145) KUZEY KUTBUNDA, KÜÇÜLME !
Yayin Tarihi 18 Mart, 2008
Kategori KATEGORİLENMEMİŞ
Kuzey Kutbu’nda, Küçülme !
Geographical Research Letters (Coğrafi Araştırma Mektupları) dergisinde NASA uydularından gelen görüntülere dayanarak bir makale yayınlandı. Araştırma, 2004 ve 2005 yılları arasında Kuzey Buz Denizi’ndeki buz tabakalarında çarpıcı değişiklikler gerçekleştiğini ortaya çıkardı.
Daimi- yıl boyunca erimeyen- kalın bir buz kütlesinin büyüklüğünde %14 oranında bir azalma kaydedildi. Buz kütlesindeki bu azalmayla, Türkiye’nin yüz ölçümüne eş değer büyüklükte, yaklaşık 730.000 km2lik bir alan kaybı meydana geldi. Bu durum, Rusya ve Avrupa’nın kuzeyindeki Doğu Kutup Bölgesi’nde kütle kaybına yol açtı. Amerika Kıtası ve Atlantik Okyanus’unun kuzeyini kapsayan Batı Kutup Bölgesi’nde buz kütlelerinin de ise artış görüldü.
Her on yılda bir, ortalama olarak %6,4-7,8 arasında azalan buz kütlelerinin bir yıl içinde %14 oranında azalması bilim adamlarının dikkatini çekti. Önceki yıllara oranla 18 kat daha fazla olan alan kaybının sebepleri araştırılıyor. Bu durumun normal dışı bir rüzgar akımından mı kaynaklandığı, yoksa kutuplardaki erimenin hızında büyük bir değişimin habercisi mi olduğu merak ediliyor. Doğu Kutup Bölgesi’nde 2005 yılında görülen normal dışı rüzgar akımlarının buz kütlelerini doğudan batıya doğru kaydırmış olabileceği düşünülüyor. Fakat, uzmanlar bu kadar büyük bir buz kütlesinin sadece rüzgarlar tarafından kaydırılabileceğine emin olamıyorlar. Kütle kaymasının, hava sıcaklığı artışının çarpıcı bir göstergesi de olabileceğini düşünüyorlar.
Kuzey Kutbu, küresel ısınmanın iki katı hızda ısınıyor!
Buz kütleleri, beyaz renkleri nedeniyle güneş ışınlarını yansıtıyorlar. Yansıyan ışınlar daha koyu renkte olan okyanus tarafından emiliyor, ve okyanus sularının daha çok ısınmasına sebep oluyor. Isınan okyanus suları buzları eritiyor. Buz kütleleri azaldıkça dünyamız daha hızlı ısınıyor ve bu durum küresel ısınmanın etkilerini tahmin edilenden çok daha erken yaşayabileceğimiz anlamına geliyor.
Yapılan son araştırmalar, Kuzey Kutbu’nu her yaz kaplayan buz kütlesinin büyüklüğünde ve kalınlığında bir küçülme olduğunu ortaya çıkardı. Son 20-30 yılda yaz aylarındaki buz kütlelerinin önceki dönemlerle karşılaştırıldığında her yıl % 0.7 oranında küçülmüş olduğu göze çarptı. Uydu cihazları tarafından 2005 yılının Eylül ayında kaydedilen buz örtüsünün kalınlığının, 1978 yılından beri görülen en düşük seviyede olduğu belirtildi.
California’daki NASA Jet Tahriki Laboratuvarı’ndan Son Nghiem liderliğindeki bilim adamları tarafından yapılan son araştırmada, yaz buz örtüsünden farklı olarak daimi buz örtüsünün büyüklüğü ölçüldü. Daimi buz kütlesi, 3 metre kalınlığında olan ve en az bir yaz mevsimi boyunca varlığını koruyabilen, buzulların ana kütlesini oluşturan buz kütlesine deniyor. Mevsimsel buz kütlesi ise, kış mevsiminden sonra yaz güneşiyle eriyen ve daimi buz kütlesinden daha ince bir yapıya sahip buz kütlesi oluyor.
İki buz kütlesi birbirlerine çok benzemekle birlikte, bazı farklılıklar gösteriyor. Bir tatlı su buzu olan daimi buz kütlesinin yüzeyi mevsimsel buza göre çok daha sert oluyor ve içinde daha çok baloncuk bulunuyor. Araştırmanın liderliğini yapan Dr. Son Nghiem’e göre “Buzullardaki serpintiyi ölçebilen radarlı ölçüm aletleri birbirine çok benzeyen bu iki farklı buz kütlesini ayırt edebiliyor.”
Araştırmacılar NASA’nın Quikscat uydusundaki radarlı ölçüm aletini kullanarak Kuzey Kutup Bölgesi’ndeki daimi ve mevsimsel buz kütlelerini taradılar, ve Ekim 2004’ten Mart 2006’ya kadar olan dönemde sabit bir azalma tespit ettiler. Özellikle, kuzey yarımkürede kış mevsiminin başlangıcı kabul edilen 21 Aralık tarihli 2004 ve 2005 kayıtları arasında büyük farklılıklar göze çarptı. Dr. Nghiem, daha önceki yıllarda da küçük ve bölgesel çaplı değişimler oluştuğunu fakat; 2004-2005 yılları arasında farkedilen değişikliklerin çok daha büyük olduğunu belirtti.
Makalenin orijinaline BBC News web sitesinden ulaşabilirsiniz.
KAYNAK :
WWF TÜRKİYE
Buzdağlarında garip çizgiler
Antarktika sularında ilk kez grip çizgileri olan buzdağları ortaya çıktı. Nedeni araştırılıyor.
Antarktika çevresinde seyreden bir araştırma gemisi işte bu garip buzdağlarıyla karşılaştı. Mermer taşlarının çizgilerini andıran çizgileri olan buzdağları herkesi şaşırttı.
Araştıma gemisinde bulunan ve bu buzdağlarını ilk fark eden kişi olan Norveçli Oyvind Tangen (62) “İlk anda gözlerime inanamadım. Hemen gidip kamerayı aldım ve çekmeye başladım. Bana çocukken aldığım şekerlemeleri hatırlattı. Bu çizgilerin nasıl oluştuğunu anlayamadık. Anlamak için yakından incelemek lazım ve böyle bir imkanımız henüz olmadı” dedi.
Objektife yakalanan ilk çizgili buzul 50 metre uzunluğunda ve 9 metre yüksekliğinde. İkincisi ise 70 metre uzunluğunda ve 30 metre yüksekliğinde.
Bilim adamları daha önce hiç böyle garip çizgileri olan mermer benzeri buzdağlarıyla karşılaşmadıklarını belirtiyorlar. Kimine göre çizgiler, buzdağlarının koptukları bölgelerde bulunan minerallarden kaynaklanıyor olabilir. Kimine göre ise bu tamamen iklim değişikliğinin bir “yan etkisi” olabilir. Emin oldukları şey, bunun bir ilk olduğu. Merak ettikleri şey ise, bu çizgiler minerallerden kaynaklanıyorsa daha önce neden hiç böyle bir olayla karşılaşmadıkları…
HÜRRİYET
Yorumlar
Yorum yap