
“Çubak, kulaksız gök yeleli kurdun hareketini gördün mi? Sözümü anla Manas, ayrılanı kurt yer, ayrıla ayrıla bugüne kaldı Kırgız, başka halka laf gidiyor. Çubak senden başkasını tırnağı kadar görmüyor. Çubak’ı bir an evvel durdur” dedi Bakay.
Bakay’ın sözünü dinleyen bahadır Manas ne diyeceğini şaşırdı.
“Yapma amcacığım, ordu bozulmaya başlamış. Buna izin vermeyelim. Çubak ile Almambet birbirinden eksiği olmayan yiğitlerdir. İki arslan yok yere ıssız çölde, kimsenin olmadığı yerde çekişip dövüşürlerse birbirlerini öldürürler. Kanatlarımızdan ayrılmayalım. Ak-kula’yı yedeğe alarak gürültü koparan Çubak’ın önüne varıp hediye edip öfkesini gidereyim! Askerim bu durumda olduktan sonra emanet candan umudumu keseyim, ata binmeyivereyim!” dedi bahadır Manas kızarak.
Manas kızdığı zaman ordu değil, gökteki bulutlar bile kararırdı. Bahadırın görünüşü şöyle idi: Dimdik küstah gözlü, ince dudaklı, yassı yanaklı, uzun çeneli, gözlerin derin idi. Yiğitliği apaçıktı. Manas da Aymanboz atına binerek Çubak’ın peşinden gitti.
Tal-Mazar’ın altında uyumakta olan Almambet yüzüne birisi bir şey saçmış gibi şaşarak uyandı. Okunu hazırlayan Almambet at üzerinde bağırdı. “Hey, Sırgak dur! Benim gördüğümü gördün mü? Benim duyduğumu duydun mu, bahadır?”
Sırgak atına binerek Almambetle yanyana geldi.
“Ee, bahadır ne oldu? Yoksa kalabalık bir düşman grubu mu gördün?”
“Ey mert Sırgak arslanım, sırdaş olan yoldaşım! Bilmiyorsan söyleyim, beni himaye edenler söyledi : Akbalta’nın oğlu Er Çubak denen gaddar yayılmış uçan kuş gibi geliyordu, bastığı taşı parça parça ediyordu, kazan gibi olan topağı üzerinde gürültüler çıkarıp, perçemlerini göğe sıçratarak, tuynaklarını batırmış hiddetle bir hal almıştı hayvan. At üzerindeki Çubak’ın heybeti de acayipti, rengi uçmuştu, düşmana aldırmadan, kimseyi kendine denk görmeden düşmanını yiyecekmiş gibi hırslanmıştı.
Gök yeleli kurt Almambet Er Çubak’ın hırsını görüp atını çevirmiş ona aldırmayan Almambet sırıtarak selam verdi.
“Ee, bahadırım Çubak, kızmış gibi bir halin var, kılıcını çekmişsin, karşılaşacağın düşmanı göster, bahadır. Kalabalık Çinli mi geldi? Düşman seni gafil mi avladı?”
Kızgın kudurmuş Er Çubak kimseyi dinlemeden yel gibi hızla gelerek Almambet’e bir dokundu.
“Hey numara yapma Almambet, geçenlerde sen halkından ayrılıp başıboş dolaşıp geldiğinde geniş Talas’ın koynunda, ılgın ağacı biten havzada Argın, Nogoy içinde kan akıtıp, kılıç tutup içtiğimiz ant hani?” O zaman ata beraber binelim, düşmana beraber saldıralım, keşife beraber çıkalım, ölsek de beraber ölelim demedik mi? O yemininden nasıl kaçarsın? Beni bırakıp neden yalnız çıktın? Dur! Söyleyeceğimi dinle, köle! On iki türlü askeri yönettiğin halde keşife çıkan sen misin? Danışmak yok, laf yok, artçıdan kalan ben miyim? Vay köpek seni! Şimdi benim elinde öleceksin Çinli! Dedi Çubak içini boşaltarak.
“Ey, Çubak dostum! Sabreden derviş, muradına ermiş derler. Sabrededur, bahadır keşife ben gidecektim. Kırk hanlı Çin’den haber alacaktım. Arzu edersen sana yol açık, keşifine gidiver. Kırgızdan kimse keşife çıkmadıktan sonra, ben çıkayım dedim kötü mü etmişim? Kin besleyip Çinli diye canımı sıkma, kanımı kaynatma.” Almambet sövüp saymadan, konuşup kızgınlığını gidersin diye ona aldırmadan ip gibi kıvransa da sol eliyle tutarak durdu.
“Pis Çinli köle! Yalandan keşife çıkacağım diye başlı halk olan Türkü bırakıp gitmek istiyorsun. Barikatını bozayım mı, can sıkıntısını gidereyim mi, seni istirahat ettireyim mi?” Er Çubak yeniden öfkelenerek atını kamçılayıp yerinden fırladı.
Şimdi Er Almambet de sinirlenmiş, ağzından ateş püskürterek, tüyleri diken diken olmuş vaziyette, sinek kadar canını hiç düşünmeden lanet olası Çubak’a söverek hücum etti.
“Hey hırslı pis murdar! Benim Pekin’e keşife gitmem kimin için? At üzerinde inatla yolumu engellemen kimin için? Cahil köpek Çubak, bil ki bunların hepsi senin için. Durmayım dedim durdurdun, konuşmayım dedim konuşturdun ulayan köpek Çubak! Bil ki ben Pekin’in asilzadelerinden biriydim. Saf altından yapılan tahtım vardı Pekin’de! Korkak pis murdar, ben nasıl Noygut kölesiymişim. Kuvvetli arslan isen, benden daha yiğit isen, cesur arslan isen niye bozkırından şaşıp geldin. Ben tahtımı bırakıp, halkımdan bezip pislikten temizleyip çora oldum Manas’a. Yerleştim Tala’a.
Beni Han yapın dedim kiminize?
İstedim, girdim dininize.
Hanınla bir olmadın
Öfkelensem burada,
Macera seven Çubakım.
Kovayım mı cinini?
Amir yap dedim kiminize?
Hürmet ettim dininize.
Amirinle bir olmadın
Döveyim mi cinini”
Almambet kazık boyunlu Sarala’ya kamçı çalarak çift tığlı gök çelik kılıcını kınından çıkarıp Çubak’a saldırdı. “Başını elma gibi kopartacağım. Yol üzerinde öldürüp köpeklere yem yapacağım.”
Er Çubak da canını düşünmeden sağ yenini çözüp, kalkanı sırtına tutup, çelik kılıcını eline alarak dörtnala atını koşturdu.
Tepeye çıkan iki yiğit karşı karşıya geldiğinde dostluk hatırı yüzünden birbirine kıyamadan, bağırıp kılıç vuramadan bakıp durdu. Çubak Ağa! Almambet Ağa! Öfke düşmün akıl dosttur derler. Acınızı benden çıkarın bari dedi Sırgak. Buna aldırmayan erler atlarını oynatarak birbirine tekrara saldırdı.
Bu esnada eyerin sırtına benzeyen gök kırdan sevgili bahadır Manas’ın karaltısı doğan güneş gibi belirdi. Manas Aymanboz’a kamçı çalarak rüzgar gibi yetişip geldi.
“Yiğitler! Durun bir dakika! Bırakın kılıcınızı!” dedi. Manas uzaktan bağırarak.
Manas’ın bağırışını duyan iki yiğit durdu.
Bahadır Manas yürük deve gibi atıyla yetişip gelerek iki yiğide şöyle dedi:
“Üzerimde sungur, yanımda kaplan, altımda hayırlı yol, savaşta kalabalık askere bedel ikizler olan Almambet ve Çubak dostlarım”! Çektiğiniz kılıçlar taşı kessin, fel’ketler onunla beraber gitsin, yere bırakın! Şakanızı bırakın!” dedi. Han Manas araya girip kamçısını kaldırarak.
Çekişen iki yiğit aracıya bakmadan “Bırak beni, onu keseyim” diye tekrar birbirini tehdit ederken kaplan Manas şaşırarak şöyle dedi:
“Ey akılsız ve budala dostlarım; niyetinizi bozup yarı yolda kavga çıkarıp böyle Talas’a geri dönmek mi istiyordunuz. Bahadır Manas’a kendinizi göstermek mi istiyordunuz. Bunu nasıl yaparsın Almambet? Nasıl böyle düşünürsün Çubak? Yiğit Almoş varken cihanı altüst edeceğim, on sekiz bin âleme saldıracağım diye düşünüyordum. Çubak yanımdayken ok işlemez beyaz elbisesini değiştirip giyeceğim diye düşünüyordum. Sizin halinizi bugün gördüm! Kim olduğunuzu anladım. Şu Pekin’e kendim tek başıma gideyim, tek başıma varıp öleyim! Ey akılsızlar, yiğitlik taslayan budalalar, çölde yol kapışıp biriniz ölüp biriniz kalın…”
Sinirlenen bahadır Manas elindeki çift dizgini sağa sola silkip bıraktı. Kızgın gök yeleli kurt Manas kara tepeli kırda Karakuş gibi vadiye bakıp küserek oturakaldı.
İki bahadır baştaki gibi sert tavır göstermeden yumuşayıp, kılıçlarını kınına takıp, biribirinden uzaklaşarak bahadır Manas’ın karşısında mahçup olarak durdular.
İlk önce Er Çubak, Almambet’in önüne gelip diz çöktü, boynuna yular takarak iki elini göğsüne koyup şöyle dedi:
“Bahadırım Almambet, senin arkandan sana Çinli dedim. Bastırıp geldim, farkettim ki bu utanç vericiymiş. Keşife gideceksen işte yol! Al, başım hediye! Bahadırım Almoşcığım kusur bendeyse affedesin!”
Şu yalan dünyaya bak, büyük bahadır Almambet eriyip yumuşayan Çubak’ın tavrından memnun oldu.
“Han oğlu Er Çubak! Konuşurken sırdaşım, kıymetli arkadaşım, dertleşirken dert ortağım! Kakançin’e, Pekin’e beraber gidelim dediğin doğruydu. Keşife sana söylemeden çıkmam doğru değildi, kabahat bende, sen de beni affet bahadır!” Almambet atından inip Saralasını yedeğe alarak kamçısını boynuna koyup Çubak’a diz çöktü.
Ateşten geri dönmeyen, ölümden kaçmayan ahmak doğan iki bedbaht geberdiler mi nedir diye bahadır Manas gözünü çevirip baktı ki, deminki ikisi birbirine sarılıp, göğüslerini değdirip, el verişip, gökteki yıldızlar gibi çift olup barışmıştı. İki bahadır atlarını yedeğe alarak ağır ağır yürüyüp boyunlarını büküp Manas’ın önüne geldiler.
Arslan boynunu çevirdi. Bahadır Manas’ı görüp sevinerek güldü iki yiğit.
“Han, efendim, günahımızı affet. Önünde atlarımız hediye, bahadır!” dedi iki yiğit yanyana durarak.
“Ey Almambet, Çubak ikizim! İkiz yiğitlerim! Atışmaya gelen düşman olursa dünyayı yıkan kahramanlarım! Pekin’e ulaşıp keşif yapmak üzereyken gelip kavga çıkaran düşüncesiz Çubak, yaptığından utan! Yetişip gelip araya girsem küskün söz söylediğin için utan Almoş!” Bahadır Manas ağzını kocaman açıp gülerek iki yiğidiyle barıştı.
Issız çölde atlarını yedeğe alan dört bahadır sözleşti.
“Uçarsak birbirimize kanat olalım, düşmana ok olalım. Öleceksek birlikte ölelim. Andımızı bozanı Gök lanetlesin!” dediler bahadırlar Tanrıya sığınarak. Aymanboz’a binen bahadır Manas kıl çelik kılıcın tığını yalayan, biribirine şeref sözü veren üç yiğitle Cet-kaytına kadar pürüzsüz görünen Tal-Çokunun üzerine doğru yöneldiler.
Efendisi başta olmak üzere dört bahadır etraflarına bakındılar. Karanlık bastığında göz ulaşmayan, göz ulaşsa da doyulmayan eski Pekin-nehiri ile gölü, çölü ile dağı, sahrası ile ormanı, şehiri ile kalesi göze ilindi.
Arslan Almambet karşısındaki manzaraya imrenerek gün boyunca Pekin’i anlatadurdu.
“Karlı sahra, Büyük Pekin, keşke benim yerim olsaydı diye arzu edilecek yer değil mi? Çubak kaynaşıp yatan kalabalık Çinli benim halkım olsaydı diye sorulacak halk değil mi? Çubak” dedi Almambet ilave ederek.
Almambet’in ah çektiğini, ihtiraslı gözlerini gören bahadır Manas “Almoş göbek kanının damladığı yerini özlemiştir, yurt özlemi mahveder insanı!” dedi dostuna acıyarak.
“İlim ilden eksik değil, ilsiz kalacak insan ben değil”. Dertli dertli hıçkırarak ağlayan Almambet konuşmasını bitirdi.
Bahadırlar yola koyuldular. İl içine girmeden, ine cine gözükmeden dağı takibederek yürüdüler.
“Bahadır Manas, sağ tarafta köykap (kuh-i kaf) vardır. Onun geniş tepesinde Sazangşan denen halk yaşar. Çet-Beecin’in başı onlardı. Savaşçı halk. Halkının ihtiyarı ile genci farkedilmiyor. Başları kazan gibidir, her biri yetmiş kulaç köknar ağacına dayanarak yürür. Bunların ‘miri Makel adlı devdir. Onu kimse yenememiştir. Bu yüzden korkuyorum. Bilmeden savaşırsak o kafirden başkasını kendi elimle geberteceğim” dedi Almambet sırrı anlatarak.
Bahadırlar tepedeki yalnız çınar ağacının altındaki pınara gelerek atlarını bir yere bağlayıp yattılar.
Almambet Manas ile Sırgak’ı bırakıp Çubak’ı alarak Pekin tarafına keşife gitti. İki bahadır dağ sırtına çıkıp düzlüğü araştırdı.
Boyu dağ gibi olan Almambet birden ürktü.
“Ey, Çubağım, can dostum! Benim gördüğümü gördün mü, benim duyduğumu duydun mu? Geçende benim dediğim Makel adlı dev geliyor.”
Çubak dikkatlice baktı, ama ıssız çölde insan karaltısı filan görmedi.
“Ey bahadır Almambet, devini görmedim” dedi Çubak.
“Yola iyice baksana!” dedi Almambet.
“Yolda bir tepe duruyor. Başka kimse yok.”
“O tepe dediğin Makel adlı devdir” dedi Almambet.
Er Çubak ağzını açtığı halde şaşırıp donakaldı.
“Kakançin’in Esen Hanına devriyedeki dağ koçu çoktan bizim haberimizi ulaştırmıştır. Kurnaz Esen Han Kakançin’in askerlerini koruyup Kırgızları yok edeceksin diye muhafız Makel adlı dev’i buraya göndermiştir. Şimdi Makel adlı dev’i iyice göreceksin Çubak” dedi Almambet.
Vay tövbe, yeryüzünde böyle insan da varmış demek. Er Çubak devi gördükten sonra canından umudunu kesip bakakaldı. Makel devin yüzü rengi daha açık gözüktü: Ağzı tepesi yıkılan mezar gibiydi, tek olan gözü parlıyordu, kaş ve kirpiği yeri kaplayan koyu çam ormanı gibiydi. Makel’in bıyığıyla sakalı arasında karga, alaca karga, alıcı kuşlar yuva kurmuşlardı, cıvıl cıvıl uçuşuyorlardı.
Boz katırın dizginini çekerek büyük keçe evi kadar topuzunu bırakan Makel adlı dev cebinde ocak gibi büyük piposunu çıkarıp tütün kutusundan beş avuç tütün alıp çakmak taşıyla tutuşturdu. Üflediği duman yen kadar olup üzerinde yılankavı bir hat çizerek ıssız yeri bulut gibi kapladı, yol gözükmüyordu. Sigarasının zehirinden bir at koşumu kadar mesafedeki Almambet ile Er Çubak aksırdılar. Başları döndü.
“Kaplan Çubağım, nasıl bir zaman nasıl bir karanlık çökecek başımıza bilemeyiz. Makel adlı deve gözükmeden geri dönelim. Manas’a gidip anlatalım. Ona dördümüz çıkalım” dedi Almambet acele ederek.
Bunu işiten Çubak korktu.
“Aman Almoş ne diyorsun, halkın lafına kalırız. İki yiğit bir yiğitten kaçıp geldi demezler mi? Herkese bir ölüm vardır. Gayrete gel Almake! Tevekkülle savaşalım. Mel’unu keseriz!” dedi Çubak silahını hazırlayarak.
Almambet Er Çubak’Tan memnun olup kendi söylediklerinden utandı.
“Kurban olayım sözüne, Çubağım! Ben bekleyip durup tek olan gözüne ok atayım, sen mızrakla sanç bakalım” dedi Almambet yayını hazırlayıp dağ sırtından aşağıya baktı.
Almambet Makel adlı devin tek gözünü hedef alarak attı. Ok gözüne saplanmıştı, Makel’in gözbebeği fıçı gibi yere düştü. Makil bağırarak gözünü tutup dizleri üzerine dayanakaldı. O ana kadar Er Çubak kayalık dağ gibi deve, oktan önce ulaşıp apaçık duran ağzına mızrak sapladı.
Makel adıl dev yuvarlandığında dağ kaymış gibi yeryüzü şiddetli gürültüyle sarsıldı.
Fazla vakit geçmeden yere düşen devin kafatasına Almambet baltayla vurarak geçti.
Makel’in kalkmasına fırsat vermeyen Çubak devin başına bir daha balta vurdu.
İki yiğit her yandan üstüste ok atarak Makel adlı devi bir günde ancak alt ettiler.
İki yiğit Makel adlı devin başını kesip gergedana yüklemede epey zorlandı. Er Çubak iki heybe taşına birlikte yükledikten sonra devin başıyla eşit düzeye geldi.
Devriyeye çıkan Sırgak, iki yiğidin ata bir şey yükleyerek geldiğini görüp Bahadır Manas’a müjdeli haberi ulaştırdı.
“Yüce efendim, işler yolunda, iki arslan sağ salim geliyor. Ganimetleri varmış. Geyik avlayıp ev kadar gergedana yüklemişler.”
İki yiğidin yoluna artçı olan Sıgak çıktı.
“Yolunuz hayırlıdır inşallah. Av ola! Hediye istiyorum, bahadır!” Sırgak merak ederek gergedana doğru yöneldi.
“İsteğin kabul olsun! Bir geyik avladık. Başını yükleyip geldik. İndirip alasın! Elin bereket getirsin!” dedi Çubak onu deneyerek.
Er Sırgak, çabucak gergedana doğru elini uzatmış giderken birden bağırıp dönerek kaçtı.
“Yapma ağabey, bu nedir? Domuzun başımı ya da yelmavuz devin başı mı? Kakançin’in hepsi böyle olursa, ne günler göreceğiz? İşimiz kötü!” dedi Sırgak şaşırıp.
“Hey, Bahadır Sırgak, yüreğin yerinden oynadı, gel tedavi edeyim” dedi Çubak.
Sırgak kenine geldikten sonra Manas’a çevrildi.
“Efendim bu başı gördün mü? Bu yaramazların yaptığı işe bir baksana!” dedi Sırgak afallayarak.
Almambet kahkaha atarak güldü.
“Hey, benim geçende size söylediğim Makel adlı dev işte budur” dedi Almambet devin başını yere fırlatarak.
Makel adlı devin başı bahadır Manas’ın ayağı altına yuvarlanarak gelip durdu.
Dört eren Kakançin yurdunu dolaşıp içeriye doğru gidiyordu. Karargaha giden yolda akına hazırlanırken kalabalık asker gözüktü. Bu askerleri gördüyse de hiç aldırmadan gidiyordu Almambet. Onun yanında bahadır Manas sessizce yürüyordu. Er Sırgak çaktırmadı. Sadece Er Çubak korktu. “Hey, Almambet ne yapıyorsun? Kökümüzü kazmaya mı yelteniyorsun? Kalabalık asker bizi görürse, üzerimize saldırırsa ne yapacağız? Bu bir felaket değil mi?” dedi Çubak.
“Ölürsek bir çukurdayız, yaşarsak bir tepedeyiz, bahadır. Beni takibedin!” dedi Almambet alçak sesle.
Bahadır Manas da sırrı biliyormuş gibi yavaşça güldü. Bahadır Çubak başkalarından geri kalmayayım diye tevekkülle yürüdü.
Bahadırlar, gök mızrak tutan askerler, yaylarını hazırlayan nişancılar gürleyen ejderhalar arasında gidiyorlardı. Onları aşarak, büyük köprüye gelip durdular. Almambet köprünün altına atlayıp tek yola girdi. Onu Bahadır Manas, Er Sırgak takibetti, kılavuz Çubak köprüden geçmek istiyordu.
Almambet Çubak’ı görür görmez bağırdı.
“Çek, geri dön! Öleceksin lan!” Çubak’ın Köktekesinin tuynağı köprüye değer değmez, büyük bir gürültü koptu.
Korkan Çubak derin çukura girip kaçtı. Gürültü geçtikten sonra Çubak bahadırlara geldi. Onun rengi uçmuştu.
“Ee, bahadır Çubak, can tatlıdır değil mi ha?” diye sordu Sırgak.
Almambet keyifli keyifli gülümseyerek şöyle dedi:
“Ey bahadırlar, ben size Pekin dayanıklı bir yer, Çinliler kalabalık halk diye söylemiştim. Bu Çinliler doğruca gidilecek bir halk değil. Halkının ve ülkesinin sırrını bilen adam ancak gelebilir. Bu kurnaz Çinlilerin bir hilesidir.
Köprüye doğrudan basan geçemez. Kalabalık ordu olsa bile ölümden kurtulamaz. Karınca gibi kaynaşan askerler ise hileyle, suretle, taşla ustalıkla yapılmıştır. Tepeme asil taş konup han olduğum zaman, Kırgız olma gibi bir niyetim olmadığı zaman, Çin sınırına kalın barikat kurup Pekin’e giden yola, Kırgızlara, atlı savaşçı halklara karşı yaptırmıştım. Büyü ile yola nöbetçi konulmuştu.” dedi Almambet.
“Hey, yiğit yatakta yatarak ölmez. Sinek kadar cana bile bir ölüm vardır! Namus için doğduk, namus için öleceğiz!” dedi bahadır Manas yüksek sesle gülerek.
Almambet yiğitleri durdurdu.
“Bahadır, düşman bizi farkedip hazırlanmıştır. Sırgak’la ikimiz Çinlilerin durumunu öğrenelim” Almambet, Bahadır Manas’la Çubak’ı bir keçe evine bırakıp keşifine gitti.
Er Almambet yanına gök yeleli kurt Sırgak’ı alarak at koşturup alçak dağın sırtına gelip durdu.
Er Almambet şöyle konuştu: “Ey Çubağım, Kan-Caylak’ın tepesini gördün mü? Orada nöbetçi olarak konulan sarı tilki var. O bizden kaçıp kurtulursa devriyedeki kırk rahibe haber verecektir? Ondan gözünü ayırma. Tilki yerinde ise, onu ininden takibedeceğim. Seni çağıracağım.” diyerek Sarala atını koşturup gitti Almambet.
Er Almambet kurnaz tilki kokumu alıp kaçıp gitmesin diye tilkinin yattığı yerin karanlık olması için dağ üzerindeki bulutu takibederek bekledi.
Almabet çukura vardı. Atından inerek taşlar arasına saklanıp hava serinleyinceye kadar bekledi.
Bir anda kurnaz tilki burnunu yukarıya kaldırıp koşarak ininden çıktı.
Almambet tilkinin göğsünü hedef alarak ok attı. Ok alınan yere isabet etmeden bir ayağını hedef sıyırarak geçti. Kurnaz tilki can telaşıyla kaçtı.
Almambet dağı sarsarak Sırgak’ı çağırıp bağırdı.
Er Sırgak otlu dağ yaylasıyla kökçöbiç atına üstüste tepinip sır mızrağını uzatarak tilkiye yetişip onu kuşattı. Almambet tilkiye fırsat vermeden gelip kılıcıyla onu altı parça etti.
Rahat bir nefes alan Almambet taşların arasına gizlenip üzerine işaret konulan yerden kocaman bir kapı alıp gelerek içini yardı. Ondan Çin hanını giydiği iki elbiseyi aldı. Tepesine taş katılan elbiseyi kendisi giydi. Sırgak’a şalvar, çizme, kalpak ve dar elbise giydirdi, atlarına Çin örtüsü örttüler. Almambet yola bekçi olarak konulan kurnaz dağ koçunu da gebertti.
Dağın ortasındaki masmavi göle gelirken Almambet dertlendi. “Sırgakçığım, atının başını çevir bahadır, bu göle bekçi olarak konulan ördek çoktan uçup gitmiş. Demek Çinlilere çoktan haber ulaşmış!” dedi Almambet kara kara düşünerek.
İki yiğit kaynaşan kalabalık Çinlinin içine girdi. Almambet eğilip Çinliler gibi diz çöküp Çince söylüyordu, Sırgak dalkavuk kıyafetine girmişti.
Almambet’in Çin tarzı elbisesini, tacını, zümrük taşı belgesini gören yoldaki görevli komutanlar ona tazim eyleyip durdular. Almambet rastladığı şehrin ordusunu başka bir yola gönderdi.
Tungşa şehir Almambet’in göbek kanının aktığı, çocukluğunu geçirdiği şehir idi. Ayna gibi vadiye gelirken atalarının yaptırdığı şehiri, doğduğu yeri görüp aklına eski hatıralar gelen Almambet’in gönlü kararıp gözlerinden yaş döküldü, kendi eliyle diktiği çınara sarılarak dertlenip ağladı.
“Dünyası kurusun, Sırgak! Doğduğum yer işte burası, Sırgak. Büyüdüğüm yer işte burası Sırgak! Şu görünen karaltı yedi atamın tahtıdır. İşte öteki agala kum, kızıl duvarlı olan babacığımın karargahdır. Benim kaçıp çıktığım yer burası, Sırgak. Kalbimi temizleyip, dinimi bırakıp, babamdan vazgeçip kuş gibi uçup yalnız başına yürüyüp Kırgızalar sığındım Sırgak. Baktım ki nerede olursa olsun halkından vazgeçen, yerini bırakıp giden, çocuksuz yaşayan yiğidin altın başı hor görülürmüş, Sırgak. İnsan nerede yaşasa da doğduğu mukaddes yerin hasretini çeker, bu hasret insana acı verer, Sırgak. Sakın yer değiştireyim deme, Sırgak. İşte bu yalan dünyada tekrar kendi halkımla savaşmak üzereyim, Sırgak. Patırtı koparandan alacak öcüm var. Şimdi eski karargahımın izi yok Sırgak. Başköşe evim harabeye dönmüş, boyalı evim mahvolmuş, çiçekli bahçem hendek olmuş, çınarık kesilmiş, halkım darmadağın olmuş, duvarlarının tamamen yıkılmış, yurdum param parça olup bölünmüş, Sırgak. İşte bu dostunun derdini dinle, Sırgak” dedi Almambet derdini anlatarak. Bunları dinleyen can dostu Er Sırgak’ın da gözleri doldu.
İkisi gayrete gelerek yola koyuldu. Boz tepeye gelirken Er Almambet yere mızrağını saplayarak Sırgak’a şöyle dedi.
“Çin’den yalnız başıma gece kaçıp çıktığımda, çok sayıda asker takibedip Kongurbay ansızın saldırdığında ağzımdaki altınla kaplı pipom buraya düşmüştü. Arkama bakmadan gitmişti. Atından inip bir baksana” dedi Almambet.
Atından inen Sırgak böyle düşündü: “Gündüz değil gece vakti, üstelik Almambet’in kaçtığına yıllar olmuş, Kongurbay yetişip gelip vurdu diye yalan söyleyişine bak.”
Er Sırgak mızrağın ucunu yere batıra batıra otların arasından Almambet’in paslanmış altın piposunu buldu. Eline alıp gösterince Almambet hayran kaldı.
“O pipo benden sana hediye olsun, Sırgakçığım” dedi Almambet keyiflenerek.
Bahadır Almambet Er Sırgak’ı büyük çınarın altına yatırıp, “Gece boyunca burada bekle, ben Esen Han’ın sarayındaki Burulça’ya uğrayıp geleceğim” diye yola koyuldu.
Tan atmadan Almambet geri döndü, döndü ama, Esen Han’ın muhafızları gördü ki şaşarak döndü.
“Bahadır Sırgak, Burulça’yı görüp rahatladım, yolda bir şey olmasın diye giyimimi çıkarıp yatmadım. Bekleyeceğim diye ağlaya ağlaya kaldı kuşum,” dedi Bahadır Alambet baltasını sıkı tutarak.
Çin hanı Esen Han’ın Kırgızları Pekin’e yaklaşıyor diye Kongurbay başta olmak üzere kırk hanı harekete geçirip peşinden takibettiğini sezen Almambet ile Sırgak Kara-su’nun boyunda akıl danıştı.
“Canımızı alıp kaçarak Manas’a düşman geliyor diye apışıp varmıyalım. Kakançin’in atlarını ele geçirip düşmanın önüne bırakıverelim. Düşman yetişip gelirse vur kaç savaşı yapalım” dedi Almambet.
Almambet Kaspa’nın boyundaki atların arasında dolaşıp beyaz davula vurup, bağırıp çağırarak atları ürküttü, at çobanlarını safdışı ederek atları yola sürdü. Çırpınan alta yüz ata yoldan hiç şaşmayan, karanlık gecede dahi izinden sapmayan Acıbay’ın atı Kartküröng kılavuzluk etti.
Takipçilerin önü iki günde ulaştı. İki yiğit birinci gün takipçilere kuşlara saldıran şahin gibi saldırıp onları darmadağın etti. Çin askerleri gittikçe çoğalıp onbinlerce asker ortalığı sis gibi kapladı. İki yiğit kah saldırıp, kah çekilip vurkaç savaşı yaptı. Bahadır Manas ile Er Çubak’ın yanına bir an önce ulaşalım diye gözleri dört oldu.
Çok olmak bir avantajdır. Kakançinin askerleri iki yiğide yedi kat sardılar. Almambet ile Sırgak atları yorulup, kuvvetleri tükeninceye kadar koşturdular. Çin’in nice kuvvetlerinin karşısına yalnız başlarına çıkıp mızrakları parça parça oldu. Sonunda iki arkadaş halsizlenip üzengiden ayakları kayıp birbirine vasiyetlerini söyleye dururken tepedeki kırdan bahadır Manas’ın kocaman karaltısı gözüktü.
Bu esnada rüzgarın uçurduğu çiğ gibi kalabalık asker bahadır Manas’ı hemen farketti. Haşmetli sevgili arslan tepede durup önüne baktı ki, dağın cenup yamacında Acıbay’ın Kartküröng’ü atların tamamını insan gibi önüne salıp sürüyordu. Dağ eteğindeki düzlükte Kakançin’in kalabalık askeri iki yiğidi sarmıştı. Bunu gören bahadır Manas ağzından alev çıkararak kara benekli kaplan gibi atılıp, altmış yiğide denk gelecek kadar heybetle Almambet ile Sırgak’ı kurtaracağım diye, dalgalanmakta olan düşman topuna doğru mızrakla saldırdı. Han Balta’nın oğlu Çubak kögala’ya benzeyen atına binip, gök kumaştan yapılan elbisesini giyip, tevekkülle bahadır Manas’a yoldaş olarak saldırıya geçti. Bahadırları gören Er Almambet ile Er Sırgak daha da cesaretlenerek “Manas” diye bağırarak ölümü hiç düşünmeden savaşa girdiler.
Manas’ın bindiği Aymanboz meydana çıktıktan sonra yorgun düşüp durdu zavallı! Bu esnada Acıbay’ın Kartküröng’ü gayipten yaratılmış heybetli bir hayvan idi.
Bahadır Manas’ın önüne bana binecek mi acaba diye gelip durdu.
“Acı ağabey yaşıyorken Kartküröng’ü nasıl bineceğime, beni bırakıp atlara kılavuzluk et” diyerek kamçısıyla tulparan sırtına dürtüp vurdu. Kartküröng hayvan olsa da, konuşmaya dili olmasa da, gözlerinden yaş aktıp darıldığını göstererek yelesini ve kuyruğunu göğe doğru kaldırdı, tırnağıyla yere vurup ayaklarını göğe kaldırarak sert bir şeklide silkindi. Kişnedikten sonra diğer atlara doğru koşara gitti.
Aymanboz adlı atı dinlenirken bahadır Manas kaynaşan Çinlilerin insan olduklarını düşünmeden, onlara hiç aldırmadan maceraya tekrar girdi. Arslan bahadır Manas, uzağı yakını ayırmadan ucu çelikten yapılan, havada uçtuğunda alev saçan oku, öldürücü yay ile kalabalık düşmana doğru fırlattı.
Askerler teker teker yere serilmeye başladı.
Dört erenin bir araya gelişlerinde yıkıp savurmaları derecesinde güç ve kuvvet birikti, kalabalık asker kayalık dağa vurulan dalga gibi dört erenin silahıyla tarumar edildi.
Yeryüzünü kan, göğü toz duman kapladı. Yiğitlerin başları yerde yuvarlanıyordu. Ayağı kırılan, atların inleyişiyle parçalanan insanların ah vahları yankılanıyordu. Alanda, dağ deresinde, çukurlarda, su kenarında cesetler açık alandaki taşlar gibi yatıyorlardı.
Telaşlanan Çin askerlerine kalabalık bir takviye ordu geldi. Şimdi karınca gibi kalabalıklaşan Çinliler dört yiğide doğru geliyorlar.
Kalabalık Çin askeri, yorulan dört bahadırı kuşatıp birbirinden ayırdı. Deminki savaştan uzak duran Kongurbay şimdi Manas’ın Aymanboz’unun yürüyemediğini, yorulduğunu görünce Manas’ı, canlı yakalayalım da bir eğlenelim diye bağırmaya başladı.
“Ey Manas, Manas derse kabarıyorsun. Yiğitliğin var, aklın yok, suya konulan tulum gibi köpürüyorsun! Yiğit isen, şimde gücünü bir göreyim;! Dedi Kongurbay algarasını canlı adımlarla yürüterek.
Bunu işiten bahadır Manas her cana bir ölüm vardır diye Aymanboz’un dizginini çekerek üstüste tepinip demreni ve ucu çelikten yapılan süslü sırlı mızrağını uzatarak “kaçma alçak herif” diye bağırıp çağırarak atıldı.
Bahadır Manas, Kongurbay’a yetişip mızrağı saplamak üzereyken Aymanboz gevşeyip kaldı, atı yürük olan domuz büyük nehirin dar olan yerinden atlatarak kaçtı. Aymanboz yürüyemedi. Bunu gören Çin askerleri, Manas’ı yakalamak için yağmur gibi ok atarak onun etrafını sardılar.
Bahadır Manas’ın başı zorda kalmıştı. Moğol eyerine omuzunu koyup bu dünyaya küsmüş gibi dağı takibedip kaçtı. Bahadır vadideki alaca karga gibi bastırıp gelmekte olan askerlere bakakaldı. Çinliler tepeyi on iki kat kuşattılar, ama ona yaklaşmaya cesaret edemediler.
Bahadır Manas’ı kurtarmak için üç yiğit aralıksız yirmi dört gün savaştılar, canlarına dahi acımadılar. Er Sırgak altmış yerden, Er Almambet otuz yerden, Er Çubak kırk yerden yaralandı.
Nihayet Er Almambet Sırgak’la kendi ordusuna haber gönderdi.
“Kurban olayım Sırgakçığım, Çinliler Er Manas’a felaket getirdi de!
Aymanboz yürüyemiyor de! Kırk çoraya söyle, yiğitler çabuk ulaşsın de!” Er Sırgak kah sağdan, kah soldan kamçı çalıp, sağa sola tepinip baltasının şakasına değdiğine bakmadan bir çare bularak kalabalıktan çıkıp arkasında kalan Kırgızlara haber vermek için gitti.
Şafak sökerken, etraf aydınlanırken dar bir yoldan yürüyüp, Ak-kula’yı yedeğe alan, Çin elbisesi giymiş, yetmiş kabilenin dilini bilen Acıbay askerleri kandırıp bahadır Manas’ın saklandığı dağa ulaştı.
Bahadır Manas, Acıbay’ın yiğitliğini görüp memnuniyetle bağırdı.
“Canım Acıbay, sönen ateşi tutuşturdun, ölen canı dirilttin, yoldaşlığını gösterdin. Ey geniş Talas, senin gibi yer var mı, acıbay senin gibi er var mı! Bu iyiliğinin karşılığını ölmezsem ödeyeceğim.”
Bahadır Manas, Ak-kulanın perçemlerinden tutarak boynunu kokladı, “kanatım! Senden ayrılınca hasretini çektim” diye atını eyerleyip düşmana saldırdı. Bu sırada arkada kalan on iki hanlı Kırgızların ordusunun geldiği davulu vuruldu.
Komutan Er Bakay gök sancağı tutarak çoralara çevirdi.
“Yarenlerim, başımız terkilerde, kanımız kaplardadır. Atalarımızın ruhu aramızdadır, biz onlarla beraberiz. Altın sandıkta saklasan da insan bir gün ölür. Yiğidin canı eyerin yanındadır. Sancağın altına toplanarak yürüyün. Tanrı korusun, ileri, erenler!”
İhtiyar Bakay sancağı tutarak ileri yürüdü.
Büyük gaza böylece başladı.
İki ordunun yiğitleri geceli gündüzlü soluk almadan, canlarını esirgemeden savaştılar. Yer alt üst oldu, göğü duman kapladı. Kanlar nehir gibi aktı, korkunç bir katliam gerçekleşti.
Korgurbay’ın askerleri fazla karşılık göstermeyip, Kırgızların saldırısına dayanamadan Pekin’e doğru kaçtılar. Kongurbay dağılan yiğitlerini engelleyemediği için sıkıldı.
Kırgızlar kaçan düşmanın ardından kovaladılar. Gök toz duman oldu, insanlar ne yapacaklarını şaşırdılar, etraf kana boyandı, nice tulpar at öldü. Cesetler dağ gibi yığıldı.
Bir anda Çinlilerin yiğidi Kongurbay, kin beslediği bahadır Manas’ın önünü kesmeye yeltendi. Fakat heybetli, gök yeleli kurda karşı gelemeden, haykırıp mızrak sallayamadan, en ufak bir karşılık göstermeden şaşırıp durakaldı.
Alçak herifi gören bahadır Manas bakıp durur muydu? Ak-kula’yı kamçılayıp süslü mızrağını uzatarak onu kovaladı.
Kongurbay’ın Algarıs’ı yan tarafında kanadı olan çok değişik bir hayvandı. Karaca gibi uçarcasına koşup uzaklaşıyordu. Manas’ın Ak-kulası çok iyi yetiştirilmişti, göğsünü kaldırarak koşarken yele ve kuyrukları yayılıyordu, Kongurbay’ın peşini bırakmadan kovalıyordu. Birbiriyle çekişen yiğitler dağ sırtlarını, yamaçlarını aştılar. Manas’ın Ak-kulası ok gibi hızla koşup perçemlerini göğe atıyordu, ağzındaki gemi takırdatıp, ince çubuk gibi kuyruğunu kalçasına vuruyordu, tabanıyla takırtı çıkarıyordu, ağzını genişçe açmıştı, kan karışmış beyaz köpükleri göğsüne saçılıyordu, başını yere doğru eğerek koşuyordu, at şimdi epey kızışıp kalmıştı.
Alevke’nin oğlu Kongurbay haykırıp mızrak sallayamadan, canından umudunu keserek hiçbir şeye bakmadan Esen Han’ın kapısına ulaşayım diye iki gözü dört olmuş ölesiye kaçıyordu.
Büyük kumsala gelirken, bahadır Manas Ak-kulası ile yetişip gelip Korgurbay’ın ciğerini hedef alarak mızrak vurdu. O da çevik yiğit idi, kendini mızraktan kaçırıp keskin kılıcıyla bahadırın mızrağını kesti. Kuvvette yarışan bahadır Manas Er Kongurbay’ı kovalaya kovalaya Çet-Beecin’in kapısına kadar takibetti. Düşmanın hilesini bilen Almambet onu görünce Saralaya kamçı çalarak kahraman Manas’ın peşinden geliyordu.
“Arslanım atının başını geri çevri! Kapıdan girme! Kazılmış hendek var! Geri çekil bahadır!” Almambet ok gibi hızla gelerek Ak-kulanın dizgininden tuttu ve bileğine sararak çekti.
“Hey, Almambet, bırak beni! Yolumu kesme! Öldüreyim o kan içiciyi!” dedi Manas inatla ileri atılmaya çalışarak.
“Bahadır, her seferde sözümü dinlemeyerek beni üzüyorsun! Kongurbay yalandan kaçıyormuş gibi yapıyor. Kapının öteki tarafında, kalenin içinde tetikte duran pehlivanların kazdığı hendek var” Er Almambet kızan bahadırı sakinleştirdi.
Çin askerlerinin atlıları kaçtılar, kalanları ele geçirilip kanlarının aktığı derin çukura gömüldüler.
Almambet onbaşı ellibaşı, yüzbaşı ve binbaşını çağırıp askerleri deftere kaydettirdi. Askerlerin hesabını alınca gördük ki, sağ kalanların yanında yaralanan pek çok insan vardı. Birçok yiğidin akibeti meçhuldü, ölenler bunlardan daha çoktu. Bugün gördüğün yarın yok, dünya işte böyledir. Bahadırların hepsini yoklayıp baktı ki, Eleman’ın oğlu Er Töştük, tanınmış bahadır Çubak yoktu. Buna karşılık vuruş itişte iki arslanı kimse görmemişti.
“Lanetli dünya! Akbalta’nın oğlu Çubak kanadım idi! Önümde yürüdüğünde uğur getirirdi, savaşta kalabalık askere bedel idi! Bana yardım eden iki arslanımdan ayrılırsam ne yaparım ben?” Bahadır Manas şiir söyleyerek gözyaşı döktü.
Yorgun düşen yiğitler tulparının eğerini ve teğeltisini çıkardıktan sonra atlarını bir yere bağlayıp elbiselerini çıkarmadan Moğol eyerine yaslanarak kuş uykusuyla tan attırdılar.
Şafak sökerken Çin ordusunun kaçtığı taraftan büyük bir ordu göründü. Yaklaştığı zaman baktılar ki, cesur gök yeleli kurt Çubak, Mançuların hanı Neskara başta olmak üzere kırkbeyi bağlayıp getiriyordu.
Sevinç gözyaşları döken bahadır Manas: “Ah, canım Çubağım” diye bağırıp karşısına çıktı.
“Hanım Manas! Bu Mançu hanının başını ganimet alıp sana hediye getirdim” Çubak ele geçirdiği yiğitleri mızrakla nişan alarak bahadır Manas’ın ayağında dolaştırdı.
Bahadır Manas Mançu hanının başını kesmek için kılıcını kınından çekti.
Mançu Hanı Neskara sözde usta idi, han Manas’ın önünde şöyle konuştu:
“Yüce mevkili Han Manas! Baş kesmek var, dil kesmek yoktur. Hanın sözünü han dinler. Bahadır, beni öldürürsen sana hiçbir faydası yoktur”
Öldürmezsen amirim sensin, canımı hiç esirgemeden yap dediğini yaparım, hizmetini ederim, gökteki ayı sana getireyim! Köle dersen kölen olayım! Beni öldürme han Manas! Haber ver Hanım! Esen Han’ın güzeli Burulça’yı sana hediye edeyim! Aycangcung’un kızı güzel Birmıskal’ı hediye edeyim!” dedi Neskara şeytan gibi yalvararak.
Kılıcını kınına sokmadan kan içmeye hazırlanan bahadır Manas’ı Er Almambet durdurdu.
“Bahadır, bağışla! Mançu hanı da, bahadırı da, bilgici de Neskara’dır! Buna öldürmede bir fayda yok. Beni dinle. Neskara ile diğer kırk beyini orduda tutalım. Bir beyi ile Acıbay’ı hanına gönderelim. Neskara’nın sözünde samimi olup olmadığını anlayalım. Pekin’i verirse seni han yapalım! Eğer bunu kabul etmezse, Neskara’yı beyleri ile birlikte öldürelim. Pekin’le tekrar savaşalım!” dedi Almambet.
Kırgızların on iki hanı, beyleri, komutanları, ileri gelenleri bir araya toplanarak kurutlay yaptılar. Bu sırada kaybolan Eleman’ın oğlu Er Töştük Çinlilerin bin pehlivanını, sekiz yük kırk tulparını ganimet almış olduğu halde getirdi. Kırgızlar dokuz oğlun en küçüğü Er Töştük’ü yeraltından yeryüzüne bugün çıkmış gibi karşıladılar.
Elçilik için kimse çıkmazken kötü niyetli altı hanın biri olan Eşteklerin Camgırcısı şöyle dedi:
“Kakançin’e kopanları birbiriyle birleştiren, dağılanları bir araya getiren ihtiyar Bakay varsın!”
Han Manas mızrak saçılmış gibi yerinden silkinip durarak:
“Hey, Camgırcı ne diyorsun? Bakay amcam varırsa onu kafese koymazlar mı, onunla Neskara’yı istemezler mi! Halkım azap çekmez mi! Bu lafını köpekler duysun!
Gökteki kara bulutların gölgesi altı han taraftan başlayıp bastırdı.
Güneş ışığı bahadır Manas’ın üzerine düşüp durdu.
Karanlıktan ışık bulan gafletli yerden söz bulan Argın hanının oğlu Acıbay ok işlemez elbiseyi giyip, kartküröng’e binip, iki tığlı taş kesen hançerini kuşanarak Esen Han’a elçi olarak gitti.
Can yoldaşı olarak eksikliklarini gideren, yalnız iken çoğaltan, fakir iken zenginleşen, bir araya gelen halkın reisi Eybit Han’ın oğlu Ürbü onunla birlikte gitti. Acıbay ile Ürbü elçiliğe gittiler.
Yetmiş kabilenin dilini bilen Acıbay yeryüzünün dört bir köşesini dolaşmışsa da Pekin gibi bir şehiri görmemişti. Esen Han, Pekin’i halkına zorla yarısını tuğlu, yarısını taştan yaptırtmıştı. Gece de mumu yanan ihtişamlı kuleleri çok idi. Dar kapının dört tarafında bekleyen muhafızlar Kırgızların elçilerini hanın hizmetçilerine teslim ettiler. Hizmetçiler elçileri altın kapıdan rahiplerin eline ulaştırdı.
Rahipler sırıtarak yere kadar eğilip somurtan Kırgızları Esen Han’a götürdü. Tatlı sözlü hazırcevap Acıbay Çince hiç çekinmeden açıkça, sert bir şekilde konuştu.
“Ulu Tanrının himayes ettiği Kırgızların, adı kutsal bahadır Manas’ın elçisiyiz. Han Manas Kakançin hanı Esen Han’dan şunu istemektedir: İyilikle Pekin’in hanlığını kendi iradesiyle versin diyor.
Hanlığı vermezse, şartı kabul etmezse şehire gireceğim, o zaman halkı zarar görür, tutuşacağım derse Çet-Beecin’in civarındaki ıssız yere gelsin diyor. Göreceğini orda görsün diyor!” Kongurbay inatla elçileri keseceğim, derilerini yüzeceğim diye atılmıştı. Onu Esen Han durdurdu.
Yorumlar
Yorum yap