894) İdam Edilen Maymunlar
Yayin Tarihi 27 Kasım, 2015
Kategori TÜRK DÜNYASI
TÜRK DENİZCİLİĞİ VE MAYMUNLAR
Osmanlı’nın maymunları donanmada görevlendirdiği, bu hayvanları gemilerin serenlerine çıkartmak suretiyle gözcülük yaptırdığı eskiden beri bilinmektedir. Akdeniz’i Türk gölü haline getiren Osmanlılar, özellikle II. Bayezit’ten sonra gemicilik sanatıyla, deniz seferlerinin incelikleriyle daha fazla meşgul oldular. Bu arada, uzağı görme yeteneği son derece gelişmiş olan eğitimli maymunlardan yararlanma yoluna gidilmişti. Kısaca söylemek gerekirse, ünlü denizcilerimiz maymunları birer dürbün veya teleskop gibi kullanıyorlardı. Kuzey Afrika’dan getirilen iri maymunları Gelibolu ve İstanbul tersanelerinde bir güzel eğittikten sonra, savaş gemilerinde gözcü olarak görevlendiriyorlardı. İşte böyle ciddi bir şekilde terbiye edilen gözcü maymunlar gemilerin serenlerine ve cundalarına çıkıyorlar, ufukları gözetliyorlar, engin denizlerde kendilerine doğru yanaşmakta olan bir gemi görünce, kendilerine özgü yöntemlerle derhal aşağıya haber verip gerekli önlemlerin alınmasına vesile oluyorlardı…
Eski İstanbul’da yelken, halat, makara, zift, varil… Kısacası bütün gemici ihtiyaçlarının satıldığı yer Galata’da, iki köprü başı arasındaki saha idi. Gazi köprüsü başında, Sokullu Mehmet Paşa Camii (Azapkapısı Camii) civarında da bir sıra maymuncu dükkanı vardı; burada tersane gemileri ve tüccar gemileri için eğitimli maymunlar satılırdı. III. Murat’ın hocası olup daha sonra da Rumeli Kazaskerliği yapan Molla Abdülkerim Efendi gayet tutucu, sinirli, her aklına geleni yapan, padişah üzerindeki nüfuzuna dayanarak hiç kimseden korkmayan bir adamdı. Güzel konuşur, camilerde vaaz ettiği zaman dinleyicileri çok memnun ederdi. Bir gün, bu hoca bir kitapta “maymun cinselliğe alet olur” diye bir yazı okumuş, sinirinden ateş kesilmişti. Hemen arkasına binlerce insan toplayarak Azapkapısı Çarşısı’na gitmiş, maymuncu dükkanlarını basmış, ne kadar maymun varsa yakalatıp hayvancıkları oradaki ağaçlara astırarak idam ettirmişti. Bu olaydan sonra hocaya da “Maymunkeş İmam” lakabı takılmıştı.
Konuyla ilgili bir yazıda deniliyor ki:
‘Bilhassa Hicri 999 yılında İstanbul meydanlarındaki bütün büyük ağaçlar, sanki maymundan meyve vermiş ağaçlara benzemişti. İri maymunlar için özel idam sehpaları bile kurularak cesetleri halka teşhir ediliyordu. Abdulkerim atına atlar, semt semt dolaşır, idam edilecek maymunların iplerini kendi eliyle çekerdi. Böyle tuhaf bir karaktere sâhip olan Kazasker Efendi’nin iyi tarafları da vardı. Meselâ hayır yapmayı severdi. Gayri müslim unsurlara karşı da derin birgay-zı ve kini vardı. Bir gün Hristiyanları ve Yahudileri kötülemek hatırına geldi. O zamanlar her din mensubunun ayrı renkli serpuşları vardı. Hristiyanlar gök, Yahudiler sarı takke giyerlerdi. Kazasker, bunların takkelerini siyah ve kırmızı çuhaya çevirdi.
Kasımpaşa’da, şimdiki Deniz Hastanesi’nin bulunduğu tepe -Abdullah Camii’ne, Seydi Ali Reis Cami’ne kadar- Yahudi maşatlığı, alt tarafı da Müslüman mezarlığı idi. Abdulkerim Efendi, maşatlığa bir cami yaptırmayı kafasına koymuştu. Yahudilerin şiddetli itirazları karşısında buna muvaffak olamıyordu. 1591 yılında Abdülkerim Efendi, yaptıracağı mabedin bütün inşaat malzemesini hazırlamıştı. Bir gece, çok kalabalık bir işçi grubu faaliyete geçti. Sabahleyin kalkanlar, maşatlığın yerinde minareli bir caminin yükseldiğini gördüler. Molla Efendi’nin cesaretine, bu harikulade el çabukluğuna hayran oldular. Devlet’te Molla Efendi’ nin bu oldu bittisini kabul etmekten başka bir şey yapamazdı. İşte şimdi “Yel değirmeni Camii” adını taşıyan cami böylece “Maymunkeş imam’ tarafından yapılmıştı.
Molla Kerim Efendi, mabedini yaptırdıktan iki sene sonra ölmüş, buradaki Kasım Çavuş mezarlığına gömülmüştü.
İmam Efendi, öldüğü gün, şehirdeki bütün maymuncular sevinmişler ve şenlikler yapmışlardı”
Kaynak:28 Şubat 1951 tarihli Tarih Hazinesi’nin 7. sayısı
Yorumlar
“894) İdam Edilen Maymunlar” yazisina 1 Yorum yapilmis
Yorum yap
[…] http://www.yenidenergenekon.com/894-idam-edilen-maymunlar/ […]